Nederlands kankermedicijn zes maal duurder: dank u Novartis (?!)

De Zwitserse farmareus Novartis maakt om onduidelijke redenen (!) lutetium-octreotaat plots zes keer duurder. Dit geneesmiddel tegen een zeldzame kanker werd in ons land uitgevonden in de jaren 80 en 90. Nadien verkocht aan een Frans bedrijf, kwam het middel in 2018 in Zwitserse handen. ‘At Novartis we are reimagining medicine’ staat prominent op de website van de farmagigant. ‘Wij vinden medicijnen opnieuw uit’. Ja ja, dat zal wel. Maar Novartis vergat aan die slogan iets toe te voegen. Namelijk: ‘En wanneer we de kans zien om die reusachtig veel duurder te maken laten we dat niet na.’ Op de kap van zwaar zieke patiënten en ziekenfondsen.

Profijt primeert

Of dacht u dat zulke bedrijven slechts ten bate van het welzijn van de mensheid werken? Als altruïsten dag en nacht in de weer zijn om zieke mensen een beter of langer leven te bezorgen? Geneeskundige ontwikkelingen, wetenschappelijke innovatie, allemaal goed en wel. Maar harde euro’s gaan voor hoor! Hé, hèbben we hier nu iets zeldzaams. Een uniek medicijn waarmee het leven van Apple’s Steve Jobs nog verlengd werd in 2008. Dat mogen wij nu als enige 7 jaar in de VS verkopen. En tien jaar in de EU. Kijk, wij hebben ook kosten hé. Wij werken hier wel keihard hoor. Voor niks gaat de zon op, moet je maar denken!

Prijs maal zes

Uitvinder Erasmus MC produceerde voorheen zelf het medicijn tegen een zeldzame vorm van kanker. Neuro endocriene tumoren. Voor 16.000€, bestaande uit vier kuren van 4000€. De rechten op het middel werden in 2011 verkocht aan het Franse AAA. Dat werd zeven jaar later overgenomen door Novartis. Vervolgens door de Zwitserse farmareus geregistreerd bij het ‘Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) als behandeling tegen een zeldzame ziekte.’ De prijs die Novartis nu plots aanrekent aan patiënten zelf of hun ziekenfondsen is 90.000€. Deze ‘geeft verder vooralsnog geen toelichting‘ waarom. En er is meer: ‘Zorgverzekeraars willen het kant-en-klare medicijn voor de nieuwe prijs niet vergoeden.’

Novartis zit mogelijk op een goudmijn

Volgens Erasmus MC denkt Novartis dat het middel ook ingezet kan worden tegen prostaatkanker. Wat zou betekenen dat een veel grotere groep patiënten er baat bij kan hebben. Al wie 90.000€ op tafel kan leggen natuurlijk. Dàt zal pas kassa kassa worden voor de Zwitsers…! Minister Bruins voor Medische Zorg gaat Novartis om uitleg vragen. “Ze moeten eerst maar eens tekst en uitleg geven, want ik denk dat het zo niet kan”, zegt hij in de talkshow Jinek. Zorgverzekeraars CZ en VGZ noemen het “niet uit te leggen”. Ook “misbruik te maken van de situatie om de prijs op te drijven” en “valsspelen.”

Het Kiwi model

Het Kiwi model voor gezondheidszorg is genoemd naar de bijnaam van NieuwZeelanders. De Kiwi is een zeldzame loopvogel die daar leeft. Op dat verafgelegen eiland is een overheidsinstantie verantwoordelijk voor o.m. de prijs van geneesmiddelen. Door een openbare aanbesteding uit te schrijven, komt alleen het goedkoopste medicijn op de markt in aanmerking voor terugbetaling. Maar dat wel ‘respectievelijk alle nodige werkzame bestanddelen bevat in een vergelijking tussen alle merkartikelen en dat redelijkerwijs het beoogde resultaat zal geven.’ Zo worden zieken niet ook nog eens belast met zware uitgaven voor behandeling en medicatie.

Verkracht

Ideaal toch, dat Kiwi model? De overheid vergoedt en betaalt wel de rekening (buiten soms een kleine bijdrage van de patient). Maar slechts van het goedkoopste én beste geneesmiddel of de behandeling. De zieke is ook beter af want niet extra belast met financiële zorgen. Wat zeker van belang kan zijn voor zeldzame ziekten met bijbehorende dure behandelingen. Alleen maakt de farmaceutische industrie in dit geval niet de monsterwinsten die ze overal en altijd nastreeft.

‘Georganiseerde misdaad’

De machtige lobby van Big Pharma doet er natuurlijk alles aan opdat het Kiwi model haar belangen niet schaadt. Heeft in heel wat landen, zoals in buurland België bijvoorbeeld, zoveel macht dat daar slechts een verkrachte versie van het model wordt toegepast. We willen niet zo ver gaan dat we in een gigantische ‘samenzwering’ geloven. Maar het blijft een feit dat ook in de gezondheidsindustrie het meestal éérst gaat over zoveel mogelijk verdienen. En dat gaat ten koste van eender wie of wat…