Blijven we geloven in democratie als de EU mee regeert?

(door Gerrit Welbergen) Het is niet dat ik collega-auteur Joost van Buuren de les wil lezen omdat ik een andere mening heb, maar het is puur een zienswijze van iemand met een andere mening. Zoveel mensen, zoveel gedachten. Joost gaat in zijn column uit van het goede in de mens dat zich in principe ook uit in een democratie wanneer deze exact conform zijn definitie wordt toegepast.

Land van beloften

Een democratie zou een heilstaat kunnen zijn als de wil van het volk met al zijn gelijkheidsrechten, zoals grondrechten, mensenrechten, godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele geaardheid, voor iedereen leidt tot een opperste staat van gelukzaligheid. Ga daar maar eens aan staan als regering, als overheid, als wetgever, als parlementariër enzovoorts. 

Nemen en geven

Naar mijn mening een bijna onmogelijke taak om via wet- en regelgeving het voor ieder individu in een samenleving naar de zin te maken. Het is een loffelijk streven maar omdat ieder mens anders is en de verschillende mensen verschillende belangen hebben, en ook dienen, is het een onmogelijke taak om vanuit welke bestuursvorm dan ook iedere burger tegemoet te komen in zijn of haar wensen. Het leven in een democratische westerse welvaartsstaat is een kwestie van geven en nemen waarbij het onmogelijk is de juiste balans te vinden. Heel simpel toch, we nemen liever dan we geven.

Eerst zelf de zaakjes op orde en dan kijken naar de ander

Het is de overlevingsdrang van de mens die zich moet inspannen voor lijfsbehoud en daarbij komt de zorg voor eigen lijfsbehoud op de eerste plaats. Zorg eerst dat je zelf in goeie conditie bent zodat je daarmee in staat bent een ander van dienst te kunnen zijn. De “America first-gedachte” is zo gek nog niet, ha, ha, ha. Eerst zelf de zaakjes op orde en dan kijken naar de ander. Het willen geloven in een democratie als een soort van heilstaat is een utopie. De ideale wereld waarin politici, nationaal en internationaal, luisteren naar de wil van het volk zullen we m.i. nooit meemaken. Ook een democratie is een bestuursvorm waarbij de volksheerschappij over macht moet beschikken, dus boven de burger moet staan om gezag en controle uit te oefenen op de naleving van een democratische rechtsorde.

Regeringen ontaarden in heersende elite

Burgers hebben stemrecht om hun juiste afgevaardigden te kiezen. En niet alle beslissingen kunnen worden voorgelegd via een referendum want de burger moet wel aan het werk blijven, en niet oververmoeid worden door te moeten meeregeren. Hoe we het ook bekijken, een ware democratie blijft een droombeeld met een ideale maakbare samenleving. Geen enkele bestuursvorm is in staat om de ideale samenleving te creëren. Daarom zijn alle regeringsvormen, democratie, aristocratie, oligarchie, dictatuur, communisme, socialisme en het huidige kapitalisme gedoemd om te mislukken. Na een lange tijd van regeren raakt de bevolking het vertrouwen kwijt in welke bestuursvorm dan ook omdat een zittende (gekozen) regering simpelweg verwordt tot een heersende elite.

Ministeries hebben teveel macht

Niet iedereen kan meeregeren, dat laat je doen door een handjevol vertegenwoordigers die op den duur een eigen clubje vormen. Een samenleving heeft behoefte aan leiders en deze bepalen het beleid, ondanks de controle door een parlement. In onze huidige NL-democratie is bij de bevolking de laatste jaren wantrouwen ontstaan in de regering met zijn parlement omdat uiteindelijk iedere regeringsvorm uitmondt in een vorm van aristocratie. Er vormt zich altijd een bestuurselite die zich uiteindelijk vastbijt in de ministeries waar de uitvoerende macht zetelt. Hoeveel ministers en staatssecretarissen moeten niet het veld ruimen nadat ze door hun (top)ambtenaren op hun nummer zijn gezet?

Dictaat

Het democratisch gehalte van onze democratie is al lang verdwenen doordat de ministeries het beleid bepalen. De invloed van de minister is nog maar beperkt. De advisering vanuit de ministeries richting de minister om nieuwe wet- en regelgeving in te voeren is zoveel van invloed dat daardoor de oorspronkelijke bedoelingen van democratische maatregelen verzanden in een juridisch gedrocht. In de uitvoering van nieuwe wet- en regelgeving herkennen we niet altijd de wil van het volk. Onze rechtsspraak is niet voor niks overbelast. Dat is ook één van de oorzaken waardoor een democratie vastloopt. Na verloop van tijd wordt een samenleving onrustig omdat het volk zichzelf niet meer herkent in de enorme brij van regelgeving die als een soort van dictaat zijn uitgeroepen over de samenleving.

De EU als extra wetgever

Langzaam zien we een draai in het stemgedrag bij het volk en krijgen populistische partijen meer aandacht. Puur vanwege de onvrede die ontstaat doordat de verbinding tussen politiek en samenleving wordt geblokkeerd door reusachtige ministeries. Deze houden zichzelf aan het werk door een veelvoud van overbodige wetgeving over het volk uit te strooien. Een leuke bijkomstigheid voor de ministeries is ook nog eens dat  Europese wet- en regelgeving moet worden doorgevoerd in een Hollandse samenleving. Extra taken waarvoor weer extra ambtenaren en extra volksvertegenwoordigers zijn afgevaardigd in een Europees Parlement. Een EP waar ze goed zijn in het bedenken van wet- en regelgeving in Europees verband waar de lidstaten zich aan moeten houden.

Meer EU is minder democratie

Met tussenkomst van de EU hebben we dus een stukje democratie verloren zien gaan in een vorm van dictatuur. Een EP die onder invloed van een EU in een groter verband regelgeving bedenkt voor 28 verschillende lidstaten met nog altijd eigen parlementen. Hiermee creëer je een afstandelijke politieke elite die zich wel verbonden voelt in Europees verband maar niet meer binding heeft met het “eigen volk.” De eigen rechtsorde van 28 lidstaten staat hiermee op het spel. De onafhankelijkheid is weg en daarmee de democratische besluitvorming van de eigen parlementen. Alle wetten moeten worden getoetst naar de EU-maatstaven, naar de hoogste machthebber dus. Hoe groot is hierbij dan nog de inspraak van het volk?

Democratie verdwijnt in machtsblok EU

Als we kijken naar de laatste EP-verkiezingen dan was de opkomst slechts 41 procent in NL en is de zetelverdeling onder de parlementsleden een ware stoelendans geworden waarbij Merkel en Macron hun invloed konden uitoefenen. Hoezo democratische besluitvorming? Kijkend naar een Europese eenwording van 28 lidstaten dan zien we duidelijk dat democratische rechtsstaten opgaan in een machtsblok van een unie waarin democratische besluitvorming in feite niet past. Een EU kan alleen een (politiek) machtsblok vormen wanneer sprake is van een bestuurlijk geheel met een muntunie, bankenunie en fiscale unie. De soevereiniteit van landen wordt opgegeven ten gunste van een machtsblok. Het is de vraag of dit de gewenste richting is van de inwoners van 28 lidstaten, waar burgers nog altijd geloven in “hun” democratische rechtsstaat.

Geloof in democratie slaat om

De angst voor een EU-superstaat zonder medezeggenschap van de burger groeit. De democratie in soevereine landen komt hiermee verder onder druk te staan. Daarmee groeit de angst en onzekerheid bij de bevolking dat men langzaam nationale verworvenheden kwijt gaat raken. Kortom, het geloof in democratie is niet meer overtuigend maar slaat om naar ongeloof en wantrouwen. Wantrouwen in de politieke elite met afgevaardigden die niet meer het volk vertegenwoordigen maar vooral bezig zijn zichzelf een weg te banen in een groot machtsblok van ambtelijke instituten, ver weg van een verontruste samenleving.

GW