Het is de laatste tijd een hot issue, zelfs op Biflatie.nl is er nog over gesproken met trendwatcher Bob Chapman: Zal de Federal Reserve Bank, de centrale bank van Amerika, wel of geen derde ronde van kwantitieve verruiming toe passen als het tweede programma afloopt eind juni? Chairman Bernanke en andere Fed offcials proberen er ons heilig van te overtuigen dat het toch echt afgelopen zal zijn met het bijdrukken van geld en dat er geen QE3 komt. Andere belangrijke spelers plaatsen daar echter hun vraagtekens bij.
Allereerst wil ik stilstaan bij het denken van deze andere spelers. Obligatiehandelaren zijn over het algemeen risico-avers en willen een bescheiden, doch aardig, rendement maken en daarbij niet teveel risico lopen. Dit kan alleen als zij goed hun op obligaties letten en elke stap van bijv. een land als Griekenland in de gaten houden om te kijken of men de goede stappen neemt zodat een obligatiehouder wel al zijn geld terugkrijgt. Nu dit niet het geval blijkt, en er openlijk gesproken wordt over het herstructureren van de Griekse schulden, zie je dit meteen terug in de rente-opslag van hun obligaties. Bij aandelenhandel speelt speculatie en toekomstperspectief een grote rol. Daar draait het meer om wat er eventueel in de toekomst zou kunnen gebeuren, analisten praten dan ook over termen als ‘zit er fantasie’ in dit aandeel etc. Kees de Kort spreekt op BNR Radio ook altijd over obligatiemannetjes en aandelenmannetjes, het zijn twee totaal verschillende dingen.
Sinds zo’n anderhalve maand is in de obligatiewereld grote reuring ontstaan door de bekendmaking, dat PIMCO, ’s werelds grootste obligatiefonds, officieel geen enkele staatsobligatie van de Verenigde Staten meer in bezit heeft. Deze stap kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Als men er bij PIMCO van overtuigd is dat men bij de Federal Reserve stopt met het opkopen van eigen obligaties, zullen de rente percentages snel oplopen en is het dus onverstandig om zelf nog enige obligatie te bezitten. Een andere reden is natuurlijk dat er door beide politieke partijen in de US geen enkele reële stap is ondernomen om de dollar ook maar enigszins te ondersteunen door middel van goed beleid, waardoor de kans bestaat dat de dollar steeds sneller minder waard wordt. De dollar index, die de dollar afzet tegen een mandje andere valuta, maar voornamelijk de iets minder zwakke euro, zakt met de week en komt in de buurt van all-time lows.
De desastreuze situatie is op dit moment als volgt: de inkomsten per jaar bedragen 2,2 biljoen dollar, de uitgaven echter 3,8 biljoen dollar! Het tekort van 1,6 biljoen is op lange termijn uiteraard onhoudbaar en er zal dus flink bezuinigd moeten worden. Vanwege de lastige verhoudingen in zowel het Congress als het Huis van Afgevaardigde, is er een bipartisan oplossing nodig die door beide partijen ondersteund wordt en die het probleem bij de wortels aanpakt. De oplossingen die voor het huidige jaar werden aangedragen waren echter ronduit teleurstellend, de afspraak kwam er op neer dat de Republikeinen en de Democraten overeen zijn gekomen om iets meer dan 38 miljard dollar te bezuinigen. Dit is iets meer dan 2% van het huidige tekort in het lopende jaar! Dat het Congressional Budget Office becijferde dat van deze 38 miljard, waarschijnlijk maar zo’n 352 miljoen gerealiseerd kan worden op korte termijn laten we zelfs achterwege.
De vraag die dus opdoemt is wie die schulden gaat financieren als de Federal Reserve stopt met de inkoop van Amerikaans schuldpapier. ’s Werelds grootste obligatiehandelaar doet het niet, Japan, van oudsher een grote speler op dit gebied heeft na de tsunami zijn eigen problemen en China heeft steeds meer last van inflatiedruk waardoor er steeds meer berichten door sijpelen dat arbeiders ontevreden raken en vrachtwagenchauffeurs klagen over stijgende olieprijzen. Er komen dan ook steeds meer signalen door dat China al voor de 5e maand op rij hun bezittingen in Amerikaans schatpapier aan het afbouwen is. Jim Rogers, een bekende grondstoffengoeroe, die al jaren meeloopt en samen met George Soros het beroemde Quantum Fund oprichtte stelde dan ook treffend : “If the Fed stops buying bonds, who will?” Op dit moment wordt voor ruim 80% van de huidige uitgegeven schulden door de Federal Reserve gefinancierd om rente percentages laag te houden zodat deze schuld nog enigszins te betalen valt. Maar stel dat, de centrale bank echt ophoudt met het financieren van de eigen staatsschuld, dan is een stijging van enkele procenten onvermijdelijk. Mensen als Bill Gross (hoofd van PIMCO) en Jim Rogers hebben zelfs al aangegeven dat ze op dit moment, of in de nabije toekomst, van plan zijn Amerikaanse staatsobligaties te ‘shorten’, dus te gokken op hogere rentes.
Als mensen van deze statuur dit soort uitspraken doen kan je dus met zekerheid zeggen dat we een spannende zomer tegemoet gaan. BNR’s Kees de Kort roept dan ook wekelijks dat Amerika er eigenlijk nog slechter voorstaat dan Griekenland, en als je kijkt naar de huidige tekorten en de aanpak hiervan kan je het alleen maar met hem eens zijn. De huidige val van de dollar is praktisch dan ook niet te stoppen en zal zorgen voor een steeds verder afzakkende koers van onze huidige wereldreservevaluta. De negatieve outlook van kredietbureau Standard & Poors afgelopen week bevestigde dan ook nogmaals het afzwakkende vertrouwen in de dollar. Dat kredietbureaus er bekend om te staan pas over te gaan tot een downgrade als het kalf al bijna verdronken is, is dan ook geen geruststellende gedachten.
De komende maanden zullen dus zeker van belang zijn voor de mondiale economie aangezien niemand weet wat er precies gaat gebeuren met de vooralsnog belangrijkste valuta in de wereld. Een schuld van bijna 100% het nationaal inkomen, met ongedekte toekomstige schulden zoals pensioenen, ziektekostenverzekeringen en sociale zekerheid die eigenlijk nog eens voor zo’n 300% van het nationaal inkomen als schulden te boek zouden kunnen staan. Een politiek klimaat, met twee partijen die niet bereid zijn om samen te werken, maar die wel een schuldplafond moet verhogen en een tekort van 1,6 biljoen dollar moet wegwerken lijken niet in staat dit tot een goed einde te brengen. Het is geen prettig vooruitzicht, maar bezuinigingen met de daarbij behorende lastenverzwaring en uitgavenverlagingen lijken noodzakelijk mocht Amerika niet verslaafd willen raken aan zijn eigen drukpers.
Ruben van der Gun
