Voortdurend worden we om de oren geslagen omtrent zeepbellen die in het financieel systeem zijn opgedoken. Die waarschuwingen werden al afgevuurd voordat het coronavirus toesloeg, waarbij telkens werd verwezen naar de grote hoeveelheden goedkoop geld die de overheden in het systeem hebben gepompt. De ingreep van de overheden is overigens nu vele malen ernstiger dan tijdens de grote financiële crisis van 2007-2008.
Als gevolg van de uitbraak van het coronavirus hebben de overheden er nog een enorme schep bovenop gedaan. Er wordt op grote schaal geld geleend om de economie te ondersteunen en een deel van dat geld heeft zijn weg naar het financieel systeem gevonden. Met als gevolg dat de beurskoersen steeds verder zijn blijven stijgen, met uitzondering van een korte (maar forse) correctie in het voorjaar vanwege de uitbraak van een virus.
Er blijft nog altijd veel geld naar het financieel systeem vloeien en dat legt een stevige bodem onder de beurskoersen. De vraag is echter hoe betrouwbaar die bodem is. Het gratis geld heeft zeepbellen veroorzaakt in het financieel systeem, zo luidt de waarschuwing van Lloyd Blankfein. Hij ziet “sporen van zeepbellen links en rechts opduiken en die zijn het gevolg van de lage rentevoeten”.
Lloyd “doing God’s work” Blankfein is niet de eerste de beste, want hij was tussen 2006 en 2018 de grote baas van Goldman Sachs. Naar zijn mening krijgen de grote institutionele beleggers van de overheid gratis geld beschikbaar en daar maken zij dankbaar gebruik van om de beurskoersen door het plafond te jagen. Hij verwijst in dat verband naar de Special Purpose Acquisition Companies of SPAC’s, bedrijven die speciaal opgericht worden om andere bedrijven te helpen naar de beurs te komen. Die SPAC’s hebben een extra speculatief element toegevoegd aan de stijging van de beurskoersen.
Economisch zien de vooruitzichten er niet zo best uit. Uit die hoek hoeven de beurskoersen op weinig steun te rekenen. De Amerikaanse miljardair Howard Marks is een man die regelmatig de stem verheft en in de pers dan ook regelmatig aan bod komt. Van overdreven optimisme kan hij moeilijk beschuldigd worden. Howard Marks, oprichter en co-CEO van Oaktree Capital Management, is negatief voor de economische vooruitzichten. Het ziet er niet naar uit dat de economie snel opnieuw de pre-coronaniveaus zal bereiken.
De Amerikaanse economie zit gevangen in een neerwaartse spiraal die niet makkelijk zal doorbroken worden. Van de regering in Washington worden bijkomende stimuleringsmaatregelen verwacht, maar het effect daarvan mag niet overschat worden. Dat effect zal in ieder geval tijdelijk zijn, het zal niet volstaan om de schade aangericht door de pandemie te herstellen. Hetzelfde geldt voor de gehele wereldeconomie.
Marks is van mening dat alleen een effectief vaccin kan helpen de gaten in het economisch weefsel te dichten. We weten inmiddels dat ook dit virus muteert, zodat een vaccin, net als de jaarlijkse griepprik, niets toevoegt (zie onder andere Zembla https://youtu.be/2J1s-0hoiG4). Ook voor het Aids-virus is in 40 jaar nog geen (veilig) vaccin ontwikkeld, dus waarom zou dat voor corona wel lukken en dat binnen een jaar? Voor Aids is inmiddels een goede combinatie van medicijnen ontwikkeld. Helaas zijn de medicijnen die werken bij Corona (hydroxychloroquine en ivermectine) al zo lang geleden ontwikkeld dat het patent is verlopen en de pharmaceutisch industrie kan hier dus niets meer aan verdienen (dit in tegenstelling tot een vaccin).
In afwachting dat 7 miljard mensen doorlopend gevaccineerd worden (met alle gevolgen van dien), zal iedereen zo gezond mogelijk moeten leven (gezonde voeding, bewegen, stress vermijden, goed slapen etc.). Maar van die voorzichtige houding moeten geen wonderen worden verwacht, zeker niet bij een vergrijzende samenleving. De verspreiding van welk virus dan ook is moeilijk te stoppen, zoals ook de afgelopen maanden weer is gebleken. De maatregelen in het kader van het coronavirus hebben een diep trauma aangericht waarvan de gevolgen nog vele jaren voelbaar zijn.
Voorlopig lijken de beleggers zich niet zo veel aan te trekken van de pandemie. De beurskoersen hebben al een voorschot op betere tijden genomen, dit natuurlijk in combinatie met de vlucht van het kapitaal naar alles wat de overheid niet kan bijdrukken (aandelen, vastgoed, edelmetaal, bitcoin etc). Niet zo gek, gezien de bakken met geld die worden uitgegeven. Afgelopen week werd het coronafonds in Brussel goedgekeurd. De Nederlandse belastingbetaler staat borg voor € 245 miljard, dat is € 32.000 per huishouden! Het EU-herstelfonds gaat €196 miljard uitkeren aan Italië (17 miljard gaat naar gendergelijkheid, 75 miljard naar klimaat en slechts 9 miljard gaat naar gezondheid).
De stijging van de aandelenkoersen is gedeeltelijk ingegeven door de hoop dat de opmars van het virus een halt kan worden toegeroepen. Wanneer de vaccinatie niet verloopt zoals verwacht, kan dit uiteindelijk leiden tot een correctie op de beurzen in het algemeen en op die van Wall Street in het bijzonder. We horen dagelijks over de ernstige bijwerkingen van het vaccin, waarvoor afgesproken is dat niet de industrie maar de belastingbetaler opdraait voor de kosten. Ook hierdoor mogen we verwachten dat de geldcreatie door nog meer schulden nog lange tijd zal doorgaan. De geldpers blijft draaien en de koersen kunnen blijven oplopen, totdat de zeepbel barst natuurlijk…
Harm van Wijk
www.beleggen.com
