Deel 3 van FOFOA’s ‘Waarom hyperinflatie waarschijnlijk is‘. Heeft u de voorgaande delen gemist? Geen nood! Deel 1 is hier terug te lezen, en deel 2 vindt u hier. Speciale dank aan Nikolaos voor de vertaling! | ‘Het spel is om de economie van de Verenigde Staten langzaam te laten boeten voor haar excessieve expansie, doordat wereldwijd centrale banken langzaam maar zeker de steun voor de dollar reserves en de handel in dollars intrekken. Dat is meer dan voldoende om het eindspel voor de dollar in te luiden. Bernanke heeft dan nog maar een maatregel over: de geldpers overuren laten draaien. Daar zitten we nu al middenin, want printen doet Bernanke als geen ander.’ – FOA
‘De expansie van de Amerikaanse economie heeft alleen kunnen plaatsvinden door de wereldwijde politieke steun voor de dollar en de schuldexpansie in dollars. Deze steun zal voortduren totdat er een alternatief voorhanden is. Zonder deze internationale steun voor de dollar zou de expansie van de laatste decennia niet hebben kunnen plaatsvinden. Maar de politieke steun is aan het wegvallen en wordt vervangen door structurele steun. In de afgelopen 10 jaar heeft China de waarde van de dollar overeind gehouden. Deze structurele steun zal echter op een moment eindigen en daarmee de illusie dat de dollar waarde vertegenwoordigt.’ – FOA
‘Dollars hebben helemaal geen waarde, behalve in onze gedachten, toen we dollars gebruikten als ruilmiddel voor waarde.’ – FOA
Geld is een mentale associatie
Als de dollar geen waarde heeft, dan moet zij momenteel enorm overgewaardeerd zijn, nietwaar? Een vat met olie is geen $ 100 waard omdat een biljet van 100 dollar niet dezelfde waarde heeft als een vat olie. We herinneren ons echter dat de olie voor bijvoorbeeld dezelfde hoeveelheid aardgas over de toonbank gaat, gemeten in die 100 units (dollars). Daarmee is de prijs van een vat olie niets anders dan een getal in ons hoofd. Geld is een mentale associatie, geen fysiek item.
Desondanks is de fiat (= ongedekte) dollar, die niets anders is dan een puur symbolisch teken in ons hoofd, zich de afgelopen jaren gaan gedragen alsof zij waarde vertegenwoordigt, net als goederen. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? Simpel: door de wereldwijde steun voor de dollar, het aanhouden van dollars als reserves door centrale banken en door het wereldwijd accepteren van de dollar als handelsmedium.
De valuta als ruilmiddel
Alle valuta hebben een waarde gelijk aan wat ze kunnen kopen. Dus eigenlijk ontlenen ze hun ‘waarde’ aan de prijskaartjes die aan goederen hangen. De dollar is wereldwijd geaccepteerd als ruilmiddel. Maar dat is niet voldoende voor de dollar: de dollar heeft een andere eigenschap nodig, namelijk als opslagmedium voor waarde. De reden daarvoor is eenvoudig. De V.S. is de enige die nieuwe dollars kan creëren en de V.S. heeft de afgelopen 37 jaar een oneindige stroom dollars geëxporteerd door een continue handelstekort aan te gaan met de rest van de wereld. Tot op zekere hoogte kan die stroom van dollars in het buitenland circuleren, zolang buitenlandse goederen als olie een prijskaartje in dollars hebben. Maar dat is niet voldoende.
Zonder steun van buitenlandse centrale banken om de overvloed aan geëxporteerd dollars ‘op te dweilen’, zou het dollarsysteem allang zijn gecrasht.
Stock en flow
Het is nu belangrijk om een onderscheid te maken in de ‘stock’ van dollars die bij centrale banken is opgeslagen (de voorraad dollar reserves in de ‘kluis’) en de ‘flow’, ofwel de stroom van dollars. We hoeven ons niet te concentreren op de dollar reserves ter grootte van $ 5 biljoen, die door de buitenlandse centrale banken worden aangehouden. Het grote gevaar schuilt hem in de oneindige stroom aan dollars. Niemand hoeft zijn voorraad dollars te dumpen om de dollar te laten crashen. Dat zal o.i. ook niet gebeuren. Tenminste, niet zolang de crash in de dollar nog niet heeft plaatsgevonden.
Alles wat er hoeft te gebeuren om de dollar aan de rand van de afgrond te brengen, is als de oneindige stroom aan nieuwe dollars niet meer – of in mindere mate – wordt ‘opgedweild’ door buitenlandse centrale banken.
Hieruit blijkt hoe zwak de dollar eigenlijk is
De dollar is enorm overgewaardeerd, omdat de hoeveelheid ‘waarde’ die in dollars is opgeslagen als medium om in te sparen (in de monetaire wereld), velen malen groter is dan de fysieke wereld, waar de dollar haar eigenlijke ‘waarde’ aan ontleent
Biljoenen aan dollars circuleren elke dag of zijn opgeslagen in beleggingsinstrumenten. Maar de grootste dreiging voor de dollar is de netto emissie van dollars, die elke keer weer door iemand moet worden opgenomen. Dit is de structurele steun waar we het in het begin van dit artikel over hadden. Het is deze structurele steun die de dollar overeind houdt: buitenlandse centrale banken die bereid zijn om zich tegoed te blijven doen aan Amerikaanse staatsobligaties en de dollars daarom blijven opdweilen. Het probleem is niet dat ze deze obligaties gaan verkopen, maar dat ze stoppen met opdweilen.
In cijfers
In 2011 verlieten dagelijks 7,3 miljard aan dollars de Verenigde Staten (door import van goederen). In totaal kwamen er dagelijks 5,8 miljard dollars terug (door export van goederen). Netto verlaten er dagelijks dus 1,5 miljard dollars de V.S., die door iemand moeten worden opgenomen.
Maar er is meer: in 2009 is het Amerikaanse overheidstekort groter geworden dan het handelstekort. In 2007 bedroeg het overheidstekort nog 23% van het handelstekort, in 2008 was dat al gestegen naar 63% en in 2009 explodeerde dat naar 367%. In 2010 bedroeg het 259% en in 2011 232%. Wat belangrijk is, is dat deze ratio de 100% heeft overschreden. Waarom? Het betekent namelijk dat de Amerikaanse overheid meer dollars naar de rest van de wereld emitteert dan het handelstekort doet.
De Amerikaanse overheid spendeert dagelijks 9,8 miljard dollar, terwijl zij slechts 6,2 miljard dollar aan inkomsten binnen krijgt. Met andere woorden, het verschil van 3,6 miljard dollar moet weer worden opgedweild. Van die 3,6 miljard dollar gaat 1,5 miljard dollar richting buitenland, maar het restant van 2,1 miljard dollar blijft binnen de V.S. Dit is een oneindige stroom van dollars. Elke dag weer. En die stroom moet worden opgedweild, door buitenlandse centrale banken, of door binnenlandse vraag, of door de Federal Reserve. Laat je niet misleiden door de reden van Quantitative Easing (QE) of Operation Twist. Beiden hebben helemaal niets te maken met het stimuleren van de economie of het laag houden van de rente: QE 1, 2 en 3 en Operation Twist hebben alles te maken met het verhullen en opdweilen van deze enorme netto emissie aan nieuwe dollars.
Hoge rente is een probleem
Uiteraard moet de Federal Reserve ervoor zorgen dat de rente niet gaat stijgen. Want wat gebeurt er als de rente gaat stijgen? Dan raakt de markt voor Amerikaanse staatsobligaties ter grootte van $ 35 biljoen in paniek. Dat wil de Fed niet, dus gok er niet op dat ze de rente zullen laten stijgen. Maar zoals gezegd zijn we niet bang voor die $ 35 biljoen voorraad aan staatsobligaties. We zijn bang voor die oneindige stroom van 3,6 miljard dollars, die dag in dag uit, inclusief de weekenden, door iemand moet worden opgedweild.
En als de prijzen van goederen dan beginnen te stijgen, bijvoorbeeld met 10%, dan heeft dit tot effect dat de netto emissie van dollars ook met 10% gaat stijgen. De niet te stoppen stroom van dollars wordt dan alleen nog maar groter.
De lage prijsinflatie in de V.S.
Decennia lang is de netto emissie van dollars gesteund door buitenlandse centrale banken. En met ‘gesteund’ bedoelen we in dit geval het opdweilen van de extra dollars om de dollar relatief stabiel te houden, ten koste van de levensstandaard van de eigen bevolking.
Dit achterwege blijven van prijsinflatie in dollars, ondanks de enorme monetaire dollar expansie, heeft veel gekke economische theorieën gevoed waarom de dollar nooit kan crashen. Bijna alle economische theorieën hebben wel een of andere miraculeuze uitleg om dit fenomeen van de ‘magische dollar’ te beschrijven. Maar wat zij allemaal missen, is de politieke component, de politieke wil om de dollar stabiel te houden door de overvloed aan nieuwe dollars op te nemen.
Structurele steun voor de dollar
Als een buitenlandse centrale bank overtollige dollars opneemt als reserve, dan stuurt zij deze dollars terug naar de V.S. in ruil voor Amerikaanse staatsobligaties. Dus als deze centrale bank 1 miljard dollar opneemt, dan gaan die 1 miljard dollars terug naar de V.S. (waar ze ook weer uitgegeven kunnen worden) en in de ‘bankkluis’ komen er 1 miljard aan staatsobligaties voor terug. Ook moet zij het equivalent aan binnenlandse valuta bij printen om ervoor te zorgen dat de eigen munt niet in waarde stijgt ten opzichte van de dollar. Dus om de overtollige dollars op te nemen, print de buitenlandse centrale bank het vergelijkbare bedrag in de eigen munt om de dollars op te kopen. Hierdoor wordt de inflatie aan dollars getransporteerd naar inflatie van de eigen munt en blijven de prijskaartjes in dollars relatief stabiel. Dit is wat we bedoelen met structurele steun voor de dollar.
Conclusie
Zodra deze structurele steun wegvalt – en dat zal gebeuren op het moment dat er een alternatief geldsysteem voorhanden is – dan is het gedaan met de imaginaire ‘waarde’ van de dollar
Zonder structurele steun van China in de afgelopen 10 jaar was dit al gebeurd. Voorheen werden de overtollige dollars door Europa en Japan opgenomen, maar de laatste jaren laten een duidelijke trend zien dat zowel Europa, Japan als China hier geen trek meer in hebben. En dat is weer de reden dat de Fed met QE de overtollige dollars moet opruimen, ten koste van een 200% stijging van de basis geldhoeveelheid. Door deze 200% debasement van de dollar is er al een potentiële prijsinflatie van 200% in het systeem geslopen.
