Dit onderwerp komt de laatste jaren steeds vaker voorbij; de middenklasse die langzaam uitsterft. Het is een slepende trend maar toch blijkt uit diverse statistieken dat de laatste decennia er flinke verschuivingen plaats vinden in onze samenleving wat betreft de inkomensverhoudingen. De gevolgen daarvan worden voelbaar en uiten zich in een toenemende onvrede in een groeiende onderlaag van onze bevolking. We kunnen onze samenleving in een aantal gradaties verdelen, al naar gelang de intentie van de auteur. In deze column kijk ik naar de inkomensverdeling van de sociale klassen in onze Nederlandse samenleving.
Elite & superrijken
Aan de bovenkant treffen we de elite aan waaronder de 10 procent superrijken. Deze elite vind je wereldwijd en samen bezitten die 10 procent rijken der aarde zelfs 70 procent van het vermogen van de gehele wereldbevolking. Deze 10 procent rijken der aarde trekken aan alle touwtjes. Ze zijn groot-aandeelhouders, grondbezitters en vooral de laatste jaren zwaar belegd in onroerend goed vanwege de lage rente op spaarrekeningen en deposito’s. Hierdoor heeft de rest van de samenleving het nakijken en betaalt dus de hoofdprijs door de handelswijze van de elite.
Middenklasse bezwijkt
Onder de bovenklasse zien we de uitstervende middenklasse, het middensegment met inkomens van ongeveer 35.000 tot 70.000 euro per jaar. Het middensegment krimpt en de oorzaak ligt voornamelijk aan de kracht en de aanzuigende werking van het kapitaal wat door de elite is onttrokken uit de maatschappij. De middenklasse betaalt zich inmiddels scheel aan woonlasten. De huizenprijzen zijn inmiddels onbetaalbaar en hetzelfde geldt voor de vrije sector huurwoningen.
Rondkomen van toeslagen en subsidies
Het middensegment houdt na aftrek van woonlasten en kosten van levensonderhoud te weinig over om te sparen en om daarmee een positie te verwerven in de ‘bovenklasse.’ Aan de onderkant van het middensegment vallen om die reden steeds meer mensen uit het bootje en vergroten daarmee de enorme aantallen mensen die aan de onderkant van de samenleving moeten rondkomen met behulp van de overheid. Dat kan zijn in de vorm van uitkeringen en in de vorm van premies, subsidies en toeslagen.
Vermogensaanwas is verleden tijd
In mijn vorige artikel maakte ik een indeling van onze NL-populatie waaruit blijkt dat ongeveer 5 miljoen mensen in onze samenleving moeten rondkomen van een te laag inkomen en daardoor niets overhouden en zich niet waardevol kunnen maken voor de samenleving maar juist afhankelijk zijn van de rest van de samenleving. Een zorgelijke ontwikkeling. Maar net zo verontrustend is het feit dat een groot deel van de middenklasse niet meer in staat is om een vermogensaanwas te kweken. Alleen het tegenovergestelde is het geval, namelijk welvaart gekocht op krediet. In onze “welvaartsstaat” spreken we niet zo makkelijk uit onszelf over verarming van de samenleving maar met de boven genoemde feiten durf ik de stelling in te nemen dat onze moderne verzorgingsstaat in hoedanigheid achteruit gaat. Overigens was dat ook mijn conclusie in eerder genoemde column.
Harde werkelijkheid is monotoon
Ik ga in dit artikel wat dieper in op onze verzorgingsstaat in verval omdat ik zie dat onze samenleving momenteel de schadelijke gevolgen ervaart. Of beter gezegd, gewoon voelt. Een actueel voorbeeld is de zwartepietendiscussie. Hier is m.i. duidelijk sprake van een groot ongenoegen over een traditie in de NL-cultuur die wordt omarmd door een groot deel van de bevolking. Vooral de onderkant van de samenleving hecht een grote waarde aan het Sinterklaasfeest. Te samen met de traditionele (Christelijke) feestdagen en de Koningsdag zijn de feestdagen de mooie momenten waar mensen naar uitzien om de dagelijkse sleur te kunnen onderbreken met een gezellig (familie)samenzijn.
Saaie werkelijkheid
Men zoekt een afleiding om te vluchten voor de saaie werkelijkheid. In deze 21ste eeuw is een verandering waar te nemen in het sentiment onder het “gewone volk” om het maar even volks te benoemen. De laatste decennia is er een stabilisatie merkbaar in de gevoelswaarde van de ontwikkelde westerse bevolking. De technologische vooruitgang die we vooral na de wederopbouw in de 20ste eeuw hebben gekend is geconsolideerd. Na de komst van computers en het digitale tijdperk voelen we nu vooral de monotonie van de automatisering die ons langzaam leidt naar een tijdperk van robotisering. Veel mensen zien hierin het resultaat van de alsmaar aanhoudende globalisering en mondialisering van onze economieën die worden versterkt door de invloed van het kapitalisme gekoppeld aan de opkomst van de multinationals.
Angst voor aantasting eigen cultuur
We zien dat het grootkapitaal door het openen van de (handels)grenzen nog meer rijkdom heeft kunnen verwerven. Als consumenten hebben wij alleen geprofiteerd van de lage-lonen-landen en kochten we goedkopere producten waardoor de inflatie relatief leeg bleef. Niet voor niets heeft Trump nu een handelsoorlog ontketent om de eigen industrie en handel te beschermen. America first. Een neveneffect van de globalisering is dat de maatschappij wordt overladen met de invloed van andere culturen. Daardoor wordt het verlangen groter naar de normen en waarden die we binnen onze eigen cultuur traditioneel hebben opgebouwd. Veel mensen in de ‘onder- en middenklasse’ lukt het niet meer om zich te ‘verrijken’ en te werken aan vermogensaanwas. Bij wijze van excuus zoekt men dan naar ontspanning binnen de eigen cultuur die nog genoeg tradities kent om het volk te vermaken. In een veranderende wereld blijkt nu ineens dat door de politiek van open grenzen, en de daarmee samenhangende immigratie in de westerse economieën, de eigen cultuur dreigt te worden aangetast door andersdenkenden van buitenaf.
Blokkeerfriezen en voetbalsupporters
Een groot deel van de samenleving beseft nu meer dan ooit dat de wereld om ons heen verandert. Men ziet het dat laatste restje vermaak in de vorm van tradities en feestdagen langzaam aangetast wordt. Men mengt zich in de maatschappelijke discussie die op sociale media is ontstaan over zwarte Piet en neemt stelling in. Waren het vorig jaar de Blokkeerfriezen, nu zijn het de hooligans en medestanders uit de volksbuurten van de grote steden die zich mengen in het debat. Niet in het maatschappelijk debat maar meer met woord en daad in de straat. Door de vermenging vanuit de immigratie ontstaat een multiculturele samenleving en voelen autochtone bewoners zich ongemakkelijk en ontstaat een cultuurdebat waarbij oorspronkelijke bewoners zich aangetast voelen in hun normen en waarden.
Polarisering
Hierbij speelt ook de factor inkomensscheefgroei een grote rol en voelen veel mensen zich achtergesteld. Het huidige omgeslagen sentiment is mede te wijten aan de schaalvergroting op politiek gebied met een Europese Unie (EU) als resultaat en aan de schaalvergroting binnen de industrialisering met nadelig bijgevolg de machtige multinationals. Het kapitalisme heeft gezegevierd maar wacht gelaten op de ondergang. De spanningen door de enorme inkomens- en vermogensverschillen zijn dermate groot geworden dat deze niet langer houdbaar zijn. Geopolitieke spanningen, de opkomst van het populisme, polarisering tussen democraten en republikeinen, en tussen links en rechts, maken een normaal debat bijna onmogelijk waardoor het sluiten van een compromis alsmaar moeilijker wordt. De gerezen problemen vragen echter dringend om oplossingen die er nauwelijks komen met als gevolg nog meer spanningen die zich uiteindelijk ontladen in demonstraties en opstanden.
De grote omwenteling
Om de maatschappelijke problemen nog wat groter te maken kan ik wijzen op de narigheid die we kunnen verwachten wanneer de neergang van de financiële markten van de laatste tijd hun uitwerking gaat krijgen op de maatschappij. De onderkant van de samenleving zal er straks last van krijgen in de vorm van werkloosheid, overheidsbezuinigingen enzovoorts. De gevolgen daarvan laten zich raden. Chaos, onrust met nog meer aantasting van normen en waarden. Deze gemoedstoestand brengt behalve Blokkeerfriezen en (voetbal)hooligans straks veel meer mensen van de grote massa in beweging.
Social onrust ontstaat uit onverwachte hoek
Met een beetje nuchter verstand kun je het zien aankomen en kun je ook zien dat niet alleen het zwartepietendebat hier de oorzaak van is. Sociale onrust ontstaat vaak vanuit een onverwachte hoek. Wie had er nu 10 jaar geleden ooit gedacht dat een kinderfeest het onderwerp zou worden van een cultureel maatschappelijk debat. Er speelt meer op de achtergrond. Zou een fundamentele verandering misschien aanstaande zijn?
Ik denk dat je het hier heel goed verwoord Gerrit, kan me er helemaal in vinden. Steeds meer mensen voelen zich buitengesloten en in hun waardigheid aangetast.
Men kan dit toch zien aankomen, het verbaasd me steeds meer dat (net zoals jij ook al aangeeft), men er geen echte oplossingen voor heeft of deze veel te lang op zich laten wachten. Dat kan gewoon niet goed gaan aflopen. Onze samenleving word te complex met alle (vervelende gevolgen van dien). En dan heb ik het nog niet eens op ons op knappend staand financieel systeem en rap toenemende grondstoffenschaarste (lees; te duur om te extraheren).
Wat betreft de genoemde sociale onrust zien we momenteel vooral in Frankrijk(en België) zware protesten tegen het beleid van Macron. Het gaat hier niet alleen om de hogere brandstofprijzen maar er speelt meer. In dit artikel van NU.nl: https://www.nu.nl/buitenland/5592233/franse-politie-gebruikt-waterkanonnen-en-traangas-betogers-in-parijs.html roept een Franse minister dat ultra-rechts aan het mobiliseren is en barricades bouwen op de Champs Elysees. En hij wijst op Marine Le Pen. Dit is dus de polarisering in de politiek waarbij erg makkelijk wordt gewezen op politieke tegenstanders, terwijl het echte probleem omzeild wordt. Een behoorlijke grote (onder)laag in de Franse bevolking is de laatste jaren erg ontevreden over het regeringsbeleid. Dat is grotendeels te wijten aan de politiek van Macron die een groot aanhanger blijkt te zijn van globalisering en daarin de EU een grote rol had toebedacht. Zijn (jongens)droom van een machtig Europees leger zegt genoeg. Dit soort leiders denkt groot maar totaal niet aan de gevoelens die leven in de samenleving. Hun aandacht gaat uit naar de talloze vergaderingen van de EU-ministerraad waar men graag een stem in het kapittel wil hebben. De aandacht is alleen toegespitst op het EU-beleid en de rol daarvan op het wereldtoneel. En ja, groot denken kost geld en de contributieverhoging die daarvoor nodig is wordt geïnd bij de leden die niet eens hun lidmaatschap kunnen opzeggen. De financiële gevolgen van het klimaatakkoord van Parijs komen er ook nog bovenop, en zie Parijs wordt inmiddels half afgebroken.
Bedankt voor je antwoord. Ik wilde je deze link even niet ontzeggen: misschien(ik hoop het niet natuurlijk), is er inderdaad op dit moment stillaan meer aan de hand en wordt het in Frankrijk en Belgie als eerste zichtbaar. Immers er is al langer sprake van het plagen van de dieselauto en mijn eerdere vermoedens konden wel eens kloppen:
https://cassandralegacy.blogspot.com/2018/11/for-whom-peak-oil-is-coming-if-you-own.html
Wow, even rondgelezen daar, toffe site, goede inhoudelijke content. Dank voor het delen!
Sterk artikel Gerrit, ik zou je zo aanzien voor een socioloog. Tijd om een boek te schrijven 😉
De tendens en het mechanisme van de brandstofprijzen is wellicht een andere discussie, maar Modern Talking, je hebt zeker wel een punt dat een hogere brandstofprijs vooral gevoeld wordt door de onderlaag in de samenleving en daar onvrede oproept.
Uiteraard is er de noodzaak om duurzame energie te stimuleren en vervuilende brandstoffen te belasten, dat standpunt kan ik de overheid niet kwalijk nemen.
Echter, de onderlaag betaalt de rekening; zij hebben geen geld voor een nieuwe auto, laat staan een geëlectrificeerd model waarop men belasting voordeel geniet. Hetzelfde geldt voor zonnepanelen en warmtepompen; als je die niet kan betalen, dan betaal je wel de extra heffingen op aardgas en electriciteit die straks door het plafond gaat.
Het huidige milieubeleid werkt daarmee de ongelijkheid nog verder in de hand.
Macron zit in een spagaat. Hij wil het land moderniseren en wellicht terecht als men niet wil verworden tot een Griekenland of Italië. Anderzijds vraagt die verandering wel offers en met name in de onderlaag. Ofwel, pappen en nat houden lijdt tot armoede op de lange termijn. Hervormen en saneren lijdt tot onrust op korte termijn.
Zijn globalistische plannen ben ik minder over te spreken. Aangezien de grootte van Frankrijk en daarmee zijn inspraak, betekent meer macht voor Europa vooral meer macht voor Frankrijk.
En klein land als Nederland mag bijdragen in financiële zin en wordt verder niets gevraagd.
Dat de onrust in het openbaar toeneemt, is miz vooral een gevolg van
de mobilisatie van emoties. Sinds de opkomst van multimedia is een
groot publiek direct bereikbaar en zijn protesten veel gemakkelijker te
organiseren.
We hebben het nog veel te goed om in opstand te komen. Zeg nou zelf, zou jij de straat opgaan als onze regering de benzine met 3 cent per liter zou verhogen? In Frankrijk dus wel, maar de Nederlander zie ik het niet doen,
Dag Dré,
Ik woon al 23 jaar in la France.
De Fransen zijn niet over de rooie van 3 centimes verhoging van de brandstofprijzen, het gaat om 30 ct. in amper een jaar tijd, dus zo’n 25%!
En die verhoging gaat niet alleen maar om ‘les carburants’ maar om alle aspecten in de financïele wereld, voeding, huren etc.
De huidige demonstraties zijn deze keer niet georganiseerd door de vakbonden, maar door het volk zelf en dat zou wel eens het hele verschil kunnen gaan maken, want tegen de ontevredenheid van het grotste gedeelte van ca. 65.000.000 Fransen is geen leger opgewassen.
Want het treft ook de gendarmes die vanuit diezelfde ontevredenheid hun helm afzetten en zich aan de kant van het volk scharen.
Het is slechts wachten totdat de militairen die nu worden ingezet dat ook gaan doen en dan is het gedaan……..
Ja dat is waar Bor, maar zeg nou zelf, alles ebt na een paar dagen ( en helemaal na een paar weken ) weer helemaal weg. We (de mens) wordt steeds iets nieuws gevoerd door de media. Natuurlijk helpt social media om gezamelijk actie te ondernemen, maar zeg nou zelf, niemand heeft het meer over Griekenland en het gaat nog altijd even erbarmelijk daar. Zou het over twee jaar nog gaan over gele hesjes? Waarschijnlijk niet, of er moet echt een collectieve Europese gele massa zich op straat laten zien, maar zie jij het in NL gebeuren?
nee Dré, daar is wel meer voor nodig in NL. Nederlanders hebben over het algemeen niet dat temperament. daarbij is men hier vrij individualistisch; de straat op voor een gemeenschappelijke taak vind men zonde van zn tijd.
Het bewustzijn van saamhorigheid komt weer in beeld wanneer we vanuit een recessie in een depressie zijn gezonken. Pas dan komt men er achter dat we het individueel niet redden maar elkaar nodig hebben.
Op https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/vvd-festival-vol-proefballonnen-flirt-met-de-v-van-volkspartij-~b93ad855/ “VVD-festival vol proefballonnen flirt met de ‘V’ van ‘Volkspartij’” lees ik het volgende:
De werkende middenklasse in loondienst heeft niets bij de VVD te zoeken, als je ondernemer bent, dan wel. Want de VVD is de partij voor ondernemers en werkgevers.
zeg t met muziek
https://www.youtube.com/watch?v=GQZN01Cqzek