Bovenstaande waarschuwing komt van Hans de Boer. ‘Hans de Boer is sinds 2014 voorzitter van ondernemingsorganisatie VNO-NCW. De Boer (geboren 1955) was ondernemer en commissaris en bouwde daarnaast de nodige ervaring op in de wereld van de (Haagse) lobby voor ondernemers.’ Hij uit zijn bezorgheid in o.m. Het Financieel Dagblad en op Welingelichtekringen.nl. ‘Nederlanders hebben geen idee hoe de coronacrisis nog om zich heen gaat grijpen, waarschuwt werkgeversvoorzitter Hans de Boer in het FD. De miljardensteun van de overheid ‘verdoezelt’ de gevolgen van de pandemie, die ondernemers wel al direct voelen. ‘Dankzij het noodpakket, de loonkostendoorbetaling, blijft de werkloosheid nog laag. Mensen voor wie nu geen acuut ontslag dreigt, denken dat het met de economie wel meevalt. Dat gevoel houdt een risico in.’ Dat risico is dat ‘de mensen’ denken dat het economisch meevalt.’
Deflatie in zicht?
Eerder in april 2020 hield de organisatie een poll bij de aangesloten brancheorganisaties. Naar eigen zeggen meldden minder dan de helft van de recipienten in maart een omzetdaling van meer dan 20 procent. Dat is vandaag al het geval voor tweederde van de ondervraagden. De Coronacrisis mag dus zeker ook voor de werkgevers niet veel langer duren. Maar loopt die inderdaad ten einde. Of gaat de grote klap nog komen? Gaan we veel uitgestelde aankopen zien binnenkort? Maar van wie? Van werknemers die het ook al maanden met veel minder moeten doen? Zullen die niet eerder voorrang geven aan de achterstand van huur of hypotheek wegwerken. En andere noodzakelijke uitgaven doen. Dat terwijl ondergetekende zich kan voorstellen dat heel wat bedrijven, winkels, met onverkochte voorraden zitten. Denk bijvoorbeeld aan de kledingbranche, die zo seizoengericht is. In zo’n klimaat kan er snel deflatie ontstaan. Prijzen die verlaagd worden uit nood, omdat er te weinig kopers komen opdagen?
Consumentenwantrouwen
Vergeet niet dat de afgelopen maanden, zeker februari tot en met april 2020, we een supply/demand probleem kennen. Te weinig vraag, en…niet teveel aanbod maar ook te weinig, jawel, tijdelijk, maar met de heropstart van alvast de Chinese fabrieken kan dat snel veranderen. China moét produceren, met een bevolking van 1,4 miljard burgers die daarvan afhankelijk is maar… Kijk naar wat in de oliemarkt gebeurde vorige week. De olieprijs ging zelfs negatief, omwille van onenigheid tussen voornamelijk Saoedi Arabië en Rusland. En dit nog verergerd door de impact van het Coronavirus. Maar er is meer. Adweek schrijft: ‘Retailers’ Worries About Impact of Coronavirus Shift From Supply to Demand. What started as a supply chain problem is changing with the souring economic climate’. Zal de vraag terugkomen, dat is de…vraag. Het consumentenvertrouwen dat een enorme duik neemt in april 2020 laat weinig goeds vermoeden. Cbs.nl: ‘Door de coronacrisis is in april het vertrouwen van consumenten enorm verslechterd. Het consumentenvertrouwen daalt van -2 in maart naar -22 in april. Dat is de grootste daling ooit, maar niet de laagste stand ooit. Zowel het oordeel over het economisch klimaat als de koopbereidheid zijn fors verslechterd.‘ We laten ook ‘Financial turmoil explained’, een bijzonder intelligent YouTube kanaal hierover aan het woord: wat indien de wereld geen inflatie maar deflatie tegemoet gaat?
Aan het woord
Hans de Boer is ook econoom en weet hier misschien meer over te vertellen. Hij was op 3 april jl. te gast in de videoreeks ‘Economen in tijden van corona’. Hoe ziet hij de zogenaamde ‘anderhalvemetersamenleving’? Wat gebeurt er na 28 april 2020? Laat ons eens luisteren en kijken hoe de econoom de dingen ziet:
Pre-corona. Post-corna. Zolang er geen vaccin komt zullen we deze tijd zo benoemen. We zitten nu nog in de witte-broodsweken van deze crisis. Persoonlijk vind ik het erg overdreven allemaal hoe we met dit virus omgaan zeker gezien de economische kosten vd andere kant is het ook wel weer sociaal en beschaafd zo’n lockdown ter voorkoming dat er mensen ziek worden.
https://www.telegraaf.nl/financieel/679328735/klm-schiet-omhoog-op-feestelijke-beurs
Rond 9.10 stond de aex-index 1,8% hoger op 514 punten…
De wittebroodsweken dus waarbij men nu nog uitgaat van een V-herstel. Terwijl de aanwijzingen zich opstapelen dat er een tweede virusuitbraak komt als we deze huidige lockdown beeindigen. En dat zal dan gaan resulteren in een 2e lockdown, lijkt mij.
Met als gevolg faillissementen:
https://www.ad.nl/koken-en-eten/horeca-uitzendbureau-mise-en-place-failliet-duizenden-studenten-zijn-bijbaan-kwijt~aaf690c3/
Horeca uitzendbureau Mise en Place failliet. Duizenden studenten zijn bijbaan kwijt. En deze week ging ook uitzendbureau Eventure failliet. Eventure leverde horeca-personeel voor grote festivals als Lowlands, concert at see, zwarte cross, en de vierdaagse feesten.
Het wordt een groot financieel en economisch drama.
Het is nog maar de vraag of festivals en andere zomerfeesten volgend jaar ook nog doorgaan. Er moeten namelijk peperdure verzekeringen worden afgesloten en we moeten nog maar zien of alle coronamaatregelen volgend jaar weg zijn. De nieuwe anderhalve meter maatschappij zal nauwelijks horeca mogelijk maken en het openbaar vervoer voor 75% beperken zodat een gezellig middagje naar de grote stad niet meer kan, ook door de depressie veroorzaakte werkloosheid van meer dan 20%. Alleen een snel vaccin kan de gevolgen nog enigszins inperken.
https://fd.nl/economie-politiek/1342046/waarom-dit-geen-tweede-grote-depressie-wordt
Er is veel geleerd van fouten uit het verleden.
Centrale banken gaan vol aan de bak.
Overheden geven geld uit om de economie overeind te houden.
In de VS blijven door een minder goed sociaal vangnet wel heel wat mensen tussen wal en schip te vallen.
Teneur van dit artikel op fd.nl is dat de crisis van 90 jaar geleden begon met een speculatieve zeepbel. Gevolgd door een bankencrisis… zeg maar wat we in 2008 gehad hebben. En waar we nu nog inzitten.
Verder zegt het artikel dat er dus lessen getrokken zijn uit de crisis vd jaren 30 uit de 20e eeuw. Bijv dat de centrale bankiers de geldhoeveelheid inkrompen. 11.000 vd 25.000 banken verdwenen. Milton Friedman en Anna Schwartz stelde in 1963 dit fed-wanbeleid aan de orde in a monetary history of the united states. Ben Bernanke stelde in 2002 dat milton en anna voor wat betreft de grote depressie vd 20e eeuw gelijk hadden. Vandaar dat de geldkraan werd opengezet door bernanke in 2009.
Andrew mellon adviseerde als minister van financien president edgar hoover. Toen in de jaren 30. De rot moest uit het systeem worden gehaald door alles te liquideren. Bedrijven moesten personeel ontslaan. Beleggers moesten aandelen dumpen,. Schuldenaars moesten hun huis te koop zetten. Uit de as zou een gezondere economie verrijzen.
Dit beleid veranderde per 1933 toen de werkloosheid op 25 % stond en president roosevelt de new deal introduceerde.
En waardoor IS niet aleen de Amerikaanse economie uiteindelijk structureel herrezen? Wereldoorlog II.
De Boer brak (als werkgeversvoorzitter) vooral een lans voor NOW.2.0, een volgend, omvangrijk steunpakket van de overheid voor bedrijven. Deze keer niet sec gericht op de loonkosten van werknemers, maar meer op het overleven van de bedrijven zélf, zoals een compensatie van omzetverlies en een staatsgarantie voor krediet aan kleine ondernemers. Volgens hem is het NOW or never.
Als de belastingbetaler nu ook nog op de stoel van de ondernemer moet gaan zitten en zijn eigen werkgelegenheid + de omzet en winstgevendheid van hun bedrijven moet financieren zonder het kaf van het koren te scheiden, is het einde zoek. Temeer omdat (zoals de Boer zelf aangeeft) niemand weet waar de economische dip zal eindigen, dan wel zal doorslaan naar een algemeen conjunctuurverval.
Er bestaat ook nog zoiets als een ondernemersrisico, waarmee vooral de hoognodige schifting tussen gezonde en ongezonde bedrijfsvoering kan worden aangebracht.
De bedrijvigheid heeft –meer dan aan directe financiële overheidssteun- baat bij een gezonde vraag. Laat de overheid zich daarom vooral richten op het behoud van de koopkracht en het vertrouwen van de consumenten.
Citaat: “Er bestaat ook nog zoiets als een ondernemersrisico, waarmee vooral de hoognodige schifting tussen gezonde en ongezonde bedrijfsvoering kan worden aangebracht. De bedrijvigheid heeft –meer dan aan directe financiële overheidssteun- baat bij een gezonde vraag.”
De Boer ziet als werkgeversvoorzitter natuurlijk graag dat de hele sector overeind wordt gehouden met een omvangrijk steunpakket. Toch is het noodzakelijk dat tijdens een crisis het kaf van het koren wordt gescheiden. Anders blijf je kunstmatig stimuleren. We moeten terug naar een vrije markteconomie zonder overheidsbemoeienis en zonder stimulerende centrale banken. Overdreven overheidssteun gaat juist ten koste van koopkracht van de consument. We moeten de boel resetten en weer terug naar de juiste volgorde. Dat bedrijven produceren op basis van vraag. Nu zijn de rollen omgedraaid. Overproductie en overaanbod door goedkoop krediet en afnemende vraag door virusangst en verlies van vertrouwen bij de consument.
Pas als de werkloosheid gaat oplopen gaan mensen pas voelen hoe slecht het gesteld is met het schuldenssyteem waarin we leven. Dan komt er onrust en relletjes. Goed naar Amerika kijken nu.