De financiële gevolgen van de beleidsmaatregelen van de Europese Centrale Bank(ECB) blijft de gemoederen bezig houden. Onlangs verscheen in de Telegraaf dit artikel. De Nederlandsche Bank(DNB) maakte bekend dat we met ons allen in 2019 weer meer spaargeld hadden ingelegd.
Sparen tegen de klippen op
In 2019 stond er zelfs 368 miljard op spaarrekeningen, 3,5 procent meer dan in 2018. Dat het spaarquotum van NL-huishoudens ondanks, of eigenlijk dankzij de lage rente, toch hoger wordt is voor mij geen verrassing. We sparen tegen de klippen op. Als we dit nu eens macro-economisch aanschouwen dan mogen we de conclusie trekken dat de effecten van te lage rentetarieven duidelijk waarneembaar zijn in minder economische groei.
En schuldenberg hoger dan ooit
De Macro Economische Verkenning 2020 (MEV) van het CPB geeft aan dat de groei vanaf 2018 daalt. Respectievelijk: 2,6 1,8 en 1,5 procent als prognose over 2020. Er zijn economen die beweren dat deze groei absoluut te laag is om daarmee de hoog opgelopen schuldenbergen af te lossen. Dat geldt zeker voor Nederland waar de nationale schuldenberg, de optelsom van staatsschuld, schulden van bedrijven en particulieren hoger is dan ooit. Om de schuldenberg af te lossen is een groeipercentage van meer dan 4 procent absoluut noodzakelijk. Ook een inflatiecijfer boven de 2 procent kan daarbij van pas komen. We kunnen niet eeuwig onze schuld vooruit schuiven en neerleggen bij ons nageslacht.
Politiek denkt theoretisch
Politici maken zich er totaal niet druk om. Zij hanteren een heel eenvoudig rekensommetje door te beweren dat tegenover de schuldenberg ook een berg aan reserves staat namelijk spaargeld en pensioenfondsen. Ze strepen het gewoon tegen elkaar weg, wetende dat het in de praktijk niet zo werkt. Toch wordt dat ons regelmatig voor de voeten geworpen. “Maak je niet al te druk over de nationale schuldenberg, er staat genoeg tegenover.” Dat is dus de beleving in de politiek, gewoon bedragen op de balans tegenover elkaar weg boeken als zou het een boekhoudkundige truc zijn. Daar lust ik er wel meer van. Zo kan ik ook de politiek in. In den Haag ziet men kennelijk niet hoe het beteugelende beleid van de ECB met nul- en negatieve rentetarieven inwerkt op de massa in de samenleving.
Geen rente, dan bijleggen
Mensen zijn ooit zo opgevoed dat je geld moet reserveren voor onverwachte uitgaven. Niet op een manier dat we met gemak een “pee-elletje” kunnen nemen voor onze glimmende bolide. Of een hypotheek met extreem lage rente en dat we dat vooral nu moeten doen omdat de rente nooit zo laag is geweest. En wel de hoofdprijs voor je koophuis en de hoogste huur voor een huurhuis. Dit is het gevolge van monetair beleid waarop de politiek heel makkelijk reageert door minnen met plussen te salderen. Denken in het grote plaatje is anders dan denken voor het individu. De wantrouwende massa snapt donders goed hoe het wel werkt. Waarom spaart men juist nu met die lage rente zoveel? Voor straf betalen we voor het uitlenen van ons geld aan de bank. Na aftrek van bankkosten en inflatie op de bijgeschreven rente(?) teren we in. Tenzij we bijleggen. En dat is dus overduidelijk het geval.
Monetair beleid ten koste van economische groei
Om te voorkomen dat ons saldo achteruit boert leggen we meer in dan in voorgaande jaren. Dan maar een keertje uit eten overslaan, iets vaker naar de Action en minder naar de Hudson Bay! Ja dus, om die reden is deze winkelketen failliet gegaan. De uitgeklede middenklasse vervoegt zich bij de massa en koopt massaal bij de goedkope winkelketens. Als je goed nadenkt dan snap je dat de lage rentetarieven daar indirect de veroorzaker van zijn. Zo werkt dat door op een dalende economische groei die elk jaar verder onderuit gaat. De gevolgen van het rentebeleid van de ECB worden overduidelijk zichtbaar. Onderdrukkend monetair beleid ten koste van economische groei.
Huidige beurshausse geeft te denken
Monetaire beleidsmakers roepen dat we het anders moeten zien. Ze kijken naar de beurskoersen die al meer dan 10 jaar de lucht in gaan. Net zoals een zeepbel die makkelijk de hoogte in gaat als ie flink wordt opgeblazen. Totdat ie topzwaar wordt. Dan gaat ie dalen. Soms langzaam maar vaak spat een zeepbel in één keer uit elkaar. De huidige beurshausse geeft te denken. Vermogende burgers sparen niet meer maar brengen hun overtollig banksaldo naar de beurs. Om die reden staan de koersen alltime high. Als je vermogend bent moet het geld voor jou werken. Op de bank lukt dat niet, dus wordt je wel gedwongen te beleggen. Economische extremen liggen anno 2020 wel heel erg ver uit elkaar. De ontspoorde inkomensongelijkheid geeft dat duidelijk aan.
De rek is er uit
Hoe vaak hebben we hier op Biflatie.nl al gewezen op signalen van onrust in de samenleving in opstandige landen en steden. In kan er niet vaak genoeg op wijzen dat de groeiende onrust wordt aangewakkerd door het repressieve monetaire beleid van centrale banken. We kunnen sparen tot we een ons wegen, echter boert onze levensstandaard achteruit. Onze verzorgingsstaat is straks niet meer te financieren. De rek is er uit. Belastingverhogingen om de aanstaande begrotingstekorten af te dekken zullen leiden tot meer protesten. De makkelijkste weg is dus bijlenen door de overheid. De staatsschuld is relatief laag. Met zo’n 45 procent staat deze ruim beneden het afgesproken plafond binnen de EU van 60 procent en zelfs ruim beneden het kritieke plafond van 100 procent.
Politiek maakt het kleiner
Ik voorspel dat bij de aanstaande bezuinigingsronde onze regering kiest voor de makkelijkste weg. Wopke Hoekstra van Financiën kan nog miljarden lenen op de kapitaalmarkt. Zelfs tegen negatieve rentetarieven. In Europa kent meer dan de helft van de staatsleningen een negatieve rente. Heerlijk voor de schatkist als je leent en geld toe krijgt. Denken we even 2 stappen verder. Als we internationaal mee gaan doen met het verhogen van de mondiale schuldenberg die een wereldwijde groeivertraging in werking heeft gezet. Sluiten we achteraan in de rij van landen die hun best doen om het huidige monetaire systeem dat is gebouwd op schulden op te blazen. Dat we een vastlopertje mogen verwachten staat buiten kijf. De manier waarop onze monetaire beleidsmakers dit gaan oplossen wordt nog een dingetje. Ik maak het wat kleiner zoals ook onze politici doen. Gewoon “vastlopertje” en een “dingetje.” Ze gaan dat voor ons oplossen. Slaap zacht.
GW
Geen voordelen van krediet en nulrente?
Bedrijfsinvesteringen en nagenoeg volledige werkgelegenheid, waardoor ‘opzij leggen’ voor menigeen überhaupt mogelijk wordt en economische groei leunt op toegenomen
consumentenbestedingen.
Niet alleen toegenomen spaartegoed staat tegenover particuliere schulden, ook toegenomen vermogen, door forse waardestijging van het eigen woningbezit.
In het nieuwe normaal maken schulden geen deel meer uit van het kostenplaatje, maar van het verdienmodel. De dwang om ze af te bouwen ontbreekt.
Een (vnl. door export & bouw veroorzaakte) lagere groeiverwachting zal worden gecompenseerd door middel van overheidsinvesteringen die de binnenlandse vraag moeten verhogen.
De nare gevolgen van de ‘nucleaire knop’ als crisismanagement kunnen (terecht) worden beklaagd, maar zijn in feite onvermijdelijk en vooral onomkeerbaar.
Citaat: “Niet alleen toegenomen spaartegoed staat tegenover particuliere schulden, ook toegenomen vermogen, door forse waardestijging van het eigen woningbezit.”
Vergeet niet dat zodra de schuldenberg gaat knellen als de economische groei gaat dalen. Wel eens gehoord van een alles vernietigende beurscrash die aandelen en vastgoed met wel 50 procent kan laten dalen. Vastgoed misschien wat minder snel vanwege de enorme vraag, maar die zal afnemen bij economische krimp. Waardestijging van vastgoed en aandelen is sterk onderhevig aan conjuncturele fluctuaties.
We hebben het over het NU.
“De nare gevolgen van de ‘nucleaire knop’ als crisismanagement kunnen (terecht) worden beklaagd, maar zijn in feite onvermijdelijk en vooral onomkeerbaar.”
Het probleem met de negatieve of uiterst lage rente is dat de banken geen verdien model meer hebben en dat zie je ook aan de koersen van de bank aandelen. Verder door deze ultra lage rentes stikt het van de zombie bedrijven die eigenlijk het loodje hadden moeten leggen maar nu aan het 0% rente infuus hangen. Kijk eens naar de argentijnse Merval. Ik verwacht dat wij het argentijnse model gaan volgen maw stevig geld printen waardoor de bezitters van aandelen beschermd zijn en de houders van de euro de sigaar zijn. En 2% inflatie het gaat velen malen erger worden. Gelukkig zal de leugen pers volhouden dat alles perfekt in orde is en de nl schaapkes slapen rustig verder.