De bovenstaande kop moet de gemiddelde bezoeker van Biflatie.nl doen steigeren: “Wat?! Iets leren van Japan? Wat voor een onkundige gek heeft Biflatie nu weer aangenomen?”. Biflatiecollega Ruben van de Gun staat al klaar om mijn foto uit te printen en de dartpijltjes te pakken. Als u nog even wacht, dan zal ik uitleggen hoe ik op deze misschien ietwat bizarre conclusie kom.
Bezuinigen maakt meer kapot dan je lief is
Veel Europese landen hebben net als de Verenigde Staten te maken met het barsten van een huizenmarkt zeepbel. Wanneer een dergelijk grote assetzeepbel die met schulden is gefinancierd uit elkaar spat is de schade zo groot, dat het een structurele beweging veroorzaakt. Doordat de vastgoedprijzen hard dalen staan de balansen van zowel de particulieren als die van de bedrijven onder water. Bedrijven en particulieren zijn hierdoor genoodzaakt om elke vorm van liquiditeit die ze hebben te gebruiken om hun schulden af te lossen.
Zoals waarschijnlijk velen van jullie weten wordt er in het huidige financiële systeem geld gecreëerd wanneer er schulden worden aangegaan en wordt er geld vernietigd zodra er aflossingen en afschrijvingen plaatsvinden. Het probleem op dit moment is dat er in deze balansrecessie een krimp plaatsvindt in de geldhoeveelheid in de economie, zodat er deflatie dreigt en een versnelde opeenstapeling van problemen. De enige speler die ervoor kan zorgen dat er voldoende geld in de economie is om de schulden af te lossen is de overheid. De overheid kan door geld te lenen verse hoeveelheden geld terug in de economie pompen, terwijl de met schulden overbelaste private sector kan “ontschulden”. Wanneer de overheid (zoals Nederland op dit moment wil gaan doen) als laatste lener gaat bezuinigen dreigt er een instorting in het privaat bezit, waardoor de overheidsfinanciën de jaren daarop alleen nog maar verder uit het lood zullen slaan. Hier een plaatje van een presentatie van professor Richard Koo, waarin te zien is wat er gebeurde toen de Japanse overheid besloot bezuinigingen door te voeren. De tekorten werden alleen maar groter.
Maar de schuld van de private sector naar de overheid verschuiven, levert dat geen problemen op?
Het antwoord op de bovenstaande vraag is volmondig “ja”. Ja ook dat levert problemen op. Wanneer we kijken naar de schuld/bbp ratio van Japan, dan heeft Japan een staatsschuld die 2 keer zo groot is als haar economie. Het zijn natuurlijk duizelingwekkende cijfers, maar de balansen van de bedrijven in Japan zijn daardoor wel weer gezond. Wanneer de overheid had gekozen om massaal te bezuinigen, dan was de economie van Japan totaal ingestort en was er een mogelijkheid dat het totale financiële systeem in Japan was ingestort. Door deze verregaande maatregelen te nemen heeft de Japanse overheid in ieder geval tijd gekocht, zodat de blinde muur verder naar de toekomst is verschoven. Inderdaad, ik denk dat Japan, net als Europa, op een blinde muur af gaat doordat er geen eindeloze toename van schuld kan zijn, terwijl het systeem dit wel nodig heeft. Maar als je mij vraagt of ik die muur nu wil hebben of over 10/20 jaar, dan weet ik het antwoord wel. Er is een klein probleempje in Europa: de rente.
Eurobonds enige oplossing
Nu we begrijpen waarom er in het huidige financiële systeem niet bezuinigd kan worden in een balansrecessie, begrijpen we ook dat de overheidsschulden moeten kunnen oplopen tot onorthodoxe niveaus. De rating bureaus staan alleen te trappelen om de creditratings van landen te verlagen die in de economische problemen zitten en te hoge tekorten hebben en dus kunnen landen niet de maatregelen treffen die eigenlijk moeten worden getroffen. De enige oplossing zijn in mijn ogen Eurobonds. Met Eurobonds is er maar 1 soort staatsobligatie voor alle Eurolanden, zodat speculanten niet langer in staat zijn de rentes van afzonderlijke landen tot onhoudbare niveaus te duwen. Op deze manier kunnen de benodigde hoge tekorten worden gerealiseerd en blijft de economie van Europa zo lang en zo goed als mogelijk overeind. Ik verwacht dat de rente op deze Eurobonds lang niet zo hoog zijn als veel analisten vrezen, simpelweg omdat overtollig geld in de wereld veelal gestopt wordt in “veilige assets” zoals Amerikaanse en Europees staatspapier. Omdat dit geld (op zoek naar “veilig rendement”) graag wel enige spreiding wil (niet alleen in Amerikaans papier), verwacht ik dat het weinig andere keuze heeft dan in Europees staatspapier te gaan zitten. Ik verwacht dan ook dat de rente van zo’n Eurobond op vergelijkbaar niveau zal komen te liggen als dat van Amerikaanse staatsobligaties.
Gestoord?
Is het plan gestoord? Ja. Maar het is gestoord genoeg om te werken. Japan past het nu al meer dan 20 jaar toe en de burgers op straat hebben niet buitengewoon veel gemerkt van de enorme crisis die er is geweest in huizenprijzen. Dankzij de ingrepen van de overheid is het BBP goed overeind gebleven. Maar uiteraard, het blijft een gestoord plan, maar dit systeem is vanaf de start al een groot gekkenhuis. Het systeem was vanaf het vroege begin al per definitie onhoudbaar, omdat er simpelweg niet eindeloos meer geld kan worden gecreëerd uit krediet en dus is het een systeem geworden van vooruitschuiven. Door de Japanse techniek direct goed toe te passen (dus zonder de onnodige stijgingen in overheidstekorten door onzinnige bezuinigingen) is de schade misschien nog kleiner dan in het Japanse geval is geweest. Uiteindelijk rijden we op een blinde muur af, maar nu we de plek van de muur enigszins zelf mogen bepalen, kies ik er voor om de muur zo ver mogelijk van ons af te plaatsen.
goed verhaal.
Blijkbaar is wegstrepen van schulden ofwel afschrijven geen optie. Dus met een schone nieuwe bankbalans beginnen kan dus niet. Waarom weet ik niet precies. Wellicht de rothschildjes?
Doordat er steeds heel veel krediet gecreeerd werd wat de reeele economie invloeide hadden we economische groei de laatste 30 jaar. Door banken te redden wordt er steeds meer geld uit de reeele economie getrokken.
Welke optie blijft over? De overheid moet de staatsschuld laten oplopen, dus niet kapot bezuinigingen, en het liefst met euro-obligaties. Dan kan de auto nog weer even een paar jaar gaan rijden. Immers geld voor een economie is zoals benzine voor een auto.
De grote recessie begon in Japan in 1990 ook met een vastgoedcrisis. Ofwel de situatie met Japan, nikkei-index 40.000 punten toen ter tijd laat zich prima vergelijken met aex-index 700 punten en veel veel veeeeel te duur vastgoed in Nederland. Als je de nikkei-verhouding loslaat op de aex (40.000 punten versus 10.000 punten) dan moet je 75 % van de aex van 700 punten halen, zou je zeggen.
Dat is een aex van 175 punten…
Sorry, maar ik geloof niet in de Keynesian economics en dat is in feite de weg die we nu bewandelen. Het geeft geen reëel beeld van de werkelijk meer in tegenstelling tot de ouderwetse (oostenrijkse) bezuinigingen. Die maken de weg vrij, voor hoe het precies is, hoe het zou moeten zijn.
Alleen door schulden te maken is het nog maar mogelijk om groei te creeeren, we moeten maar eens accepteren, dat krimp niet per definitie slecht is, ja, dan alleen voor de aandeelhouders. Waarom wordt er zoveel geld ingepompt daar in Japan? Om de inflatie naar de 1% te krijgen, alle centrale banken zijn alleen maar gericht op inflatie, terwijl we nu beter af zouden zijn met lagere prijzen. Natuurlijk moet er voor gezorgd worden dat het niet geheel tot stilstand komt, maar een daling van bijvoorbeeld de huizenprijzen is een grote noodzaak en ik ben er ook niet tegen als de andere goederen ook wat deflatie kennen. Voor diegene met geld is deflatie fijn, maar voor de mensen met schulden een grote nachtmerrie.
-Edit- Bericht verwijderd. (als u niet normaal kunt praten, praat dan niet)
Die Eurobonds zijn een dwaas plan. Inderdaad kan er niet één land worden uitgepikt; gevolg: ze worden [i][b]collectief[/b][/i] bestraft met hoge rente, temeer omdat de schuldenlanden opnieuw eerst kunstmatig goedkoop kunnen bijlenen. Eurobonds worden junkbonds, met een torenhoge rente die men in Zuid-Europa niet kan betalen. Rente en aflossing komen dus weer bij de Noord-Europeanen terecht. Die er ook geen geld voor hebben. Verder werkt je hele voorstel niet en koopt ook geen tijd, maar verspilt die juist. Het beste is het afboeken van schulden, dus een failliet van landen, burgers, banken, bedrijven en desnoods pensioenfondsen. Dat is een aderlating, maar met hard werken is dat terug te verdienen. Het had allang gebeurd kunnen en moeten zijn.
Japan kon exporteren. Nu wil (moet) iedereen exporteren en werkt een Japannertje niet meer.
Zelf bepalen waar de muur komt te staan waartegen het blikje tot stilstand komt is m.i. een illusie. Binnen afzienbare tijd zijn de zwarte zwanen niet meer op 1 hand te tellen. Er vinden al nationalisaties plaats van bedrijven zgn. “hard assets”.
En waar gaat alle geld in zitten als straks geen enkele marktpartij nog in staatsobligaties wil zitten?
In grondstoffen? Dan zijn de rapen pas echt gaar.
Een slecht plan aangezien ook Japan straks een groot probleem heeft met een torenhoge staatsschuld en een vergrijzende bevolking. Daarnaast zijn daar ook op sommige plekken de huisprijzen nog 1/10 van wat ze waren op de top en ik weet niet hoe het zit met de hypotheken, maar volgens mij heb je ook persoonlijk een probleem als je hypotheek 10 keer zo hoog is als de waarde van je huis. De mensen daar zullen dus ook echt wel wat gemerkt hebben.
Wat ontzettend jammer dat de reactie van “Hyperinflatiewordprs” niet kan lezen! Had het graag willen lezen 😉
Met stijgende verbazing heb ik het artikel gelezen.
Biflatie; waar zijn jullie mee bezig.
Dit artikel is echt strijdig met de centrale inhoud van jullie website.
Al eerder heb ik gereclameerd tegen zweverige stukken over overbevolking en VN doelen en ander Nieuwe Wereld Orde artikelen. Het ware te wensen dat jullie echt wat meer de inhoud van te plaatsen artikelen screenen, dan wel als je een controversieel stuk plaats, je daar een redactioneel commentaar bij plaatst.
Nu even inhoudelijk:
De hele eurobond wordt al jaren geopperd als het panace voor deze misere, maar het is feitelijk de belegger en spaarder duperen. Want de eurobond speelt alleen de emitenten (lees EU) in de kaart; het onderliggende probleem wordt niet opgelost en de aangedragen oplossingen worden als te politiek gevoelig ervaren, dus op het moment dat er geen alternatieven zijn, gebruiken de technocraten hun macht om de spelregels te veranderen en emtieren eurobonds. Die worden door alle lidstaten gedekt en feitelijk zullen de bestaande staatsobligaties ACHTERGESTELD worden. Dit is een heel kwalijke zaak en directe waardevernietiging. Verder zit aan de eurobond ook een ESF vast, zodat het allerlaatste restje souvereiniteit bij deze naar de EU is overgeheveld en voortaan NL zijn begroting eerst bij Brussel op straatsbrug zal moeten laten goedkeuren. Nota bene instellingen die niet eens rechtstreeks gekozen worden, ja erger de begroting van deze instellingen heeft al vele jaren geen goedkeurende accountantsverklaring en dit soort malafide instellen gaat ons op de vingers tikken over de 3% begrotingnorm en andere fiscale maatregelen. Feitelijk is dat NL opheffen en je met boeien en koorden om je hals voor het EU hoofdkwartier tot slaaf te laten degraderen. Elke publieke of democratische inmenging is hiermee de nek om gedraaid, de gewone burger kan nu ongelimiteerd bestolen worden door de losgezongen elite van de EU.
Los van de aantoonbare fouten; in Japan is niets verbeterd, sterker nog er heerst een dusdanige psychische verslagenheid over de economische teloorgang dat men geen moed meer heeft om kinderen te verwekken en Japan over een eeuw letterlijk gedecimeerd is qua inwonertal; is dit geen goed artikel, Vervolgens wordt geconstateerd dat het een gestoorde oplossing is: hebben we dan vandaag de dag gebrek aan ‘gestoorden’? De gehele dag worden we al door media overspoeld met desinformatie en waanzinnige analyses.
Meest storende is het consequent omdraaien van oorzaak en gevolg, ook in dit artikel.
Een voorbeeld onderaan: dankzij de ingrepen van de overheid is dit goed overeind gebleven…. wat heb ik nu?; de markt is volledig gecorrumpeerd door overheidsingrepen; er vindt geen goede prijsvorming meer plaats dus feitelijk is dat het in stand houden van fouten op kosten van een ander.
Jammer, volgende keer beter opletten redactie, zou ik zeggen.
Goed verhaal, maar Bas vergeet een belangrijk punt…
Je kunt en mag de Japanse economie niet 1 op 1 vergelijken met de Europese. Er is een Oceaan aan verschillen!
Ik ga ze niet allemaal noemen, maar alleen de belangrijkste.
1. Japan was en is een enorm exportland. Een zeer hoge positieve handelsbalans. Dat betekent dat geld binnenrolt en producten er uit.
In veel Eurlanden is dat precies andersom.
2. De Japanse burger heeft geen schulden. Ze sparen al decennia lang en nog niet zo’n beetje ook.
De oorzaken en gevolg van de deflatie is dus een andere dan in Europa.
In Zuid Europa heerst een steeds groter handelstekort. Dit legt de kaarten compleet anders. Het handelsoverschot in het Noorden is ook niet zo groot.
Daarnaast kent het Noorden een zeer te grote verzorgingsstaat die volledig uit de hand aan het lopen is. Dit heeft Japan ook nooit gekend. Dit kan leiden tot zware sociale onrust welke over kan slaan naar politieke aardverschuivingen.
Tenslotte is Europa een enorm groot immigratiegebied waarvan de kosten ook volledig uit de hand gelopen zijn. Integratieprojecten kosten alleen de Nederlandse staat al 20 miljard per jaar. Ook dit zijn onhoudbare kosten die de VS, China en Japan niet kennen.
Eurobonds oplossing? Onzin! Alles op een hoop gooien is geen oplossing. En btw, is het verschil met Japan niet gewoon dat zij in die periode nog konden profiteren van wereldwijde economische groei (en dus door export zoals Gerald zegt)…
Vergeten wordt vooral dat de japandse burger voor 95% eigenaar is van de japanse obligaties itt bijv de states waar china groot afnemer is.
Dit betekent voor japan een behoorlijk tegenwicht voor de hoge schuld-naar-GDP verhouding.
Dus alleen maar euro-obligaties uitgeven is inderdaad complete gekte, tenzij je ze door de burgers laat opkopen….
Ondanks dat ik het er natuurlijk niet mee eens ben is het een leuk verhaal. Persoonlijk denk ik dat er verschillende oorzaken zijn dat we niet die kant op zullen gaan. Ten eerste is de periode waarin Japan toen verkeerde niet te vergelijken met waarin Nederland/Europa nu verkeerd. Japan had toen de mogelijkheid om zich uit de problemen te exporteren. Nu zitten de problemen over de hele wereld waardoor overal ter wereld moeten deleveragen.
Daarnaast kan ik niet zeggen dat het op dit moment veel beter gaat met Japan, hiervoor ook verschillende redenen:
– Ruim één op de vier Japanse twintigers (28,4 procent) heeft gedacht aan zelfmoord. Dat blijkt uit een onderzoek van de Japanse regering, dat vandaag is gepresenteerd. Japan behoort tot de landen met de meeste zelfmoorden ter wereld. ( http://www.parool.nl/parool/nl/225/BUITENLAND/article/detail/3249472/2012/05/02/Kwart-Japanse-twintigers-overwoog-zelfmoord.dhtml?utm_source=RSSReader&utm_medium=RSS)
– Daarnaast zijn twee van mijn favoriete hedgefundsmanagers Hugh Hendry van Eclectica (http://online.barrons.com/article/SB50001424052748703786004577221590093305080.html#articleTabs_article=1)
en Kyle Bass (http://biflatie.nl/video/21536-kyle-bass-over-de-schuldencrisis-in-2012) juist massaal aan het positioneren voor een val van de Japanse economie. Natuurlijk kunnen ze het mis hebben, maar dit zijn niet de doorsnee hedgies die dagelijks hun onzin op CNBC spuien…
Mijn inzien is het niet een vraag van of, maar van wanneer (http://biflatie.nl/artikelen/34-economisch/21542-japan-het-volgende-land-op-de-radar-)
Alleen ze blijven maar doorgaan, er is geen weg meer terug, dat is het grote probleem!! Eens stimuleren, altijd stimuleren, dat verhaaltje van verslaafde financiele instellingen.
[quote]In addition to the $62 billion program expansion, the Bank of Japan issued more optimistic economic and price forecasts in a semiannual report, saying it expected consumer prices to rise 0.7 percent from March 2013 to March 2014, and for Japan to reach its target inflation rate of 1 percent soon after that.[/quote]
http://www.nytimes.com/2012/04/28/business/global/bank-of-japan-asset-buying-inflation-interest-rate.html
als die blinde muur toch onafwendbaar is, waarom dan niet zo snel mogelijk die botsing laten komen?
dan hebben we het maar gehad, nu moeten we dus nog jaren door ploeteren, terwijl we weten dat het systeem toch niet houdbaar is.
liever een korte hevige pijn dan heel lang een steeds erger wordende pijn.
Het is wel houdbaar voor hun zelf. Ze willen nog effen genieten als het kan.
Goed verhaal Bas, al kan ook ik het er niet helemaal mee eens zijn 😉 Het is aangestipt in de reacties hierboven, de situatie was toen heel anders, groei in VS, Europa, enz. waar ze van profiteerden.
En zoals ik altijd zeg, het is kiezen uit twee kwaden. 1. Meer overheidsschulden betekent > screw de jeugd (rekening moet ooit betaald worden) 2. Nu bezuinigen betekent economie nu slopen. Dus er zou eens gekeken moeten worden naar iets anders dan deze 2 mogelijkheden. Iemand een idee? 😉