In dit artikel heb ik het ook al aangehaald. Het gaat niet goed met de financiën van onze gemeenten. Niet zo verwonderlijk zult u denken, want we leven in Corona-tijd en tijdens een pandemie raakt het gemeenschapsgeld nu eenmaal op. Wanneer er economische schade dreigt wordt er al snel een beroep op de overheid gedaan voor financiële steun. Zowel op de Rijksoverheid, het UWV en de gemeenten. Er is dringend behoeft aan (tijdelijke) steun om weg gevallen inkomsten te compenseren. Noodsteun voor het MKB, werkloosheidsuitkeringen voor ontslagen werknemers en bijstandsuitkeringen voor de burgers zonder recht op een UWV-uitkering.
Een solidaire verzorgingsstaat
Bij economische krimp valt de boel stil en gaan mensen op hun geld zitten. Er wordt een beroep gedaan op de sociale fondsen die we collectief beheren en vullen met de verplichte sociale verzekeringspremies. Zo gaat dat in een westerse verzorgingsstaat. We zijn solidair binnen onze communiteit. We mogen ons gelukkig prijzen dat mensen in nood in een westerse verzorgingsstaat een beroep kunnen doen op de ingezamelde gemeenschapsgelden. Er zijn nogal wat landen waar het minder of geheel niet geregeld is.
Collectieve lastendruk is hoog
Toch is het nu oppassen geblazen in onze verzorgingsstaat. Een welvaartsstaat gebouwd op een schuldenberg. Dat wordt makkelijk vergeten omdat krediet een maatschappelijk geaccepteerd begrip is. Onze NL-verzorgingsstaat steekt uit boven de rest van de wereld. We worden bediend van de wieg tot aan het graf. Er hangt wel een prijskaartje aan. We beseffen het nauwelijks maar we betalen ons scheel aan sociale verzekeringspremies(WW, WAO, ZVW), premies voor de volksverzekeringen(AOW, ANW, WLZ, WAJONG) pensioenpremies en belastingen. Wordt allemaal verplicht ingehouden op ons loon, pensioen of uitkering. De wig tussen bruto en netto is groot maar we hoeven ons geen zorgen te maken ingeval van nood. We betalen veel voor onze fondsen dus kunnen we zonder schaamte gebruik maken van de sociale uitkeringen. Onze collectieve lastendruk is één van de hoogste ter wereld maar daarmee hebben we ook een nationale solidariteit opgebouwd. Het betekent wel dat ons netto inkomen mondiaal gezien vrij laag is. Als we duurzame goederen willen aanschaffen dan halen we met gemak het tekort bij de bank van lening. De massa beschikt om die reden over weinig spaargeld want er moet wel geleefd worden. Ook zien we de weelde en de villa’s van de veelverdieners in een land waar het leven goed is dus willen we collectief meedoen. NL welvaartsstaat nietwaar?
Meedoen in Europa mag wat kosten
De uitvoering van onze verzorgingsstaat is neergelegd bij diverse overheidsinstanties; Ministeries en de Gemeenten. Hier tussenin bewegen zich de verzekeraars(UWV, Zorgverzekeraars) en de banken voor het betalingsverkeer en kredietverlening. Onze financiële sector heeft een waterhoofd, daarmee doelend op de enorme geldstroom wat binnen ons nationale BBP beweegt en een miljoen werknemers die daarin hun geld verdienen. Het is een nationale carrousel waarin we als samenleving collectief meedraaien. Toch lekt er geld naar buiten. Nederland is niet alleen op deze aardkloot maar heeft zich verenigd in de Europese Unie. Een goede zaak om internationaal samen te werken op gebied van vrijhandel en vrij personenverkeer. Voor een bilaterale samenwerking is een organisatie nodig die als toezichthouder en als uitvoerende instantie de internationale zaken in goede banen leidt. Daarvoor hebben we een Europese Commissie(EC), een Europees Parlement(EP) en diverse EU-instituten opgericht. Daar zijn duizenden ambtenaren en parlementsleden belast met wetgevende en uitvoerende regelgeving. Naarmate er meer lidstaten zijn aangesloten die nogal verschillen van aard, cultuur en financiële gesteldheid is er meer sturing nodig om de commerciële activiteiten in een juiste balans op elkaar af te stemmen. Daarvoor is een muntunie(euro) opgericht en een Europese Centrale Bank(ECB). Hoe groter de club hoe meer sturing en hoe meer overleg er nodig is. Ook was een gezamenlijke EU-begroting nodig en een Europese Bankenunie omdat er in de jaren van de kredietcrisis(2009 e.v.) banken dreigden om te vallen. Kortom, er is gaandeweg het tijdpad steeds meer geld nodig om de EU ook mee te laten in de krachtmetingen tussen de machtsblokken op andere continenten. Opgeteld een enorme kostenpost.
De EU-carrousel
Het meedraaien in de Europese carrousel vraagt een financiële bijdrage van de deelnemende lidstaten. Daarover wordt vaak gesteggeld tussen de verschillende regeringsleiders. De verschillende lidstaten draaien niet allemaal op dezelfde economische snelheid. Dat geeft scheve gezichten en opmerkingen van regeringsleiders die er op wijzen dat niet ieder land zich aan de begrotingsafspraken houdt. Ook wordt de Europese norm voor staatsschulden door een aantal landen ruim overtreden. Loop je uit de pas dan ontstaat er gekibbel. Onenigheid op hoog niveau maar buiten beeld van het gewone volk dat zich voornamelijk richt op lokale politici en de vaderlandse politiek. Het nationale beleid en dat van de gemeente staat nu eenmaal dichter bij de burger. We weten precies waarvoor we betalen, wat er wordt ingehouden op ons inkomen en welke lasten we kwijt zijn aan de gemeentelijke voorzieningen. Welke eerzame burger heeft er zicht op hoe de geldstromen zich bewegen binnen de lidstaten van de EU? Het weinige wat de gemiddelde NL-burger weet is dat we een netto betaler zijn. Voor de Europese cijfers kunt u hier terecht.
Drie is teveel
Aanstaande zaterdag wordt er weer flink gesteggeld over de bijdrage voor het EU-coronanoodfonds. De verhoudingen binnen de 27 lidstaten staan op scherp. De strubbelingen maken dat de ingezetenen van de diverse landen zich achter het oor krabbelen. Ze vragen zich af waarom de regering niet meer aandacht schenkt aan de eigen bevolking waarvan het gemeentebestuur zich in de steek gelaten voelt door het kabinet. Gemeenten komen veel geld tekort en moeten hun tekorten afwentelen op hun inwoners. Gemeentelijke heffingen moeten volgend jaar fors omhoog. Door de Coronacrisis is het Rijk enorm veel geld kwijt aan noodsteun voor bedrijven en ZZP’ers. Lastenverhoging, zoals hogere verzekeringspremies, belastingverhoging en bezuinigingen kunnen niet uitblijven. De staatskas wordt momenteel extra gevuld met staatsleningen die weer afgelost moeten worden. Door de Coronacrisis zijn een aantal EU-lidstaten in financiële problemen geraakt doordat hun begrotingen al voor Corona niet op orde waren. Er is dringend behoeft aan extra steun van de bevriende lidstaten. Het optelsommetje van de verschillende begrotingen van gemeenten, Rijk en EU is 1 + 1 + 1 = 3. Veel mensen tellen niet verder dan 2, een mooi even getal. Het cijfer 3 is oneven en niet deelbaar door 2. Het is oneffen, ruw en hobbelig. Kortom, 1 teveel. En ja, dan komen we voor de moeilijke keuze wie er moet afvallen. De slimme lezer zal begrijpen dat mijn keuze al gemaakt is. Benieuwd waar de meerderheid van de bevolking voor kiest. Waar is ons referendum?
GW
Het referendum is afgeschaft, dus: Bek houden en netjes belasting afdragen.
Rubberen Rutte is al overstag: de gift naar de knoflooklanden gaat door met bijbehorend inlegvelletje.
Tel er nog een vergeten publieke begroting bij, die van de Waterschappen, en je komt op 4. Het ‘publiek’ betaalt ze allemaal, maar heeft bij geen enkele rechtstreekse inspraak.
Het geldtekort bij gemeenten is zeker niet alleen (tidelijk) coronamade. Nog voor de coronacrisis schatte accountant BDO het totale tekort bij alle gemeenten op een miljard euro.
Oorzaak: de kaasschaaf van Rutte-2 die een deel van de sociale kernverantwoordelijkheden naar de gemeenten overhevelde, zonder daarvoor voldoende geld ter beschikking te stellen. De laagdrempelige Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en – vooral – de jeugdzorg zijn echte nekbrekers gebleken en dwingen gemeenten tot ‘gemene’ bezuinigingen, o.a. bij het onderhoud.
En het steeds terugkerende EU-trauma? Vanaf het begin ‘integraal’, dus ‘gezamenlijk’, in plaats van ‘bilateraal’ (twee- of meerzijdig) zou waarschijnlijk het oeverloze gesteggel over de toewijzing en verdeling van geld binnen de Unie en verspilling door teveel nationale, politieke bestuurslagen hebben voorkomen. Maar wie weet, onder hoge druk wordt alles vloeibaar. Slimme opinieschrijvers weten dat.
Klopt. Er was idd al sprake van fors oplopende tekorten, dat weet ik ook nog. Maarrr, we hebben lekker de woningprijzen opgepompt, dus dan kunnen we flink gaan plukken. F.i.k.rs.