Alles op alles om monetaire systeem draaiende te houden

Vooraf maak ik mijn ‘welgemeend excuus’ voor de telkens terug kerende verbastering van de naam van de heer Draghi. Heeft te maken met de draken van besluitvorming waarmee wij worden geconfronteerd.

De rekening volgt

Ik heb slecht nieuws. Draki van de ECB (Europese Centrale Bank) maakt nog even rare sprongen voor zijn vertrek. Een pure noodgreep van een kat in nood. Een nieuwe ronde van geldverruimingspolitiek is al lang geleden voorspeld door meerdere analisten. Hun conclusies, waarin een dramatische afloop wordt voorspeld, heb ik vaak gedeeld in mijn columns. Er komt namelijk ooit een moment waarop afgerekend moet worden. De rekening die moet worden vereffend tussen de crediteuren en debiteuren. Als we nagaan dat nu de wereldwijde kredietberg 3 x zoveel is dan in 2009 dan zal een individu met een nuchter verstand moeten begrijpen dat de grote afrekening nu in onze brievenbus gaat vallen. Gewoon huis aan huis bezorgd. Hoeft niet eens een adres en postzegel op want elk adres doet mee. Als je even stil staat bij het idee dat de mondiale schuld in 10 jaar groeit met een factor 3 dan moet je toch snappen dat een dergelijke groeistuip niet zonder gevolgen blijft. Toch wordt dit door 90 procent van de wereldbevolking niet zo gezien. Logisch ook, want ondanks het onverantwoord verhogen van de schuldenberg gaat het alledaagse leven gewoon door. We merken er toch weinig van? Zo is althans de gedachte bij de samenleving die leeft met de waan van de dag.

Nog even genieten

We hebben immers centrale banken die onze economie stimuleren met hun beleid van kwantitatieve geldverruiming. Als een verdere renteverlaging, die het nulpunt al heeft bereikt, niet meer mogelijk is dan is de monetaire verruiming nog een alternatief om de economie te stimuleren. Centrale Banken hebben dure beleidsmakers in dienst en die zijn hoog opgeleid, dus mogen we vertrouwen dat het goed komt. Zal mij een worst zijn, zo hoor ik vaak om mij heen. We genieten toch mooi van een (record) lage rente op ons krediet en kunnen daardoor nu alvast de spullen kopen die we graag willen bezitten in plaats van 10 of 20 jaar lang wachten. Draki bedankt! Het tijdperk van luilekkerland. Heerlijk achterover hangen, de economie wordt wel gestimuleerd door de beleidsmakers van grote banken. Zo werkt het korte termijn denken. Het gevoel van: we leven nu, wie dan leeft wie dan zorgt. Dat is het alom verheven motto in deze 21^ste eeuw. Of zou je moeten zeggen dat deze lijfspreuk ons min of meer dwingend is opgelegd door de monetaire beleidsmakers. Je zou het haast denken.

Code rood of code paars

Toch heeft Draki nu iets geroepen wat mogelijk kan zorgen voor een omwenteling. Steeds meer kritische denkers en analisten zien nu de bui al hangen. Een zware bui met record hoeveelheid nattigheid en een storm waarvoor code rood een te lage waardering is. Het is de afrekening die enkelen al lang hebben voorspeld maar door de massa wordt weggewuifd met de gedachte van kijk om je heen, we draaien toch goed? Lage werkloosheid, redelijk lage inflatie, ‘stabiele regering’, kortom er is volop werk en daardoor voldoende inkomen. Dat is de algemene welzijnsgedachte. De wakkere analisten stellen hier wat andere elementen tegenover. Wat te denken van de lage rente op spaartegoeden en op krediet en de lage rekenrente voor pensioenfondsen en verzekeraars. Door de lage rente kan opgepot kapitaal op banken en pensioenfondsen niet meer renderen. Door de lage rente wordt te makkelijk geleend en gaan prijzen van vastgoed de lucht in en kan goedkoop belegd worden in risicovolle aandelen. Kortom, een enorme vastgoedbubbel en aandelenbubbel is het gevolg. Zet daar tegenover het kapitaal op banken en pensioenfondsen wat niet meer rendeert en zie daar de enorme onbalans. Hier moet een nuchter denkend mens toch zien dat hier sprake is van een maatschappij die enorm uit zijn evenwicht is. En bedenk ook dat deze onbalans in deze enorme scheve verhouding nooit eerder in de geschiedenis van monetaire politiek is vertoond.

Hoogtepunt kredietcyclus geeft daling BBP

Wat staat ons nu te wachten is de grote vraag. Het antwoord is eenvoudig te geven. Kijk naar de economische groei van de landen waar de schuldenberg het snelst is gegroeid in de laatste 10 jaar. China, de EU, VS en nog wat opkomende landen als Turkije en Brazilië enzovoort. Bij alsmaar dalende rente kon gemakkelijk worden geleend en werd geld in de economie gepompt. Daarmee groeide het nationaal BBP. Tegelijkertijd moet steeds meer schuld worden afgelost. Dus al naar gelang de oplopende schuldenberg ontstond een groeiende aflossing- en renteverplichting waardoor geld terug vloeit naar schuldeisers en de kredietnemers minder te besteden hadden. Aan het einde van een dergelijke cyclus zien we een daling van de groei van het BBP. Tegelijk met dalende economische groei groeit de nervositeit van beleidsmakers. Draki van de ECB is het meest zenuwachtig want de centrale rente staat al op nul en verder verlagen zou wel eens kritiek kunnen zijn. Dan eerst maar wat anders bedenken. Draki doet dat met veel woorden en omhaal op persconferenties die in een opvallend hogere frequentie worden herhaald. Dat is om financiële markten in toom te houden met lieve woorden. “Geloof mij nu maar, ik zal er alles aan doen om ons monetaire systeem draaiende te houden”. Dat hiervoor alleen nog extreme maatregelen resteren ligt natuurlijk voor de hand in een tijd dat extreme manipulatie de boventoon voert bij onze beleidsmakers. In deze lieden moeten we vertrouwen want ze hebben er voor gestudeerd toch?

Financiële repressie

De preek van Draki op woensdag 6 maart  zorgde al direct voor een sterke daling van de rente op de 10-jarige staatsleningen(Duitsland en NL) die bepalend zijn voor de rentetarieven in ons land. De rente op 10-jarige NL-obligatie ging van 0,26 naar 0,16 % binnen één week. Oei! Beleggers krijgen weer angst en vluchten in het veilige staatspapier en vaak ook in goud. De financiële markten bepalen nu eenmaal door vraag en aanbod de prijs van het kapitaal. De nu ingezette trend van verder dalende rentetarieven is daarom zeer zorgelijk voor de samenleving. De gewone burgers met weinig kapitaal worden juist het meest getroffen door deze financiële repressie. Want zo werkt het ingezette monetaire beleid van overheden en centrale banken om de publieke sector te financieren. Ingrijpen in de financiële markten gaat ten koste van spaarders en beleggers. De langzaam ingezette daling van economische groei zal hiermee op den duur doorslaan naar economische krimp. Kleine kapitaaltjes voelen direct de geldontwaarding van hun opgebouwde reserves. Door de schrik van de krimp gaat juist het grote merendeel van de samenleving op de rem staan. En zie dan wat er gebeurt met de enorme schuldenberg waarvan een steeds groter deel niet meer afgelost kan worden. Het grote afschrijven op de balansen van banken gaat beginnen. Het verdienmodel van banken wat al onder grote druk kwam te staan door te lage rentetarieven wordt nog meer aangetast door grote verliezen op uitstaande vorderingen.

Wachten op de wonderdokter

Hier schuilt naar mijn mening het grote gevaar waarvoor al een aantal jaartjes wordt gewaarschuwd. De enorme kredietcyclus is ten einde. De economie die is gebouwd op een record hoge schuldenberg zal een record diepe recessie tegemoet gaan. Dat is simpel gesteld de reactie van de grote onbalans die uiteindelijk een evenwicht zoekt. De balansen van grote banken gaan wankelen en daarvoor zal een herstel moeten worden gepleegd. Het hoeft geen betoog dat herstellen van een verslaving aan stimulerende middelen niet pijnloos is. De paracetamolletjes zullen onvoldoende verzachting bieden. Gelukkig ben ik geen medicijnman en zal ik net als ieder ander lijdzaam afwachten en hopen dat wonderdokters misschien toch nog bestaan.