Age of Insecurity. A New Social Contract. Dat is de titel van een artikel dat verschijnt op de IMF website. Het Internationaal Monetair Fonds brengt zelfs een themanummer uit over sociale bescherming. Opvallend is hoe vaak zeker het laatste half jaar de internationale organisatie de sociale kaart trekt. Of laat belichten. Met artikels als ‘The Case for Universal Social Protection.’ ‘Seeking Balance.’ En nog in december 2018 met ‘Shifting Tides : Dramatic social changes mean the welfare state is more necessary than ever.’ Ook de OESO bracht net nog een stuk over de nood aan bescherming van de middenklasse. Het moet zijn dat e.e.a. ook dringend aandacht verdient zeker?
Staat van welvaart
Nogaleens wordt (vanuit politiek rechts meest) de term ‘De Welvaartstaat’ in een bepaald negatief dagbeeld gesteld. In de context van een zogenaamde ‘verzorgingsstaat’. Of gelinkt aan een zogezegde ‘sociale hangmat’ zelfs. Tjonge jonge, wat moeten in zo’n bepaald land toch veel luilakken huizen? Hangmat. Verzorging. Alsof een flink deel van de bevolking gepamperd wordt. Een comfortabel leventje leidt ook (hangend in die mat). De auteur spreekt dit ferm tegen. ‘There is a toxic perception that there are “hard-working people” and “welfare scroungers” when in fact, as John Hills at the London School of Economics (LSE) has shown for the United Kingdom, the vast majority take out (in the form of education, health care, and pensions) broadly as much as they put in (in taxation when they are working) over the course of their lives.’
Bloed, zweet en tranen
Laat ons inderdaad niet vergeten, beste lezers, dat we allemaal gestréden hebben om een bepaalde sociale rechtvaardigheid te verkrijgen. Recht op eerlijk betaald werk. Vrijheid van meningsuiting. Onderwijs. Gezondheid. Zeker dit laatste is een waardevolle Europese verworvenheid. Zodat we niet in Amerikaanse toestanden belanden. Waar een verzekeringsmaatschappij een man die net twee vingers verloor door een ongeluk met een zaagmachine, voor de keuze stelt. ‘U kunt één vinger behouden, geen twee. Kiest u maar’… Het is dan misschien (nog) een staat van welvaart waarin we ons bevinden, in de Europese Gemeenschap. Relatief. Maar dan wel een die met bloed, zweet en tranen bevochten is. En ook verdedigt moet worden. Dixit de auteur.
Onzekerheid
De auteur van genoemd stuk is Nemat Shafik, directeur van de London School of Economics and Political Science. De ‘onzekerheid’ waarvan sprake ziet hij als gevolg van een amalgaam aan oorzaken. Onzekerheid ‘fed by fears over slowing economic progress, especially in advanced economies, flatlining productivity and social mobility, and concerns about the future brought on by shifts in demography and technology.’ Het zijn angst en wantrouwen die tevens populisme voeden, aldus de auteur. Hij heeft het dan in het algemeen over in ‘many countries’. ‘In Washington gaat de Amerikaanse president immers al twee jaar tekeer tegen open grenzen en internationale instellingen, en ook in Europa vinden populistische boodschappen steeds meer weerklank.’
Ongelukkig
Directeur Shafik telt de vraag waarom er zoveel ongelukkige mensen bestaan in sommige succesrijke landen. ‘Why are so many people in some of the more successful countries in the world so unhappy?’ Ongelijkheid is een belangrijke oorzaak, ‘as is fear about future prospects caused by automation and aging’. Dan schrijf hij ongeveer hetzelfde als in bovengenoemd artikel vanwege de OESO. ‘The middle class in emerging markets and the richest 1 percent globally have benefited enormously, while the middle class in advanced economies has suffered. And parents in many countries worry about their children’s prospects in the face of the high costs of education and housing, alongside low-quality jobs with poor benefits. In de ontwikkelde landen heeft vooral de middenklasse geleden. En ouders maken zich zorgen over de toekomst van hun kinderen.
Wie of wat draagt schuld?
Velen wijten de malaise aan de snelle technologische ontwikkelingen en de globalisering. Nochtans is het ons sociale contract dat dringend herzien moet worden. Een studie, wel van drie jaar geleden, waarnaar de auteur verwijst, komt tot navenante conclusies. Ze werd gevoerd in 25 van de meest ontwikkelde landen. 65 Tot 70 procent van de huishoudens ervaart gelijk gebleven of zelfs gedaalde inkomens. En ook: wanneer economische groei laag is, worden mensen minder vrijgevig en minder tolerant. Als voorbeelden waar de overheid de downturn van de economie compenseerde in die periode, noemt Shafik de VS (onder president Obama). Frankrijk. En het Verenigd Koninkrijk. Maar daarna trokken sommige overheden deze compensatie weer in. Wat vervolgens leidde tot sociale onrust.
Oproep tot maatregelen
In de eerste plaats denkt de auteur aan meer ‘education, social mobility, infrastructure investments in poorer regions, and spreading productivity improvements to the frontier.’ Grotere investeringen in leermogelijkheden, toegang tot goed onderwijs bieden meer kansen op sociale gelijkheid. Dit in het bijzonder voor de achtergestelde lagen van de bevolking. ‘Greater investment in equalizing education opportunities and outcomes would have a high payoff and enhance confidence in the fairness of the system.’
Goed, dat er nog idealisten zijn, maar zij leveren een achterhoedegevecht.
De ongekroonde koning van Europa, Mario Draghi, zei al jaren geleden dat het ‘sociale contract’, het sociale ‘vangnet’, was herschreven.
“Het zal in de toekomst onbetaalbaar en dus ondenkbaar zijn dat loon wordt
betaald om niets te doen”.
Korte tijd later zette hij de geldsluizen wagenwijd open om de eenheidsmunt en het grootkapitaal te redden: “Whhatever it takes…”
Wat valt er te ‘verdedigen’? Onze ‘sociale heilstaat’ is verworden tot een paradijs voor gokkers, zakkenrollers en parasieten die zichzelf op de korte termijn verrijken ten koste van de gemeenschap. Dat is de realiteit.
‘Crsh’, ‘crisis’, ‘meltdown’ wordt door steeds meer insiders van de daken geschreeuwd. Het ontgaat de meeste mensen, maar wat dat betreft bestaat er geen enkele onzekerheid dat ons een epische ‘big bang’ te wachten staat als de grootste schuldenberg aller tijden het begeeft. Alleen het tijdstip van de gebeurtenis is nog onzeker.
Dat een instituut als het IMF dit soort artikelen publiceert is een signaal dat we ons moeten voorbereiden. Het is een voorzichtige manier om de wereldburgers alert te maken op de economische omstandigheden die momenteel wat meer onzekerheden bieden. Dat is een bekend verschijnsel in het gehele proces van overgang van hoog- naar laagconjunctuur. Het is een tactische manier om te voorkomen dat we ons niet plotseling overvallen voelen door een economische winter. Zodat we vast wat extra haardhout verzamelen en een voorraadje levensmiddelen inslaan om niet alle vet op de botten te verliezen. De wakkere medewerkers van het IMF zien echt wel dat we in de overgangsfase verkeren naar een laagconjunctuur. Er worden regelmatig waarschuwende berichten de wereld in geslingerd. Heel voorzichtig worden we voorbereid zodat de IMF-economen later niet op hun sodemieter krijgen met het verwijt dat ze het niet hebben zien aankomen. Geen doemscenario’s verkondigen want dat zou paniek kunnen veroorzaken en daar zit niemand op te wachten. Nogmaals, het is het langzame proces van de overgang. Overheden en beleidsmakers kunnen het niet beïnvloeden, ook niet met stimulerende maatregelen. Dat is alleen vragen om uitstel van executie. Juist daardoor wordt de neergang alleen maar erger. Als je de kwaal, dat zijn de pijnlijke bulten van een extreme schuldenberg, alleen bestrijdt met pijnstillers en niet de oorzaak wegsnijdt met een chirurgische ingreep dan groeit het gezwel onderhuids verder. De enige remedie is een (pijnlijke) operatie en daarna gewoon een paar weken bijkomen en weer aansterken. Het is iets volkomen menselijks om een pijnlijke ingreep zo lang mogelijk uit te stellen. De economie wordt nu eenmaal gevormd door mensen waarvan de massa afgaat op hun gevoel. Pijn stellen we liever uit. Een betere vergelijking kan ik niet maken. Pas op het moment als het gezwel aan de oppervlakte komt, voor de schuldenberg is dat de nulrente, gaan steeds meer mensen denken aan een pijnlijke ingreep. Let maar eens op, de onderwerpen in de financiële media handelen al vaker over de gevolgen van een aanstaande negatieve rente. Slimme beleggers lopen daar op vooruit en kopen staatsleningen van ‘veilige landen.’ Dat aandelen desondanks nog lichtelijk stijgen komt door de late instappers die het beu zijn dat hun reserves op de spaarrekening niets opbrengen. Dat zijn duidelijke signalen voor een aanstaande beurscrash. Net zoals in 2007/2008 worden we ook nu bedolven onder de reclamespotjes om te gaan beleggen. Een recessie laat dan geen jaren meer op zich wachten.
Een eerlijk verhaal van Michael Snyder over de States, één
op één toepasbaar op de rest van de geïndustrialiseerde wereld ter
illustratie:
http://alt-market.com/articles/3723-we-have-seen-this-happen-before-the-last-3-recessions-and-now-it-is-the-worst-it-has-ever-been
Deze auteur is al een hele tijd aan het somberen op zijn eigen weblog. Voorspelt een echte depressie maar dat doet hij al en paar jaar. Nu rapporteert hij over de aanhoudende winkelsluitingen: http://theeconomiccollapseblog.com/archives/its-only-april-and-u-s-retailers-have-already-closed-more-stores-than-they-did-all-of-last-year Toch komt hij vaak met gedegen onderbouwde cijfers. Het feit dat de door hem voorspelde recessie(of depressie) nog steeds uitblijft komt m.i. door de extreem lage rente. Daardoor, zoals hij zelf ook aangeeft, wordt er voor honderden miljoenen dollars eigen aandelen ingekocht door beursgenoteerde bedrijven. Hierdoor staan aandelen veel te hoog genoteerd. Die bubbel gaat natuurlijk straks leeg lopen. Ook noemt hij het schaduwbankieren wat een mogelijke trigger kan zijn wanneer de economie terugvalt. De enorme schuldenberg woekert dus overal en zal de hele mikmak naar beneden trekken als het afschrijven op slechte leningen gaat beginnen. Als dat soort berichten herhaaldelijk opduiken in de MSM dan kunnen we de borst nat maken.