Meer nog: de hele dam is verdwenen! Landen en banken, voortaan kunnen ze gratis lenen. Ze krijgen door de negatieve rente zelfs nog geld toé? Kan iemand even hard in onze arm knijpen om zeker te zijn dat we wakker zijn? Want wat lezen we in De Standaard, een kwaliteitskrant van buurland België? Dat het land vanaf donderdag 4 juli 2019 deel uitmaakt van ‘een select Europees kopgroepje. Een maand geleden bestond dat groepje van landen met een negatieve rente uit Zwitserland, Duitsland, Denemarken en Nederland. Sinds ECB-voorzitter Mario Draghi midden juni hintte op een nog soepeler beleid, traden ook Oostenrijk, Finland, Frankrijk en Zweden toe.’ Tjonge jonge, hoe gek kan het worden…?
De geest is uit de fles
Wat betekent dit nu in de praktijk, negatieve rente. De schuldencarrousel wordt draaiend gehouden. Sterker nog: bestààt er vandaag nog wel een schuldenprobleem? Want om nog even bij de buren te gluren: België had een gat in de begroting van 5 miljard euro. Maar zal in 2020 wel 7 miljard uitsparen aan rentelasten. Voilà, om het met zuidelijk België te zeggen: schuld bestààt helemaal niet meer! We hadden zo al een donkerbruin vermoeden dat het allemaal illusoir was hoor. Want wie kan zich bijvoorbeeld nog een voorstelling maken van 22.430.030.491.653 dollar and counting. Dat is namelijk de staatsschuld van de VS. Wanneer bedragen té groot worden, kan je ermee goochelen. Het lijkt funny money te zijn. ’t Is niet écht meer…
Ook het schuldenprobleem is opgelost
Zoals het gezegde luidt: als u 10.000 euro aan de bank verschuldigd bent, heeft u een probleem. Als u 100 miljoen verschuldigd bent, heeft die bank een probleem. Maar in juli 2019 bestaat dat probleem helemaal niet meer. Want geld is gratis geworden… Maar nu even serieus. Het is dit soort van compleet onverantwoord omgaan met geld, waartegen ene Satoshi Nakamoto opkwam in 2008/2009. Dit soort van Mysterious Monetary Magic. En een munt creëerde die eindig is. Wanneer alle bitcoins in de markt zitten, in het jaar 2140, zal het gedaan zijn met inflatie. Maar ook met deflatie.
Parkeerstrook
Waarom kent, om nog even bij ons buurland te blijven, de eerste helft van 2019 daar de grootste toevloed sinds 2013 van vers geld op spaarboekjes? Een artikel in zakenkrant De Tijd geeft het antwoord. Crelan bank: ‘Ze verkiezen stabiliteit met een lage opbrengst boven volatiliteit en risico’s.’ Het spaarboekje wordt wel de parkeerstrook genoemd. De opbrengst van vervallen termijnrekeningen, kasbons en obligaties wordt tijdelijk geparkeerd op spaarboekjes. In afwachting van een hogere rente. Hoe tijdelijk, is dan de bijkomende vraag die gesteld kan worden? Deze spaarders kunnen wel eeuwig blijven wachten op een hogere rente. Of rente tout court. Sparen wordt ontmoedigd, lenen wordt aangemoedigd.
Don’t try this at home
Laat ons als weldenkende, rationeel handelende burgers toch maar beter niet de staatshuishouding nabootsen. Deficits do matter. Werk u niet (verder) in de schulden, beste lezer. Zelfs overheden kunnen zich irrational exuberance in uitgaven niet oneindig blijven permitteren. Wat men ons ook probeert wijs te maken. Zoals professor Daniel Shaviro het terecht stelt: ‘(…) over the long term, no government spending is free; it all must and will be paid for by someone.’ En die ‘someone’ zijn dan de toekomstige generaties. Wanneer wij het niet kunnen of willen? Overheden kunnen dan wel zo zelfzuchtig zijn om toekomstige generaties op te zadelen met hun schulden van vandaag. U en wij willen echter toch niet onze kinderen en kleinkinderen onze persoonlijke schulden nalaten, toch? Ten persoonlijke titel trouwens: wat doen wij zelf? Wij sparen. Jawel. Maar dan in bitcoin en altcoins. In het geld van de toekomst. Dat op termijn wel zijn waarde zal houden.
Op het internet wordt door insiders steeds vaker gesproken over het eindspel. Het einde van een monetair tijdperk. Al vanaf de jaren tachtig daalt de rente, al 38 jaar lang. Met af en toe een kleine correctie om de heet gebakerde economie af te remmen. Daarmee hadden de centrale banken een instrument om de inflatie in toom te houden. Te hoge inflatie werkt desastreus omdat inkomensstijging van lonen en pensioenen daarop altijd achter loopt. Centrale banken zien liever een gematigde inflatie van ongeveer 2 procent waardoor ook de schuldgraad t.o.v. BBP in het gareel blijft. Ooit was het idee van onze beleidsmakers om in tijden van economische groei de schuldenberg te verkleinen door af te lossen. Hoe minder schuldverplichtingen van staat, burgers en bedrijven, hoe meer inkomen beschikbaar is om te spenderen in de maatschappij. Alleen dat genereert economische groei. Mede door de globalisering hebben landen en bedrijven zich overhaast in de schulden gestoken. Bij een groeiende schuldenberg past geen hoge rente want anders is het niet meer betaalbaar. De verschillende centrale banken gingen wanneer dat uitkwam in kleine stapjes hun centrale rente verlagen waardoor banken goedkoper krediet konden uitlenen. Er was een tiental jaren geleden voldoende ruimte voor renteverlagingen toen het percentage nog in de buurt van 8 tot 10 procent lag.
Beleidsmakers van centrale banken heulen wat betreft hun monetaire beleid altijd met de politiek. Politici zien niets liever dan lage rentepercentages waardoor ze ruime begrotingen kunnen presenteren voor hun kiezers. Bijkomend voordeel is dat krediet de groeimotor is van de economie. Krediet moet dan wel in omvang toenemen anders verdwijnt het besteedbare inkomen grotendeels aan de rente- en aflossingsverplichtingen. Bij afname van krediet hapert economische groei. Krediet speelt altijd een hoofdrol bij economische groei. De vraag is tot hoever kun je doorgaan met het opbouwen van een schuldenberg voordat deze begint te knellen. Het gevaar bestaat dat steeds meer schuldeisers moeten afschrijven op hun vorderingen. De stapels aan achterstallige en oninbare schulden maken het de banken moeilijker om meer geld uit te lenen, wat hun inkomsten schaadt. Dat probleem speelt al in veel EU-landen met Italië voorop. Wat wil je, we leven op een record hoge schuldenberg. En wat wil je, met goedkoop geld willen ook particulieren niet achterblijven. Die lenen zich momenteel suf voor een huis wat juist door goedkoop geld onbetaalbaar is geworden. En wat doen grote beurs-genoteerde bedrijven? Deze kopen met goedkoop geleend geld hun eigen aandelen op om beleggers lekker te maken met hogere dividenduitkeringen. We hebben nu een aandelenbubbel en een vastgoedbubbel van ongekende omvang. Verstandige beleggers vertrouwen het niet meer en gaan in staatsleningen. Met negatieve rente. Het risico om een groot deel van het belegd vermogen te verliezen bij een beurscrash wordt groter al naar gelang de schuldenklok doortikt.
De grote vraag is nu wanneer de balans doorslaat. Hoe meer negatieve rente, hoe meer vermogen wordt aangetast. Ondanks dat begrotingsgaten van de schuldennaties met gratis geld kunnen worden gedicht komen toch steeds meer burgers in het nauw doordat hun kapitaaltjes worden afgeroomd. Ook banken komen in het nauw, ze verliezen hun verdienmodel. En wat te denken van pensioenfondsen die klaar staan om pensioenen af te waarderen omdat reserves worden aangetast. Op zeker moment kan het eindspel van een monetair tijdperk in een stroomversnelling raken. Kapitaalvernietiging wordt alsmaar groter als negatieve rente verder om zich heen vreet. We gaan wat dat betreft spannende tijden tegemoet. Centrale banken weten dat en zullen spoedig overgaan tot de meest vreemdsoortige reddingspogingen om het fiat geldsysteem overeind te houden. Nieuwe opkoopprogramma’s van slechte leningen terwijl de balans van de ECB nog lang niet is verschoond van de vorige aankopen. Als het economisch gaat tegenzitten staan ze snel buiten spel. Vraag mij dan wel af welke scheidsrechter voor buitenspel mag fluiten. Maar ja, we hebben een VAR tegenwoordig die met nauwkeurige computeranimaties kan zien hoe het spel verder moet. Mijn voorspelling is dat onze dames zondag winnen van Trump, eeehhh de VS. Mocht de uitslag anders zijn dan geeft dat aan hoe moeilijk het is om een voorspelling te doen van een spel waarin ontzettend veel factoren een bal spelen. Ik bedoel maar.
Beste Gerrit, Met jouw commentaar bevestig je dat we inmiddels in de laatste ronde zitten. Maar niemand weet of de totale chaos over 6 maanden of over 6 jaar zal losbreken.
In ieder geval hoort de nieuwe ECB topvrouw tot de elite die weet hoe ze systemen kapot kan maken. Google maar eens op haar criminele verleden, occulte achtergrond en geheime codes voor insiders.
Wel opvallend dat alle nieuw benoemde toppers binnen de EU bekend staan als zwakke schakels en veelal besmet zijn. Hopeloos gesjoemel dus.
jostie, ben je nou echt zo dom? of doe je maar alsof?
en gerrit… je kunt beter maar gaan stelen als de raven, dan heb je nog wat…
hehehe bullshit and vanity
https://www.youtube.com/watch?v=5uN3n-NjLHc
https://fd.nl/economie-politiek/1095082/niemand-begrijpt-schuld
Dit is een link die o.a. paul krugman aanhaalt aangaande dat het heel gezond is dat overheden hoge staasschulden hebben.
Ik ben het hier niet mee eens het zijn argumenten van een junk verslaafd aan geld en dus schulden.
Nog geen twee geleden was in het nieuws dat men vond dat nederland niet moest aflossen op de staatsschuld maar dit geld moet investeren in de economie. Ik had eigenlijks wel verwacht dat biflatie hier aandacht aan zou besteden omdat dit een beetje aangeeft wat krachten er spelen aangaande om de de staatsschuld in stand te houden zoniet te verhogen…
Als niets meer helpt zal de bonus-bazooka van de ECB rechtstreeks op de consument worden gericht. Pas dán is het hek van de dam!