Stilaan zal men ons willen verdenken van autisme, het gaat alsmaar over schulden. Gelukkig zijn we niet alleen, er zijn wel meer mensen die pleiten voor een post-autistische economie (PAE). In dynamisch opzicht leeft de totale mensheid in strijd met het verleden, het is bijna ongeloofwaardig. En sterker, het is niets nieuws onder de zon maar toch blijven we dit als normaal accepteren. Er is natuurlijk ook goed nieuws, net omwille van de aanhoudende malaise beginnen steeds meer mensen zich diepgaander vragen te stellen. Dat is maar goed ook, wat betekent elementair fatsoen anno 2015?
Hard labeur
Als het goed is zijn we inmiddels verzadigd. De stortvloed aan stereotiepe berichtgeving laat desinteresse ontstaan, net op dit punt is het zaak om wakker te worden. In het andere geval lopen we het risico om slachtoffer te worden van een tragisch absurd menselijk drama. Niet voor de eerste keer maar een volgende keer, de geschiedenis staat vandaag op het punt zichzelf te herhalen (PDF Alert). Laat ons dit eenvoudig houden, er wordt ons gevraagd om solidair allerhande schuldenbergen weg te werken. Of dit nu gaat over private- of overheidsschulden is niet relevant, het is hard labeur met veel kopzorgen om deze opdracht te vervullen. Ja, dit gaat over u, wij en zij, ons allen, ons leven.
Brainstorm
Het is onthutsend, wie zich ontfermt over deze problematiek komt vrij snel tot de ontnuchterende vaststelling dat al dat harde labeur volstrekt onnodig is. Dit is echt geen boutade in de marge, ieder van ons kan dit onderzoeken om zichzelf daarvan te overtuigen, geloof aub niets zomaar. De verbazing wordt grootser als blijkt dat meerdere opties mogelijk zijn. Op deze manier komen we zowaar tot een luxeprobleem, het wordt nu kiezen tussen verschillende opties. En sterker, ook een combinatie is mogelijk. Zonder in detail te gaan hieronder drie opties die aantonen waarom dat harde labeur niet noodzakelijk is. Jawel, dit gaat over biflatie, het is eenvoudiger dan u denkt.
Fundamenteel
We hebben het al vaker gezegd, ons probleem is fundamenteler dan het oppervlakkige debat laat vermoeden. Veel dialogen verzanden in een aantal stereotiepen, de ‘elite’ en ‘belangen’ zijn DE stopwoorden bij uitstek. Denkt u even mee, wat wordt er dan gezegd? Het is bijna onwaarschijnlijk, het is als zeggen dat er geen probleem is maar plotsklaps vinden we ons eigen belang niet meer zo belangrijk. We hangen dat belang rustig aan de haak en vervolgens gaan we de elite aanklagen omdat ze onze belangen schaden, punt. Erich Fromm maakte ons hier eerder al attent op, we hebben angst voor vrijheid. Uiteindelijk lijkt het op een leuk onderonsje, als jij de duivel speelt dan doe ik alsof je m’n vijand bent maar stop aub niet, ik zou me zonder jou plots eenzaam kunnen voelen. At the end a simple question remains, who’s fooling who? We noemen het realisme en vinden het normaal, het is als bezigheidstherapie maar de therapie werkt niet. We blijven bezig, oeverloos.
Hier stopt het niet
Het doorzien van bovenstaande denkcluster is al een hele opgave, jammer genoeg stopt hier het verhaal niet. De beste manier om oplossingen op een zijspoor te zetten is door ze te betrekken binnen een ander denkkader, net zoals het mengen van verschillende denkkaders elke progressie in de kiem versmacht. Wat bedoelen we? Economie is een systeem met modules, het begint bij de basis zonder schulden om te eindigen bij zuiver speculatieve elementen die geen economische logica meer herbergen. Elke module heeft haar eigen interpretatieregels, het mengen van al deze modules maakt – zonder nauwgezette aandacht – dialoog vrijwel onmogelijk. Gelukkig gaat het hier niet om geld, dat is alvast een aangename verfrissing. Het staat in de boekjes, veel woorden wil niet altijd zeggen dat we communiceren, we kunnen ook eindeloos langs elkaar heen praten.
Hou er aub mee op
En alsof het nog niet genoeg is, oplossingen zijn in kwalitatieve zin van een andere orde en vereisen een andere manier van denken, het is anders dan traditioneel. Gooi dit alles op een hoopje en we hebben een verklaring voor dat wat we een ‘economische crisis’ plegen te noemen. Enkel lezing van deze paragrafen volstaat om te hopen dat reïncarnatie niet bestaat, je wil hier niets mee te maken hebben, ook volgende keer niet!!! Het zou betekenen dat we onze hersenen moeten gebruiken, dan maar liever niet en we berusten in onze ellende. In het verlengde leggen we de oplossingen in de schuif en verankeren ons terug aan de elite en het belangensyndroom, daar kunnen we tenminste wat mee. Maar weet je, misschien heeft politiek wel interesse om er diepgaander over na te denken, loop daar eens langs. Veel succes.
Nog erger
Op regelmatige basis verkiezen we politiekers waarvan we denken dat ze best onze belangen zullen verdedigen, op zich niets mis mee. Echter, het zal u beslist al zijn opgevallen dat politieke partijen alsmaar in de clinch liggen, daarenboven komen ze met verhalen die geen economische rechtsgeldigheid kennen. Hoe weten we dat? Het staat hierboven, we hebben drie verschillende opties om alle schulden te herleiden tot nihil op een louter technische manier. Et alors? Hoezo, politiek dient het belang van de bevolking? Toch wel, als jullie ons verkiezen en belastingen betalen dan zullen wij een aantal jaar over problemen nadenken, oplossingen nemen we in beraad voor de volgende legislatuur. Maar … verstomming alom, volgende keer beter. Ironie is de taal van het modernisme en we lachen ons te pletter, straks mogen we dat gepletter letterlijk nemen. Aan verklaringen geen schaarste, bibliotheken vol. We hadden het wel zien aankomen, achteraf zal niemand dat ontkennen.
Interpretatie
Hoe dienen we dit alles nu te interpreteren? De beste manier is om politiek hierover te interpelleren, dialoog in milde overreding is immers wat een democratie typeert. Als politiek er zin in heeft, we staan nog steeds open voor volwassen dialoog opdat we er samen iets van kunnen maken. Veel weten we niet, we weten wel dat heel die schuldenheisa een maat voor niets is. Hoeveel mensen worden hierdoor getroffen? Kom eens met een oplossing? Wat betekent elementair fatsoen? Schuld, een tragisch absurd menselijk drama, punt.
Volgens mij begrijp je niet echt wat een schuld inhoudt. Voor mij betekent het dat je nu iets als prestatie aanneemt, waarvan beide partijen nu overeenkomen, dat jouw tegenprestatie in de toekomst diezelfde schuld inlost. En als het niet over geld gaat, dan hoor je vaak in goed Nederlands ‘I owe you one’. En daar heb je volgens mij de kern van het probleem. Hoe gaan die beide personen daarmee om en wanneer is die schuld in redelijkheid ingelost. Vooral als er langere tijd overheen gaat en er geen standaard bestaat. En ook hoe ga je hiermee om als die ander echt niet in staat is om die tegenprestatie te leveren. Stel je zegt ik geef jou het eerstvolgende lam dat mijn schaap zal werpen, als jij voor mij nu een boom omhakt. Wat nu als dat lam niet komt om wat voor reden dan ook, of dood geboren wordt? Ben je dan van je schuldverplichting ontheven? Of is er woordbreuk gepleegd? Of moet je maar bij een ander dat lam vandaan gaan halen, of misschien wel collectief verhalen? Je kunt natuurlijk ook zeggen dat dit geen waterdichte afspraak was en ook daar valt wat voor te zeggen. Maar waterdichte afspraken bestaan er nauwelijks, alles is een kwestie van perceptie en semantiek. Behalve stoffelijke zaken. Het is er of het is er niet, daar geeft het geen tussenweg. John O’Mill schreef daar ooit een leuk gedichtje over (niets menselijks was hem vreemd op het beestachtige af):
Schapen werpen lammeren, herten werpen reeën
Beren werpen bammeren, kwallen werpen kweeën
Maar mensen werpen in het gemeen, elkander met een grote steen.
Beste Dick, hiermee geef je mooi aan waar het inhoudelijk om gaat. Ik heb nog maar net m’n appartement gedeeld met iemand die in tijdelijke nood zat, er plakt helemaal geen ‘I owe you’ aan vast. Psychologen geven aan dat mensen blijer worden als we belangeloos iets mogen doen voor elkaar, dit is totaal iets anders dan iedereen schulden opleggen. En dit gaat over de psychotechnische fiche, over de menselijke interactie en de bereidheid tot co-creatieve samenwerking. Systeemtechnisch is er geen restrictie om alle schulden te herleiden tot nihil, dit gaat over elementair economische basiskennis, finaal een kwestie van financiële ethiek en bewustwording. Ja, hoe gaan mensen ermee om als ze gevraagd worden om dingen te doen die geen economische rechtsgeldigheid kennen? De eerste vraag stelt zich of men zich daar wel bewust van is, er worden ze immers heel andere dingen gezegd waar men – wellicht onwetend hierover – vertrouwen in stelt. Om al deze redenen is ons probleem veel fundamenteler dan we oppervlakkig vermoeden. Aan verklaringen en diepgaander analyses geen gebrek.
Ik weet niet of ik blij moet zijn met dat ik mooi aangeef om waar het inhoudelijk om gaat. Om te beginnen zei ik niet ‘I owe you’ maar ‘I owe you one’. Hieruit blijkt dat jij een morele verplichting verward met een afgesproken schuldbekentenis door te stellen schuld is schuld. Dat zijn twee heel verschillende zaken in het leven en dus in de economie. Er bestaat ook nog zoiets als dankbaarheid en die mag je best ongevraagd tonen in wat voor vorm dan ook. Dat heeft voor mij weinig met boekenpsychologie te maken, maar gewoon met wellevendheid. En co-creatieve samenwerking staat hier al helemaal buiten. Ik kan iemand best mijn dankbaarheid tonen door iets voor hem te doen, zonder het met zijn denkbeelden eens te moeten zijn of met hem te moeten samenwerken.
Onze morele verplichting bestaat eruit om aan te geven dat er minstens 3 methoden zijn om alle schulden te herleiden tot nihil op een louter technische manier. Anders gezegd, het systeem gebruiken opdat het voor ons werkt, niet andersom. Dit is enkel de praktische toepassing van biflatie, niets nieuws maar basiseconomie. Die schulden oplossen is uiteindelijk heel eenvoudig en hebben we echt geen raketwetenschap voor nodig, wat rest is wat in het artikel staat. Uiteindelijk heeft het met niets anders dan psychologie en denken te maken. Maar dat is dan weer als een open deur intrappen, het klopt altijd. En dat is wat we een beetje willen aangeven, er is geen gebrek aan oplossingen maar we zijn er geen stap mee vooruit zolang er geen bereidheid is tot co-creatieve samenwerking. En dit laatste zullen we wellicht als onmogelijk achten, om deze reden is dit alles een tragisch absurd menselijk drama, letterlijk. We moeten dan al vluchten in filosofische werken om dit een plaats te kunnen geven, ook hier niets nieuws onder de zon. We weten niet of mensen hier nu blij van worden of niet, we kunnen onmogelijk zeggen dat er geen oplossingen zijn, dat is het punt.
Een voor de praktijk zinloze filosofische oefening over “schuld”. Tijdens het lezen van dit artikel kreeg ik (weet niet precies waarom) bij herhaling een beeld bij van een hondje die probeert snelheid te maken op perfect gladde ijs… Geen verbinding met de werkelijkheid. Hoe ontstaat een schuld? Wat is de verhouding tussen schuld en geld? Wat is de verbinding met de fysieke economie? Hoe reageren de marktpartijen op de aanwezigheid van schulden? Hoe kunnen we de schulden verlagen en de economie doen groeien? Niets van deze aardse zaken. Jammer voor mijn tijd! Fed bedrog al 101 jaar succesvol – monetaire slavernij gaat door http://mario828282.wordpress.com/2013/12/23/fed-bedrog-al-100-jaar-succesvol-monetaire-slavernij-gaat-door/
Beste Mario, dank voor je reactie. Naar onze mening geef je mooi aan hoe we vandaag volledig in termen van schuld leven. Misschien interessant om zien hoe we tegen het verleden strijden. Dit zijn wat je ‘aardse’ zaken wil noemen, ze geven enkel aan waarom er zoiets bestaat als een ‘economische crisis’. Niets van aan voor wie iets van economie kent, het is als economische blasfemie.
Ok Werner, Jij filosoof, ik econoom. 🙂
Econoom is vandaag een knelpuntberoep, hoe zou je bv op de meest efficiënte manier de koopkrachtpariteit willen herstellen? Zijn we wel benieuwd naar.
@1:18:00 “Stel je eens voor dat de Nobelprijs geneeskunde zou toegekend worden aan iemand wie zijn werk is gebaseerd op de aanname dat kanker is onmogelijk. Dit is wat er nu gaande is in de economie!” – Varouofakis is nu de Griekse Minister van Financiën.
https://www.youtube.com/watch?v=iVxaTC7Qp44
Nobelprijzen zijn maar goed als ze ook maatschappelijk gevaloriseerd worden en dat is een kwestie van beleid. Het is als een tragische grap, aangezien dat niet gebeurt, kunnen anderen ook een Nobelprijs in de wacht slepen. Zie maar, het Dunning-krugereffect vertelt je er alles over … Het verschijnsel is waargenomen door tal van filosofen, onder wie de Brit Bertrand Russell, die er het volgende over opmerkte: “In de wereld van vandaag lopen de domkoppen over van zelfverzekerdheid, terwijl de slimmeriken een en al twijfel zijn”
Wat Nobelprijzen betreft, misschien interessant om eens nader te bekijken, er zit veel meer in dan het oppervlakkige oordeel laat vermoeden … De Ig Nobelprijs is een parodie op de Nobelprijs en wordt ieder jaar in de herfst, een week voor de bekendmaking van de echte Nobelprijswinnaars, uitgereikt voor tien onderzoeken waar men eerst om moet lachen, maar die ook aan het denken zetten. Initiatiefnemer van de Ig Nobelprijs is de Amerikaanse wiskundige Marc Abrahams die de prijs in 1991 in het leven riep. Met uitzondering van drie prijzen in het eerste jaar (zie Administratium, Josiah Carberry en Paul DeFanti), zijn alle Ig Nobel-prijzen toegekend voor waarachtig onderzoek.