Twee zwaargewichten, elk in hun economische hoek, staan lijnrecht tegenover mekaar. Elk met hun eigen geloof of visie of theorie. Paul Krugman als supporter van de Amerikaanse dollar. Nobelprijswinnaar Economie in 2008. Hoogleraar aan Princeton University. Ellery Davies als supporter van bitcoin. Schrijver, organisator, CEO, spreker, consultant en nog zoveel meer. Beiden hoogopgeleide Amerikanen van middelbare leeftijd. Een absolute tegenstander van bitcoin en cryptomunten in het algemeen. Tegenover een man die ‘eet, leeft en slaapt’ bitcoin. Wie heeft gelijk en wie heeft ongelijk?
300 Jaar terug in de tijd
De Amerikaanse econoom heeft zich al vaak uiterst negatief uitgelaten over cryptomunten. Paul Krugman heeft een eigen column in The New York Times. In juli 2018 gooide hij wel de grootst mogelijke knuppel in het spreekwoordelijke hoenderhok. Hij stelde namelijk dat cryptomunten het monetaire systeem wel 300 jaar terug in de tijd voeren. Hij schreef toen letterlijk dat het is als ‘(…) the use of cutting-edge technology to set the monetary system back 300 years.’ Tevoren noemde Krugman ze ook al ‘evil’. Waarom hij zo’n scepticus is zegt hij zelf: het is een zogenaamde oplossing op zoek naar een probleem. Want alles gaat toch goed zoals het is? Met geld, met de dollar zeker? Het is de wereldreservemunt, dus? Door iedereen en overal ter wereld aanvaard, toch?
Te duur en nergens aan verbonden
‘It comes down to two things: transaction costs and the absence of tethering.’ Dat is zijn grootste kritiek. Cryptomunten zijn te duur om te verhandelen, te maken, te mijnen. En met de afwezigheid van ’tethering’ bedoelt hij dat er geen ‘ketting’ is. Ze zijn nergens aan verbonden. De uitdrukking is nogal moeilijk goed te vertalen. (En ironisch genoeg bestaat er een cryptomunt genaamd Tether!) Cryptomunten zijn, inderdaad, digitaal. En dat wringt bij de professor zeer. We komen hier later op terug.
Monetaire geschiedenis
Krugman vat even de monetaire geschiedenis samen. We gaan het ook daarbij houden want daar zijn indien geen duizenden, dan toch wel honderden zeer lezenswaardige boeken over geschreven. Laat staan artikels, en dan nog door iedereen die economie gestudeerd heeft waar ook ter wereld. Al was het maar een blauwe maandag. Dus: kort en bondig.
Er was eens…
Eerst was er goud en zilver, munten. Zwaar, onveilig om te transporteren, te bezitten. En duur om te produceren. Vervolgens ging de wereld over op bankbiljetten. Later op cheques en meer en meer op kredietkaarten. Ik citeer Krugman letterlijk maar vat het voor de leesbaarheid allemaal wat samen. Hij valt de cryptomunten en dan bitcoin in het bijzonder veel en vaak aan. Maar dit schrijft hij weer letterlijk: bankbiljetten ‘backed by fractional reserves’.
Gedekt door goud
Gedekt door reserves, goudreserves, en zilverreserves, inderdaad. De Amerikaanse dollar werd in 1792 gecreëerd. Anno 2018 bestaat hij dus 226 jaar. Met de Gold Standard Act van 1900 gingen de Verenigde Staten officieel over op de goudstandaard. Goud en zilver bleven bestaan als betaalmiddel maar de dollar ook, op elk moment ‘convertible to 1.5 g (23.22 grains) of gold’. Er mochten ook maar zoveel dollars gedrukt worden, letterlijk, als er eenzelfde tegenwaarde aan goud (baren, staven) in de kluizen van de Amerikaanse staat aanwezig waren. Tot 1971, toen de toenmalige president Nixon officieel de converteerbaarheid van dollars in goud unilateraal stopte. In die afgerond 70 jaar kwamen twee wereldoorlogen, inflatie, deflatie. En natuurlijk de Grote Depressie. Er was de oorlog in Viëtnam die enorme uitgaven vergde. Goud steeg meer en vlugger in waarde dan de dollar. Buitenlandse naties wilden liever goud dan dollars. Het werd onhoudbaar om de dollar gekoppeld te houden aan fysiek goud. We gaan nu even in vogelvlucht doorheen deze geldgeschiedenis vanwege plaatsgebrek.
De Nixon Shock
De dollar werd pas zo belangrijk als hij vandaag nog is, toch, vlak na Wereldoorlog Twee. Buitenlandse naties hadden fors geleend om deze oorlog te financieren, en uiteindelijk te winnen. Ze hadden een tekort aan dollars en goud stroomde de Amerikaanse kluizen binnen. Om precies te zijn: in 1944 werd het Bretton Woods Systeem ingevoerd. De overwinning in deze wereldoorlog en die enorme hoeveelheden goud nu in bezit, gaf de Verenigde Staten deze overmacht. De VS, die toen tweederde van al het goud in de wereld bezat, onderhandelde dat de dollar én goud voortaan de nieuwe monetaire orde zouden handhaven. Maar alles veranderde wat de waarde van die dollar betreft en de waarde van goud dramatisch. Op 15 augustus 1971, wel bekend als de Nixon Shock.
Geen goud maar vertrouwen
‘Op 15 augustus 1971 werden de monetaire akkoorden van Bretton Woods definitief ten grave gedragen. Die dag gingen de adviseurs van de schatkist discreet naar de zomerresidentie van president Nixon om er uit te voeren wat niet meer zou kunnen worden hersteld: de mogelijkheid tot het omzetten van de dollar in goud afschaffen. De president en vijftien van zijn adviseurs namen deze beslissing zonder de leden van het internationale monetaire systeem hierover te raadplegen, waardoor de internationale gemeenschap deze gebeurtenis informeel als de Nixon-schok benoemde Op het einde van die funeste zomerse zondag werd de Amerikaanse munt weer een gewone vertrouwensmunt. Met andere woorden: een munt die gebaseerd was op vertrouwen zonder nog verankerd te zijn aan de goudstandaard, die al eeuwen de grondslag vormde van de monetaire wereldorde.’ Het loont de moeite het volledige artikel waarin deze zeer belangrijke zinnen en woorden staan, zelf eens te gaan lezen, beste lezer van Biflatie. Klikt u op de link zo u wilt.
Vertrouwen
Van 1971 tot 2018 had dit verlaten van de goudstandaard enorme gevolgen voor de Amerikaanse dollar. De Amerikaanse staatsfinanciën. Het deficiet van de VS. Voor 1971 was de dollar écht iets waard. Iets fysieks, goud en zilver. Daarna: vertrouwen. Louter vertrouwen. Je rekent erop dat je overal, altijd, eender waar, altijd wel ‘iets’ zult kunnen kopen, verkrijgen, verkopen, handel drijven. In ruil voor een groen briefje dat de inkt niet meer waard is waarmee het gedrukt werd, au fond…
We gaan stilaan naar het eide van dit eerste deel van ons artikel. Er zal een tweede en eventueel nog een derde deel volgen. Zoals we maar kunnen gezegd krijgen wat we willen zeggen en aantonen. We besluiten met enkele feiten.
Wanneer de dollar valt
Het vertrouwen in de dollar is tanend, neemt meer en meer af, op vele plaatsen in de wereld. ‘Het vertrouwen in het Amerikaanse financiële systeem is weg. Zelfs de Verenigde Naties waarschuwen nu voor een instorting van de dollar. Als de dollar en de schatkist ineenstorten, dan breekt er een nachtmerrie los voor de Amerikaanse economie.’ Dit is maar een van de zovele aritkels, boeken, publicaties in het algemeen met allemaal variaties op hetzelfde thema: de val van de dollar. Ook iedereen die al langer Biflatie.nl bezoekt, zal het ermee eens zijn: dit is ook ons standpunt. Vroeg of laat stort die dollar in. Is het vertrouwen weg.
Schulden, schulden, zover het oog kan zien
De staatsschuld van de Verenigde Staten van Amerika. Kijk ernaar. Letterlijk: http://www.usdebtclock.org/. Zoveel is de VS schuldig aan ‘het buitenland’. 22.000 miljard dollar en elke seconde vermeerdert zij. Nooit neemt ze af. Nooit meer. En dat is in die beroemde dollar dus. Een schuld die nooit afbetaald kan worden. Nooit afbetaald hoéft te worden. Pardon? Kent u, beste lezer, schulden die je niet hoeft af te betalen? Nooit zelfs? Wel, de VS kan zich dat veroorloven. We maakten schulden, nog steeds, en dat zullen we altijd blijven doen ook. Zolang de wereld vertrouwen houdt in onze munt. Onze dollar, onze greenback. Zo redeneren ze daar…
Vertrouwen komt en gaat
Dit is het huidige systeem waarop de wereldhandel drijft. Nog drijft. Dit is wat professor Krugman verdedigt. Je drukt zelf je eigen geld, zoveel je wilt. Waarmee je zoveel schulden maakt als je wilt. En dat mag, dat kan, dat zal altijd zo blijven duren. Ja, inderdaad, tot de dag dat het vertrouwen op is. Stopt. Zoals het spreekwoord zegt: vertrouwen komt te voet maar gaat te paard. Het is moeilijk en duurt lang vooraleer vertrouwen te winnen, te krijgen. Maar je kunt het ook in een oogwenk weer verliezen. Dat moment nadert. Dat moment komt. En de aanleiding, beste lezer, kan iets totaal onverwacht zijn. Misschien zelfs niet die onvoorstelbare schulden. Misschien…het verlies van vertrouwen in een president…? Tot vlug voor deel twee.
Voor de mensen die de Crypto markt als te volatiel ervaren is goud kopen en zilver kopen een populair alternatief. Belangrijk hiervoor is wel om de goudprijs verwachting in de gaten te houden.
