De titel van deze column klinkt niet bepaald optimistisch. Hoe moeilijk is het eigenlijk om nu een voorspelling te doen? Of is het juist makkelijker dan in het begin van het jaar toen een pandemie zijn intrede deed in Nederland. We konden er op wachten. Open grenzen en vliegverkeer die enorme mensenmassa’s verplaatsen over onze aardbol. Hoe anders dan tijdens de Spaanse griep die in 1918 exact een eeuw geleden over onze aardkloot toerde.
Pandemieën bewegen in een cyclus
De luchtvaart was er nog niet. Pas in 1919 richtte Albert Plesman de KLM op. Nu honderd jaar later dreigt de KLM te crashen mits wij allen bereid zijn om onze belastingcenten te spenderen aan de redding van onze nationale trots. Maar wat is een nationale trots als grote verliezen worden afgewenteld op de gemeenschap. Het is allemaal te wijten aan corona, een pandemie die dood en verderf zaait. Altijd ongelegen komt en heel typisch vaak om de honderd jaar zijn rondje doet. Het lijkt allemaal te passen in een cyclus waarin we rekenen in een jaartelling van eeuwen. Dat is een lange tijdsduur maar niet helemaal toevallig honderd jaar. Het is onderdeel van telkens opnieuw beginnen te tellen bij 1.
Niet onder controle
Zo rekenen we ook makkelijk in decennia en vinden we het prettig om ergens met tellen opnieuw te beginnen. Het heeft allemaal te maken met de kringloop. De terugkerende regelmaat om te werken en te leven in een tijdkring. Telkens opnieuw beginnen als het teveel wordt. Als het ons boven de pet groeit. Als we goed om ons heen kijken dan zijn er tal van gebeurtenissen te benoemen waarvan we denken dat het wel mooi is geweest. Tijd om er een punt achter te zetten en opnieuw te beginnen. Nogmaals, het is een cyclus die we overal in terug vinden. Het lijkt een ongeschreven natuurwet. Ook in het klimaat zien we een cyclus van opwarming en afkoeling. En met dat de mens slimmer wordt voeren we nu de discussie in hoeverre de menselijke CO2 uitstoot invloed heeft op het enorme spectrum om ons heen. Mijn persoonlijke mening is dat de mens nauwelijks invloed heeft op de aardse zaken. Dat is bovenmenselijk en buitengewoon titanisch. Zo blijft onze (medische) wetenschap voortdurend bezig met alles en nog wat te onderzoeken en toch worden we regelmatig overvallen door vreemde ziektes zoals een zeer besmettelijk virus. We krijgen het nooit onder controle en blijven altijd achter de feiten aanlopen.
Tweede rondje heftiger
Nu is de wetenschap druk met covid-19 en worden diverse onderzoeken gepubliceerd die ons in de war brengen. Er heerst totale verdeeldheid over de aanpak: naarmate het virus meer slachtoffers maakt, en de winter nadert, neemt de paniek mondiaal toe bij beleidsmakers. Overheden en centrale banken werken langs elkaar heen om de geschade economie te redden. De lockdown maatregelen berusten deels op paniek van regeringsleiders die willen voorkomen dat de bevolking uitdunt. Men beseft wel degelijk dat een tweede rondje corona mogelijk meer schade kan aanrichten dan de eerste ronde. Ook de Spaanse griep keerde heviger terug. Op ´Wetenschap in beeld´ staat het volgende:
´De eerste golf van de Spaanse griep in de zomer van 1918 was niet veel erger dan een gewone griep. De sterfte lag rond de 0,5%. Dat betekent dat één op de 200 gevallen dodelijk was. Toen de ziekte in september dat jaar terugkeerde, was ze echter een stuk dodelijker. De sterfte vervijfvoudigde: een op de 40 patiënten kon het niet navertellen. Lijkenhuizen en begraafplaatsen in de zwaarst getroffen gebieden konden de toestroom eenvoudigweg niet aan.´
Vaccin komt te laat
Oké, we leven in andere tijden met moderne technologie, maar covid-19 is geen griep, maar een coronavirus. Het kan muteren en in een dodelijker variant terugkeren. Tegelijk zien we dat in Nederland de zorgsector niet is voorbereid op een tweede golf, ondanks de geruststellende praatjes van onze regering. Onze zorg is niet uitgerust zoals Defensie. Heeft niet de beschikking over veel reservemateriaal voor het geval een oorlog uitbreekt. Onze zorg kan niet zomaar een blik reservisten oproepen die helpen aan het front op de IC-afdeling. In sommige ziekenhuizen werken IC-medewerkers al weer onder hoogspanning en de angst is groot dat er veel uitvallen met een burn-out. Buiten dat is een vaccin nog niet voorradig voor het einde van dit jaar en zal dus te laat komen.
Geen lockdown maar toch hetzelfde
De dodelijke slachtoffers zullen mogelijk qua aantallen meevallen omdat van de eerste golf veel is geleerd wat betreft behandelmethodes en juiste medicijnen. Echter gaan de besmettingen ongegeneerd verder in een gejaagde maatschappij waarin niet iedereen thuis achter z’n computer kan thuiswerken. De overheid zal verder gaan met opleggen van restricties om de kans op besmetting te verkleinen. Inmiddels is bekend wat de eerste lockdown aan economische schade heeft gebracht. Dat doen we niet weer, zo zegt onze regering. Nu bepalen het de regio’s zelf. Komt dus op hetzelfde neer. Steeds gebieden meer op oranje en straks op rood. De bevolking wacht in spanning af. Dat doen ook onze monetaire beleidsmakers. Doodsbenauwd dat ze zijn dat de financiële markten gaan crashen. Dat beleggers massaal hun aandelen van de hand doen als blijkt dat ook de multinationale bedrijven hun omzetten en winsten zien instorten.
Niet alleen corona
Als blijkt dat banken niet weten waar ze met het spaargeld van de massa naar toe moeten. Stallen bij de ECB is schadelijk want kost een half procent rente. De meute die angstvallig hun geld vasthoudt en niet meer durft uit te geven in afwachting op slechte tijden. Hoe gevaarlijk het nu is om te sparen in een tijd met negatieve rentetarieven beseffen nog maar weinig mensen. De massa kruipt weg in angst. Angst is een slechte raadgever en zet de boel op scherp. Een ongeluk komt zelden alleen. Zoals ik eerder opmerkte heeft alles een cyclus. Een pandemie komt eens in de zoveel jaar voor. Een economische depressie net zo. Het ene versterkt het andere. Corona is de trigger voor de eerste depressie 1.0 in deze 21ste eeuw. Geen recessie maar depressie. Laten we ook niet vergeten dat er nog wat anders speelt. Hoe staat het eigenlijk met de Brexit? Onze aandacht is helemaal afgeleid door een pandemie. Ach ja, een ongeluk komt zelden alleen.
GW
