Spaar je arm en leen je rijk

Welkom in het nieuwe Europese Rijk. De oude Romeinen draaien zich om in hun graf… Volgers van mijn columns weten dat ik sterk ben gefocust op de ontwikkelingen in de globale bankenkosmos. Een financiële wereld die met de uitgifte van krediet, het beheer van spaargelden, en het onderhouden van het wereldwijde digitale betaalsysteem het bevel voert zijn over de globale financiën.

Absolute macht

Te samen met de centrale banken beheert het bankenkartel het wereldwijde monetaire systeem. Het bankwezen heeft de absolute zeggenschap over ons fiat geldsysteem, zonder enige inspraak van het individu. Een financieel universum waarvan ik denk dat deze zich aan het einde van zijn cyclus bevindt. In de lange cyclus van groei na de 2^e WO,  met af en toe een dip, kon het bestaan dat door flinke economische groei een flink portie krediet werd uitgegeven door gulle bankiers.

Gulle geldgevers

Kredietuitgifte was het verdienmodel van de banken en de motor achter economische groei. Het aloude model van het monumentale bankgebouw waar goud en geld werden bewaard is bij het wegvallen van de goudstandaard in 1971 veranderd in een sector van snel en veel geld verdienen. Zonder de onderliggende waarde van edelmetalen is het geld niets meer of minder dan een schuldbewijs dat algemeen geaccepteerd wordt als betaalmiddel voor alle producten en diensten. De hoeveelheid geld in de samenleving wordt gecreëerd doordat banken onbeperkt krediet kunnen uitgeven. Simpelweg door het bijschrijven van een bedrag op de linkerzijde van hun balans als zijnde een vordering op ons kredietnemers. Het geld wordt meestal in termijnen wel terugbetaald. De fikse rentevergoeding, zoals we die in de jaren 70 en 80 kenden, was een prima verdienmodel dat zelfs werd overgenomen door niet-bancaire instellingen. De start van een nieuw krediettijdperk was begonnen.

Groei omlaag, dan rente omlaag

Omdat krediet een opname is van geld uit de toekomst moet dit terug betaald worden vanuit de lopende inkomsten. Als de eigen inkomsten maar toenemen en er ook wat inflatie is dan is er in het algemeen geen probleem. Door de inflatie wordt de resterende schuld kleiner t.o.v. een groeiend inkomen. Dit wereldwijde proces van schuldcreatie kun je lang volhouden mits er geen recessies zijn waarin de groei omslaat naar krimp en ineens meerdere schuldenaren in gebreke blijven. In een recessie is er al gauw teveel schuld doordat de totale nationale schuld van overheid, bedrijven en particulieren dan ineens stijgt t.o.v. het krimpende BBP. Om te voorkomen dat teveel banken  omvallen doordat er moet worden afgeschreven op slechte leningen hebben centrale banken het bedacht om in een recessie de rentetarieven te verlagen. In een aantal stappen gingen de krediettarieven omlaag en altijd kwam door deze kunstmatige stimulering de economie weer op gang.

Groeiende schuldenberg, groeiende krimp

In een lange groeicyclus bewegen zich kortere periodes van krimp. Als de renteverlaging na afloop van een recessie wordt gevolgd door een stapsgewijze renteverhoging naar het oude niveau dan is er weinig aan de hand bij een volgende krimp. Gewoon het spelletje herhalen. Maar wat we zien gebeuren in een lange groeicyclus (1950 – 2020) is dat de samenleving krimpt wanneer het leven goed is. Als de bevolking krimpt en vergrijst en tegelijk het krediet in omvang nog altijd toeneemt dan gaat er iets niet goed. De boel raakt uit balans. Centrale banken krijgen het na een volgende recessie niet meer voor elkaar om de verlaagde rente weer omhoog te krikken naar het oude rentepeil.

Kredietcyclus

Deze neergaande cyclus van telkens dalende rentevoeten zien we al meer dan 30 jaar. Wat we ook zien is dat de laatste decennia de economische groei van ‘oudere’ westerse welvaartsstaten niet meer terugkeert naar het oude hogere niveau. Oorzaak: alsmaar hogere schuldenberg en dalende inkomsten in de samenleving. Kortom, we zien in een lange kredietcyclus een langzaam afnemende groei gepaard gaande met dalende rentetarieven. Soms een enkel stapje omhoog maar daarna meerdere stappen omlaag.

De eindfase

Anno 2019 zijn we aangekomen in een nieuwe periode van inzakkende economische groei. Eerst de misère op de beurzen en daarna is de reële economie aan de beurt. We zien dat de ECB in Europa een centrale rente hanteert van nul procent en de FED in de VS een rente van 2,25 procent. Wat we ook zien zijn de inmiddels negatieve tarieven op staatsleningen en deposito’s in Europa en Japan. In Zwitserland(geen EU) hanteert de centrale bank een tarief van min 0,75 procent. De grote vraag die we ons nu kunnen stellen is: hoe gaan de ECB en de FED de economie stimuleren bij deze lage rentepercentages? Het lijkt een logica van de bovenste plank dat een kredietcyclus ten einde loopt als rentetarieven door het ijs zakken.

Spaar je arm en leen je rijk

Het oorspronkelijke verdienmodel van de banken vloeit weg. Nog gekker, het ooit eerlijke verdienmodel slaat om naar een oneerlijk model van diefstal. Spaargeld inlenen en vervolgens voor een hogere rente uitlenen was ooit maatschappelijk geaccepteerd. Maar hoe gaan ze dat nu doen? Spaargeld inlenen tegen een ‘boeterente’ en daarna uitlenen voor een vergoeding in de vorm van negatieve rente? Schiet mij maar lek! Ammehoela. In welke tijd leven wij? Gaan we omvormen naar een nieuwe beschaving met een andere moraal? Spaar je arm en leen je rijk! Het nieuwe Europese Rijk. De oude Romeinen draaien zich om in hun graf.

Economen in de war

Uiteraard wil ik maar wat graag een hypothecaire lening tegen negatieve rente. Geld lenen en een vergoeding toekrijgen. Mag ik zelfs per saldo minder aflossen dan de oorspronkelijke hoofdsom. In Denemarken de nieuwe trend. Economen en analisten staan nu voor een groot dilemma. Hoe moet je deze abnormale monetaire bewegingen in de economische wiskunde doorrekenen naar de toekomst terwijl hiervan geen modellen bekend zijn uit het verleden. Rente ontvangen op een hypothecaire lening is het allernieuwste monetaire experiment in onze moderne beschaving. Draki schiet op met die renteverlaging. Ik kan niet wachten, ik wil dat nog meemaken.

Ik ga aan het gas

Het paradijs wacht. De inkomstenbelasting kan alvast omlaag als straks de hypotheekrente-aftrek verdwijnt als sneeuw voor de zon. Zelfs het ministerie van Financiën krijgt geld toe op staatsleningen en daarom stel ik nu alvast een algehele belastingverlaging voor. Niet alleen de loon- en inkomstenbelasting maar ook de omzetbelasting. Was ik ooit een doemdenker, nu ben ik zelfs het optimisme voorbij en leef ik in een bubbel. Geef mij nog een doosje ballonnen alstublieft en draai die lachgaspatroon helemaal open, wilt u? Dank u wel! 

Dromen duurt kort

Dat het huidige fiat geldsysteem heeft afgedaan zal duidelijk worden wanneer de massa wakker wordt en ziet dat de pakhuizen vol met spaargelden en pensioenen worden aangevreten door de rentekever: Waardeloos worden door de verborgen geldontwaarding die altijd hoger is dan het officiële inflatiecijfer. Behalve de rijke elite, ziet bijna de gehele samenleving met lede ogen aan hoe hun kleine reserves verdwijnen als sneeuw voor de zon. Alleen de elite is in staat om met hun grootkapitaal kleinkapitaal binnen te harken. Met wat schuiven in hun vermogensbestanddelen door bijvoorbeeld deposito’s om te zetten naar vastgoed en speculaties op de financiële markten. Een verlies op de beurs komt bij de elite minder hard aan dan het verlies op het kleine kapitaaltje van Jan Modaal die na 5 jaar negatieve rendementen zijn spaargeld en pensioenreserves naar de verdommenis ziet gaan. Het leven van Riet en Piet Krediet zal snel omslaan naar groot verdriet. Ze zagen het vernietigende werk van de rentekever niet.

Alles heeft een prijs

De achterdocht in de samenleving zien we al terug bij de opkomst van populistische partijen. De extreme verschillen tussen arm en rijk beginnen op te vallen. Het vertrouwen van de massa in politiek en monetaire beleidsmakers wankelt. Ach, het klimaat verandert ook. Kan er nog wel bij. Vallen we terug naar de goudstandaard of schakelen we over naar de cryptocurrency. Dat een ongeëvenaarde transitie in energie en geld niet vlotjes zal verlopen moge duidelijk zijn. Er liggen namelijk welbergen aan schuldpapier. Als de volgende recessie omslaat naar een depressie dan zal er een berg moeten worden afgeschreven. Nu ben ik geen econoom maar zeg maar een zelfbenoemde analist en vanuit die hoedanigheid, of is het gewoon intuïtief, durf ik te voorspellen dat een omschakeling van een failliet geldsysteem naar een nieuw monetair systeem een flinke prijs heeft. De prijs van hyperinflatie, chaos, revolte, en alles wat daar uit voortvloeit. Het grote publiek zal het nooit pikken dat de voorstelling wordt afgebroken zonder het entreegeld terug te ontvangen.