Wat een opluchting, althans voor velen die gespannen de strijd tussen twee ouwe lullen hebben gevolgd. Het is voorbij, de winnaar heeft gesproken. Joe Biden oogde krachtig tijdens zijn overwinningsspeech. Eindelijk heeft hij aan het einde van een emotioneel en bewogen leven zijn doel bereikt, president zijn van het machtigste land ter wereld. Het is vanachter je toetsenbordje moeilijk voor te stellen wat voor een gevoel dat geeft. Dat je vanuit een witte droomvilla in Washington op je wenken bediend wordt, omgeven met topadviseurs en beveiligers wereldreisjes kunt maken naar je ambtgenoten, knuistjes geven, glimjuichen naar de camera’s, weer terug naar Air Force One in een luxe asobak en op naar de volgende klus. Dat is ongeveer hoe het werk van de meest gezaghebbende ‘loodgieter’ ter wereld. Meer is het niet.
Het riool is oud
Je bent de gouden loodgieter die de hele wereld afreist voor het onderhouden en repareren van relaties. De rekening die je presenteert is hoog want je bent de allerbeste. Maar hopen dat er geen onverwachte lekkage komt op een moeilijk bereikbare plek. Soms lukt het de duurste loodgieter niet om een lek te dichten van een totaal verrotte leiding. Dan moet de hele straat worden open gebroken en ontdekken de bevoegde autoriteiten dat het hele rioolsysteem is verouderd en met spoed moet worden vervangen. De dure loodgieter kan wel gaan, zijn onderhoudsklusje zal niet baten. Hij mag toekijken hoe de lokale autoriteiten de omvangrijke klus gaan aanpakken.
Klachten
Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat het rioolsysteem in veel steden is ondermijnd door erosie en verzakkingen. De vele klachten van de burgerij over stank en overlast en de vele noodreparaties hebben de lokale autoriteiten echter niet kunnen bewegen om onder het fundament van de stad te kruipen om te onderzoeken hoe het rioolsysteem door de tand des tijds is aangetast. Alle spoedklussen ten spijt, die overigens veel ZZP’ers aan het werk hielpen, hebben niet kunnen voorkomen dat door daling van het grondwater en verzakkingen van het fundament het afwateringssysteem is gaan haperen. Nog meer is gaan lekken en op steeds meer plaatsen overlast geeft.
Groot onderhoud
Eens in de zoveel tijd is het alle hens aan dek, dan moet je met alle beschikbare mensen en middelen de handen uit de mouwen steken. De opperloodgieter staat dan buitenspel. Hij kan weinig doen zolang het ondergronds niet op orde is gebracht. Je kunt wereldsteden bouwen met torens tot ver in de hemel maar onder de grond kijkt bijna niemand. Daar lopen vele leidingen van toevoer en afvoer. Soms een kleine breuk, een kleine reparatie, en het huishouden kan weer verder. Toch is er af en toe groot onderhoud nodig. Een bijkomend probleem is dat een stad groeit en de nieuwe wijken worden aangesloten op het bestaande verouderde rioolsysteem.
De stad groeit
Het belang van stedelijke uitbreiding gaat boven groot onderhoud. Totdat de klachten van lekkage in de oude stadswijken zo’n vorm aannemen dat de autoriteiten wel in actie moeten komen. Bij het opmaken van de offerte van het groot onderhoud stijgt de schrik om het hart van het lokale stadsbestuur. Ze kijken terloops naar het bestuur van de aanpalende steden en concluderen dat ze allemaal hetzelfde probleem hebben. Gezamenlijk ondernemen ze actie richting de centrale overheid en leggen het probleem voor van de miljarden aan tekorten die moeten worden opgebracht om het fundamentele systeem van aan- en afvoer van ons drink- en zeikwater te repareren.
Klein onderhoud door renteverlaging
Intussen zal de lezer begrijpen dat ik via deze beeldspraak wijs op ons monetaire fiatgeldsysteem. Ons fiduciair geld dat zijn waarde ontleent aan het vertrouwen dat er goederen en diensten mee gekocht kunnen worden. Een systeem dat is gebaseerd op het fundament van vertrouwen. Niet op goud, want dat systeem is door Nixon in 1971 afgeschaft. Ook zo’n presidentiële loodgieter uit de VS. Hij zette het systeem van Bretton Woods, de herinvoering van goudstandaard in 1944, buitenwerking. Vanaf 1971 heeft het fiduciair geld zijn weg gevonden naar de gebruikers via de aan- en afvoerleidingen van de banken en centrale banken. Af en toe wat klein onderhoud door middel van renteverlagingen. Zo konden we nog steeds gebruik maken van een systeem dat werd onderhouden met goedkope reparaties. Zo werd geld goedkoper door dalende rentetarieven. Banken konden oneindig geld creëren via het verstrekken van krediet. Er werden alsmaar stadswijken bijgebouwd dus moest er geld komen.
Afgeleid
Nu zijn we aanbeland op een fundamenteel omslagpunt. Het systeem lekt op steeds meer plaatsen. De rente verlagen naar negatief schijnt niet meer te helpen. Er moet dringend wat gebeuren. Maar wacht even, een tijdje geleden is er een belangrijke aankondiging gedaan door de hoogste monetaire autoriteit, het IMF. Collega Joost van Buuren schreef er als eerste over. Vervolgens schreef ik deze column. We zijn daarna afgeleid door de verkiezingen in de VS en zien nauwelijks nog wat er om ons heen gebeurt. De beurzen gaan weer omhoog, er is geen andere weg namelijk. Alleen beleggen rendeert. Het is ons spaargeld dat inteert. Ik heb dit al vaker beweerd en geroepen dat eens de wal het schip keert.
Systeem staat op springen
Het los geslagen schip van onze monetaire kapiteins die op hun mondaine cruiseschepen rechtstreeks afkoersen op de los geslagen ijsbergen die door de opwarming afdrijven naar zuidelijke wateren. Opvallend verschijnsel bij al deze gebeurtenissen is dat er een klein aantal loodgieters zijn die zien dat hun arbeid in de laatste jaren allemaal voor niets is geweest. Ze weten dat hun reparaties maar voor tijdelijk waren, ze zagen de bui al hangen. Ingewijde monetaristen zien ook dat het monetaire geldsysteem zo lek is als een mandje en de renteverlagingen door de opperloodgieter(s) van de FED en ECB niet hebben geholpen. De kenners gaan stiekem uit aandelen en beleggen in veilige staatsobligaties. Ze “ontvangen” negatieve rente maar wel veiligheid voor het geval dat het mis gaat op de beurs en beleggers zich massaal uit de voeten maken omdat ze zien dat het systeem op springen staat.
Sparen voor de collecte
Eens komt het moment dat repareren niet meer helpt en dat het tijd is voor een fundamentele reparatie. Kost bakken met geld die het systeem niet zelf meer kan opbrengen. Er moet worden gecollecteerd. Alle gebruikers van het systeem die zijn aangesloten op de waterleiding en op het riool worden aangeslagen. De zuiveringslasten en afvalstoffenheffingen gaan omhoog. Ook de rijksbelastingen die het opperbestuur moet innen om een nieuw systeem te kunnen bekostigen. Het is mooi dat we tijdens een pandemie veel binnen blijven en geld over houden. Geen vakanties, geen terrasjes, geen feestjes enzovoort. Dat is mooi voor de opbrengst van de collecte die de komende jaren veelvuldig aan de deur komt. Nou ja, als de straten open liggen dan is digitaal innen de ideale manier. Contant geld voor de collectebus hebben we toch al niet meer in huis. Nadenkertje hoor.
GW
U heeft even de verrotte, totaal achterstallige infrastructuur in de US aangehaald, daar gaat op termijn niet veel aan veranderen, omdat er geen fysiek geld meer voor is.
En als dat geld wel fysiek vrij gemaakt zou worden, zou dat de hele begroting op losse schroeven zetten, omdat het om duizenden miljarden $ gaat.
Ze hebben hun belastinggeld gewoon verkeerd besteed en een verkeerde visie gehad.
Ook letterlijk, hoor, en niet alleen in Amerika. Weleens een plaatje gezien van de ondergrond in de Maas/Rijndelta (en elders in komkommerland)? De erbarmelijke conditie van het rioleringsstelsel, funderingen van gebouwen, de kademuren en dijken? De schade is niet langer onzichtbaar, herstel vergt decennia de uitvoering van XXL deltaweken om nog min of meer te overleven, na het wegzakken van het grondwaterpeil.
En Amerika? Joost Biden schijnt te hebben gewonnen. Hoe is het dan mogelijk dat – toenemend ook door de massamedia – wordt gezegd dat het ‘Trumpisme’ maatschappelijk heeft gezegevierd?