De vierde industriële revolutie oftewel Industrie 4.0 is het tijdperk waarin we al deels leven. En dat nog in volle bloei gaat komen in de nabije toekomst. Als zal het nog te zien zijn welke landen er méé zijn en in welk stadium anno 2021 elk zit. Of we méé zijn (moeten zijn?) of nog danig achterlopen. Industrie 4.0 is dan ´het samenkomen van nieuwe technologieën – zoals data-analyse, Internet of Things, 3D-printing, artificial intelligence… – om uitgebreide voordelen te bieden aan industrieën in allerlei sectoren.´ Mooie, nieuwe, dure namen en termen alleen – gaan ze ook voor ons dienen of eerder tegen ons gebruikt worden…?

Data is het nieuwe goud

De eerste industriële revolutie begon in Europa begin 19de eeuw. We spreken dan over de toepassing van gietijzer, de hoogovens en de stoommachine. In Nederland was Maastricht zo de eerste industriestad. De tweede industrialisatie bestond uit de toepassingen in productieprocessen van staal, de verbrandingsmotor, aardolie en electriciteit. We schrijven dan laat in de 19de eeuw. De derde dan: in de 20ste eeuw volgde de uitvinding van de computer en het internet. In de 21ste eeuw, waarin de wereld zich vandaag bevindt, wordt digitalisering toegepast in allerlei vormen. Data wordt almaar belangrijker. Zo werden Google, Facebook et al, de reuzen zoals we die kennen. Door middel van bijvoorbeeld algoritmen wordt er kennis en wetenschap uit geput. Om Facebook eruit te pikken: door middel van de data die een derde van de wereldbevolking vrijelijk, bewust of onbewust verschaft op het platform, wordt doelgerichte reclame ontwikkeld om het individu aan te spreken. Te doen consumeren. Te doen reageren in deze of gene richting.

We worden gevolgd

Ondergetekende herinnert het zich nog enigszins, wanneer hij daadwerkelijk merkte online ´gevolgd´ te worden. Het moet rond 2013, 2014 zijn geweest. Al surfend van de ene naar de andere website, doken plots onderwerpen, afbeeldingen, voorwerpen op die ik eerder bezocht had. Had opgezocht, ingetikt, bekeken. Hé, dacht ik toen, dat is raar? Hoe weet mijn computer of hoe weet ´iemand´ dat ik dit of dat gisteren of daarnet nog onder ogen had? Zo laat uiteindelijk alles wat we doen op het net sporen na. We worden onderwerpen, potentiële consumenten die hapklare brokken gevoerd worden. Over wie veel meer geweten is of te vinden is dan ze, we wel beseffen. We zijn met ons gedrag ook nummers geworden – denk letterlijk aan het IP-adres van onze online technologie, met computers, laptops, smartphones, verbonden met het internet.

Data misbruik

In het extreme geval wordt onze data misbruikt, door hackers bijvoorbeeld. Om van gebruikers, surfers, eigenaars van cryptocurrency bijvoorbeeld, te stelen, of hen te chanteren. Of namaak-websites tonen van banken en bedrijven om financiële info te ontfutselen. Zelfs landen maken er gebruik, misbruik van, zoals experten van de Verenigde Naties aantonen. Noord-Korea wordt er zo van beschuldigd door middel van hackers cryptocurrency te stelen. Er werd zelfs een bedrag op gekleefd, van 316 miljoen dollar, en een doel: de plaatselijke nucleaire technologie verder ontwikkelen. Want het land staat al jaren internationaal onder van de zwaarste economische en andere sancties. 

Data te grabbel

Genoemde technologiereuzen – Google (Alphabet heet het moederbedrijf in feite), Amazon, Microsoft et al. – zijn ondertussen de grootste beheerders van onze data geworden. Het precieze moment waarop dit geschiedde, deze omslag, in moeilijk te markeren. De overheid is eveneens eigenaar van een deel van onze data. Wie we zijn, wat we doen, waar we gaan en staan. Wat we kopen, hoeveel we verdienen, wie we frequenteren – noem maar op. Het ligt allemaal…we gaan niet zeggen ´op straat´, maar is toch te raadplegen. Te onderzoeken, gebruiken, misbruiken ook. Dat hoeft niet altijd bewust misbruik betreffen, maar omvat ook nonchalant omgaan ermee, of niet afdoende beveiligen. 

De Tegenpartij

Er is als natuurlijk tegengewicht zou je kunnen zeggen, een tegenbeweging, tegenstroming ontstaan, die het beslist niet eens is met wat je inbreuken op de privacy kunt noemen. In ieder geval het verlies van die privacy en het eigendomsrecht over genoemde data. Overheden, bedrijven, organisaties melden meestal als clausule bij een contract of overdracht of het stellen van een daad, dat eenieder recht heeft de opgeslagen data over zijn persoon te raadplegen. Dat is inderdaad in onze contreien netjes geregeld, officieel, maar… International Business Times stelde de vraag nog begin 2020 in een artikel getiteld: 

´How Can We Take Back Control Of Our Data?´

Het interessante stuk gaat verder met ´The European Union’s General Data Protection Rule, with its stated goal of increasing privacy and extending data rights, has raised awareness of our precarious privacy and spurred other governments to enact legislation too.´ Het zogenaamde recht-om-vergeten-te-worden dan: ´The initiatives focus on the so-called Right to be Forgotten, where companies are obliged to erase data collected on consumers. In theory, these protections should help people reduce their exposure to intrusive ads, spam emails and, most importantly, the frequent data leaks and hacks that make them vulnerable to identity theft.´ Alleen: in de praktijk werkt e.e.a. beslist onvoldoende. 

Onze data terugwinnen, opnieuw in bezit nemen

Dat is het plan waaraan de uitvinder van het internet, Tim Berners-Lee werkt dit jaar, 2021. Zelf controle nemen en houden over je eigen data, noemt hij ´datasoevereiniteit´. ´Rechtbanken in de VS en de EU hebben zaken aangespannen tegen big tech, als onderdeel van een zogenoemde “techlash” tegen hun groeiende macht. Maar het antwoord van Berners-Lee op de reikwijdte van big tech is veel eenvoudiger: geef individuen de macht zelf te bepalen wat ze met hun data doen.´ Zo lanceerde hij onder meer Inrupt, een bedrijf dat werkt aan een nieuw internet, zoals de uitvinder het oorspronkelijk bedoeld heeft. Door middel van zogenaamde ´pods´, wat staat voor ´personal online data stores´. Het zijn digitale kluizen waarin onze data wordt opgeslagen, verzameld, en waarbij we zelf kiezen wie we toegang tot wat geven. 

Decentralisatie

Het volledige artikel is beslist lezenswaardig voor de bewust levende, moderne mens, en vindt u hier. Het maakt alles deel uit van een groter geheel van digitalisering, decentralisatie ook, herinner u dit laatste woord en onthoud het goed. Daarin passen digitale munten, cryptocurrencies eigenlijk perfect. Tezamen met de blockchain technologie, vooral deze, vormen zij de grootste uitvinding sinds het internet. Die decentralisatie is dan het tegengewicht van de centralisatie, wat we eigenlijk alleen nog maar kennen, gewoon zijn, waarmee we opgegroeid zijn. Zo bedoelde Satoshi Nakamoto het ook toen hij bitcoin lanceerde in 2009. Een nieuw soort geld, van de burger, voor de burger, en zonder een centrale bank die erover beslist (en er danig misbruik van maakt). 

Brave is dapper

Een blockchain bedrijf dat perfect pioniert in de decentralisering van data, gecombineerd met ons online leven, is bijvoorbeeld Brave. Met de Brave Browser met zijn Basic Attention Token (BAT). De Brave Browser biedt je 100 procent privacy tijdens het surfen. Geen pop-ups, geen trackers die je surfgedrag volgen. Geen ongewenste advertenties. Tenzij diegene waarvoor je zelf uitdrukkelijk kiest. Zo kan een autofan wel heel graag advertenties, reclame, info ontvangen over de nieuwste modellen, hun prijzen en technologie. Dan geeft hij dit soort bedrijven, leveranciers de toestemming hem advertenties te tonen of andere info aan te bieden. De autofan wordt daarvoor vergoed met genoemd cryptotoken, de BAT. De adverteerder wint eveneens want kan op deze manier zijn advertentiebudget veel beter benutten. Die weet immers dat voor wie hij adverteert, die hier ook effectief in geïnteresseerd is. Brave is zo´n 21ste eeuws bedrijf dat helemaal mee is…neen: vooruit loopt, pioniert. 25 Miljoen maandelijkse actieve gebruikers kent het reeds op dit moment, begin februari 2021, en dat aantal groeit alleen maar.