Optelsom 1: 1+1=2+1=3+1=4+1=5+1=6+1=7+1=8+1=9+1=10
Optelsom 2: 1+1=2+2=4+4=8+8=16+16=32+32=64+64=128+128=256+256=512+512=1024
Ik begin deze column met een optelsommetje. Het lukt mij nog zonder calculator maar ik vrees dat we over een jaar misschien allemaal een calculator nodig hebben om een optelsommetje te maken voordat we boodschappen gaan doen. Het sommetje is dan anders dan het eerste rijtje waar 2 + 1 nog 3 is. We krijgen te maken met een ontsporing van de inflatie als er niet snel een wonder gebeurt. De inflatie dreigt uit de hand te lopen door een plotselinge exponentiële mondiale groei waarbij ineens tekorten ontstaan aan onderdelen voor diverse producten, zoals o.a. in de auto industrie. Daar waar de levering van chips voor de elektronica belangrijker zijn dan zuigers en kleppen onder de motorkap van onze technologisch uitgeruste voertuigen.
Virologen en economen
Door de coronakrimp is er achterstand ontstaan in van alles. Er was deflatie omdat de vraag naar producten terug viel. Minder vraag betekent lagere prijzen. Langzaam komen veel westerse economieën tot leven omdat de zomer weer versoepelingen brengt van de beperkende coronamaatregelen. Niet alleen door de vaccins maar voornamelijk omdat het virus dooft wanneer mensen door hogere temperaturen de buitenlucht opzoeken. In de winter gaan we onze bedompte huisjes weer in en komen virusbesmettingen weer terug. Er komen nieuwe virusvarianten die nieuwe vaccinatieprogramma’s noodzakelijk maken en mogelijk opnieuw beperkingen in bewegingsvrijheid. Dat is het grote dilemma waar virologen maar vooral economen mee worstelen. Virologen denken hoofdzakelijk in hun eigen straatje en dat is het bestrijden van virussen met alle mogelijke middelen. Economen denken ook in hun eigen straatje en dat is de staat van de economie. Een vrije economie zonder beperkingen en zonder geforceerde handel in opgedrongen farmaceutische producten waarvoor regeringen diep in de buidel moeten tasten. Virologen en economen zijn elkaars vijanden als de economie wordt geplaagd door een virus.
Kan inflatie schuldenberg verkleinen?
De coronakrimp heeft veel schade toegebracht aan voornamelijk het MKB. De grote multinationale bedrijven hebben juist veel kapitaal binnen geharkt op de financiële markten waar beleggers het goedkope geld massaal belegden in Big Tech en in Big Farma. De kleine spaarders gingen meedoen omdat spaargeld op de bank wegrotte. Door de coronakrimp was er deflatie. Inflatie was er alleen in vastgoed, op de beurs en in cryptovaluta. De massa hield hun geld vast in afwachting op betere tijden. Winkels en terrassen gaan weer open en de versleten schoenen, kleding en duurzame goederen worden versneld vervangen. Bij stijgende vraag stijgen de prijzen van grondstoffen zoals olie, hout, koper, zilver, enzovoort. Een structurele inflatie is geboren. Een geldontwaarding die door centrale banken dringend werd gewenst. Het was jarenlang beleid om de inflatie op te krikken door de rente te verlagen en door het opkopen van slecht renderende obligaties van de bankbalansen. De schuldenberg moest procentueel omlaag worden gebracht in verhouding tot het mondiaal BBP. Economen waarschuwden voor dit gevaarlijke beleid waardoor geld lenen spotgoedkoop werd en de schuldenberg juist omhoog ging.
Kapitaalbehoefte overheden
Huizenprijzen gingen door het dak en beurzen reikten tot in de hemel. Een bubbel van jewelste met daartegenover een schuldenberg van jewelste. Aflossen kan alleen door minder te lenen en economische groei te gebruiken voor aflossen. Echter is dat theoretisch ondenkbaar omdat economische groei voornamelijk wordt gecreëerd door vraag en aanbod. Aanbod moet ter voorkoming van inflatie meegroeien met de vraag en daarvoor zijn investeringen vereist. Voor investeren gaat men naar de bank van lening. Aflossen doet de ondernemer met de verwachte winst. Winst wordt behaald door consumerende consumenten die hun duurzame goederen deels betalen met geleend geld. Kortom, de economie draait op krediet. Zonder krediet groeien we niet. Nu komt het probleem. De schuldenberg staat op recordhoogte en de rente op record dieptepunt. Lenen was spotgoedkoop en wordt snel duurder doordat de vraag naar kapitaal sterk zal stijgen door de enorme kapitaalbehoefte van overheden.
Inkomen blijft achter
Met de VS voorop zal ook de EU veel kapitaal moeten ophalen om de ontspoorde begrotingstekorten af te dekken. Een belastingverhoging zal tevens onontkoombaar zijn. De VS verhoogt de tarieven voor de vennootschapsbelastingen en ook in Europa zullen belastingopbrengsten moeten groeien. Dit allemaal bij een stijgende inflatie en stijgende rente door stijgende vraag naar kapitaal. Hoge rente en hoge inflatie zijn funest voor de exponentiële groei, zie sommetje 2 bovenaan. En dan komt het. De consumentenbesteding onder de massa zal inzakken naarmate het besteedbare inkomen achterblijft bij oplopende prijzen. Als de (centrale) rente vanaf een nulpunt, en zelfs negatief, omhoog wordt gedreven bij een schuldenberg op recordniveau dan zal uiteindelijk de economie vastlopen bij terug vallende vraag. Bij hogere rente en hogere inflatie daalt het besteedbaar inkomen door stijgende lasten en gaan we terug naar af.
Dambreuk
Zie hier het eindspel van een schuld gedreven economie waarvoor economen waarschuwden. Centrale banken hebben het failliet van het fiduciair geldsysteem weten uit te stellen door de rente laag te houden. Het stuwmeer met exponentiële kredietgroei is gevuld tot aan de rand. De dijken daar omheen zijn niet verhoogd. Als de winter komt zal de korte economische euforie plaats maken voor nieuwe virusangst. Bij nieuwe vraaguitval zal het kredietstuwmeer een alarmfase bereiken. De middelen om de dam te verhogen ontbreken; de inwoners in het dal zien het gevaar en vertrekken. Opnieuw luidt de avondklok een lockdown in, maar niet om de nationale gezondheid. Er dreigt ander gevaar.
Schuiven
De mondiale schuldenberg dreigt te gaan schuiven maar niemand die het ziet. Iedereen is druk met vakantieboekingen en werkt de achterstand in de garderobe bij. Niemand die oog heeft voor de oneffenheid van de schuldopbouw binnen de EU-gelederen. Niemand die kijkt naar de perikelen rondom de verdeling van het EU-coronaherstelfonds. Niemand die zich druk maakt om het nieuwe kabinet, wordt toch weer hetzelfde. De 3 van Rutte 3 wordt een 4. We tellen gewoon door en vergeten de groeiende controverse tussen lidstaten van de EU. We zullen worden ingehaald door de natuurlijke wetmatigheid dat het instorten van een stuwdam het gevolg is van te hoge druk en slecht onderhoud.
GW
Vergeet ook niet dat de oliewinning het dadelijk simpelweg niet bij kan houden. Deze is fors beschadigd door Corona. Zodra de reserve’s weggewerkt zijn, gaan we zien dat het aanbod de vraag niet bij kan houden. Hoe lang dat het gaat duren eer dat wel zo is zullen we gaan zien. In het geval van de vorige crisis van 2008, duurde het ruim 6 jaar. Je ziet het nu al aan stijgende brandstofprijzen. Ook heeft de oliewereld erg veel moeite om arbeidskrachten aan te trekken. Veel zijn afgehaakt na hun ontslag en veel jeugd denken, dat het geen toekomst heeft (wat natuurlijk onzin is). De arbeidskrachten die er wel zijn, kampen vaak met verslavingen, veel drugsgebruik. Het is een harde bussiness, velen willen zulk zwaar werk niet meer.
De machthebbers weten ook dat het op vele vlakken niet goed gaat en ook niet meer in het huidige systeem goed kan gaan komen. Daarom wordt het volk klaargestoomd voor de Big / Great Reset. You will own nothing and you will be happy. Aldus Klaus Schwab.
Ook het vaccinatieprogramma is hiervoor in het leven geroepen. Kijk maar eens op http://www.eenoorlogreedsverloren.nl en luister naar het interview :
Het immuunsysteem onder vuur: in gesprek met dr. Robert Gorter (1)
Bizarre tijden, waarin, zoals altijd, het gewone volk de dupe is. En de machthebbers (helaas) zegevieren.
Als we de moderne monetaire theorie mogen geloven is de overheidsschuld geen probleem zolang ze in de nationale munt is aangegaan https://theconversation.com/modern-monetary-theory-the-rise-of-economists-who-say-huge-government-debt-is-not-a-problem-141495 Het lijkt erop dat de regering Biden dat ook zo ziet. De eventueel opduikende inflatie wordt de kop ingedrukt door onmiddellijke belastingverhogingen. Gezinsconsumptie ruimt plaats voor overheidsbestedingen. Door de demografie is Europa eerder een soort Japan dan wel een variant van Argentinië en zo ziet de obligatiemarkt dat ook. Heel interessante informatie kan je ook lezen bij Lyn Alden onder de rubriek “Global Macro Topics” https://www.lynalden.com/about-lyn-alden/
‘Dat wordt dus hamsteren’, verwachten veel ondernemers in de maakindustrie, wegens de dreiging van ongekende tekorten aan de aanbodzijde die zich (inclusief de prijsverhogingen) als een olievlek uitbreiden over de markt, uiteindelijk ook met inbegrip van de eerste levensbehoeften.
Ontbrekende materialen, grondstoffen en componenten/halffabricaten die de productie en de omzet frustreren, juist in de fase van herstel en opleving na de lockdowns en een daarmee samenhangende (tijdelijke) XXL vraag.
Juist ook in een situatie, waarin m.n. bedrijven aan hun uitgestelde betalingsverplichtingen (inzake steun, krediet en belasting) zullen moeten voldoen.
Tegelijkertijd stijgt het rendement op schuldpapier en zijn de leenkosten niet meer gratis. Zelfs liggen er weer als vanouds ‘downgrades’ van de kredietwaardigheid in het verschiet.
Waartoe de influencerende (elkaar versterkende) invloeden op deze manier zullen leiden zal duidelijk zijn.
De vraag is wat het tij kan keren. Dat is de vraag!
Als de vraag afneemt blijft over de overproductie.
Overproductie leidt tot prijsdaling, deflatie dus.
De vraag is dan: wordt het deflatie of stagflatie.
We blijven het volgen hier op Biflatie…
(Dit is geen soap met talloze spannende vervolgen, maar de terminale fase van het kapitalisme, met graverende gevolgen voor de hele wereld).
Wat het kan verhinderen? U zegt het bij herhaling zelf: niets!
Inflatie (m.n. door kunstmatige overwaardering) zit overal: is al lang een (deels verborgen gehouden) feit, dat in volle glorie aan de oppervlakte komt zodra de façade van schulden van ‘lucratief’ verandert in ‘onbetaalbaar’.
Hele schakels in productie- en aanvoerketens, die toch al op hun laatste benen liepen, zullen het moeten laten afweten, terwijl de resterende schakels -mede door de andere genoemde oorzaken- niet meer zulle kunnen zorgen voor de gedroomde groei, laat staan overproductie, ook niet bij een dan drastisch afgenomen vraag.
De schaarste slaat vervolgens toe. Wat er nog wordt geproduceerd, ook aan eerste levensbehoeften/landbouwproducten, zal duurder moeten worden betaald, wat de inflatie alleen maar zal versterken.
De monetaire stimulus van de afgelopen jaren zal onherroepelijk zijn tol eisen en de centrale bestrijding van ‘stagflatie’ (m.n. door het gebruikelijke rentevehikel) tot een onbegaanbare route maken.
+ 1