Is COVID-19 het begin van de weg richting Hyperinflatie?

Er is een groot verschil tussen voorspellen en verwachten. Voorspellen kan en zal het niveau van waarzeggerij op de kermis nooit ontstijgen. Al dat amechtig gehijg over sterk stijgende prijzen wordt elke keer weer ontkracht door de lopende ontwikkelingen. Een oude wijsheid op de beurs zegt dat een systeem zich langer irrationeel kan gedragen dat de belegger solvabel kan blijven. En zo is het. Toen na de crash van 2008 de centrale banken begonnen met ‘kwantitatieve verruiming’ verwachtten velen, ikzelf niet uitgezonderd, dat de inflatie snel zou toenemen. Immers algemeen wordt aangenomen dat wanneer de maatschappelijke geldhoeveelheid toeneemt en er geen hogere productie van het land tegenover staat, het gemiddeld prijspeil door de toegenomen vraag naar goederen, zal stijgen.

Ongekend, nooit gezien

Wat we echter over het hoofd zagen is dat de nieuwe, vers gedrukte, valuta niet in de economie terecht kwam maar voor het merendeel in de financiele sector. Met als resultaat dat de prijs van activa als onroerend goed en aandelen sterk steeg, in tegenstelling tot veel dagelijkse gebruiksgoederen, die zelfs gedurende korte tijd goedkoper werden. Voorwaar een duidelijk voorbeeld van biflatie. Wat we nu zien gebeuren, vooralsnog eerst in de Verenigde Staten maar vrijwel zeker ook op korte termijn in Europa, tart elk voorstellingsvermogen. Een ongekend bedrag van twee biljoen dollar is geoormerkt door het Amerikaanse Congres alsook de Senaat voor hulp aan (vermeende) slachtoffers van het Coronavirus.

Een Biljoen

Het is moeilijk een voorstelling te maken van de grootte van het getal biljoen. Voor de geoefende rekenaars onder ons, een biljoen is een 1 met daarachter 12 nullen, ergo 1.000.000.000.000 oftewel tien (10) tot de macht twaalf (12). Om u een idee te geven wat dit kan betekenen, moet u zich eens voorstellen dat als dit een schuld zou zijn, hoelang het zou duren voor deze afbetaald is indien er 1 (één) dollar per seconde wordt afgelost. Per dag worden er dan 60x60x24 = 86.400 dollars afgelost. 1 biljoen / 86.400 = 11.574.074 dagen, gedeeld door 365 = 31.710 jaar (afgerond). Eén biljoen seconden duurt dus 31.710 jaar. Seconden liggen in het verleden en het is die tijd dat we waarschijnlijk als Neanderthalers met een laag voorhoofd jaagden en verzamelden.

De crisis van biljoenen. https://t.co/tRRSpXaTPU

— Koen Dil (@K_Dil) March 28, 2020

Tomeloze uitbreiding schulden

Het is natuurlijk zuiver hypothetisch, maar het geeft wel een indruk van de grootte van dat getal. En dan te bedenken dat de V.S. meer dan 23 biljoen staatsschuld heeft. Het is natuurlijk evident dat dit bedrag nooit afgelost wordt, of kan worden. Het is dus kennelijk ook nooit de bedoeling geweest en dat doet het vermoeden rijzen dat de tomeloze uitbreiding van deze schuld met een vooropgezet plan gebeurt, de uiteindelijke ondergang van het huidige systeem met de daaraan onlosmakelijk verbonden geboorte van een nieuw systeem. Het huidige systeem, het $IMFS, is ruim over zijn houdbaarheidsdatum heen en zal dus een zekere dood sterven, alleen in welke vorm en heftigheid is nog de vraag.

Het $IMFS

Even een opfrissertje uit een eerder artikel, het op de Dollar gebaseerde Monetaire en Financiele Systeem. ‘Al voor het einde van de tweede wereldoorlog werden in Bretton Woods, de V.S., in 1944 afspraken gemaakt betreffende de toekomstige monetaire verhoudingen. Zo werd de Amerikaanse dollar een fiat valuta, immers alleen centrale banken konden hun dollars omwisselen tegen goud. Na de deconfiture van de Londense goudpoule in 1968 begonnen diverse (Europese) landen met het omwisselen van dollars voor goud. Met name Frankrijk onder aanvoering van generaal de Gaulle maakte fors gebruik van deze regeling. Tot op 15 augustus 1971 Nixon eenzijdig besloot de regeling op te zeggen (of eigenlijk op t schorten). De Amerikaanse goudvoorraad was toen al geslonken van 20.000 naar 8.133 ton.‘

Reservemunt

Echter de status van reservemunt bleef bestaan en toen in 1973 ook nog onder aanvoering van Kissinger besloten werd om olie af te rekenen in dollars konden centrale banken over de hele wereld niets anders doen dan grote sommen dollars aan te houden. De V.S. was het privilege vergund, gegeven dus door de rest van de wereld, om de reserve munt uit te geven. Dit privilege heeft de V.S. is staat gesteld onder meer om alle oorlogen te financieren en te verliezen, sinds 1945. De afgelopen 45 jaar heeft de Amerikaanse handelsbalans uitsluitend verliezen vertoond en dit was noodzakelijk om zodoende de rest van de wereld van voldoende dollars te voorzien. Dit is in het kort de oorzaak van het zogeheten ‘Triffin Dilemma’, voor meer informatie zie Wikipedia. Het $ISMF is natuurlijk meer dan dit, het is een complex samenstel van regelingen en bepalingen, de petrodollar en de eurodollar met elk hun gedrag en eigenaardigheden.

Nadenken

Je hoeft geen economie gestudeerd te hebben om te bedenken dat de huidige situatie niet lang meer te handhaven is. Het is uiterst onzeker echter in welke richting het zich zal ontwikkelen. Kan de Euro zich in de toekomst handhaven als de Dollar uiteindelijk zijn koopkracht en reservestatus verliest? Gaat de dollar wellicht hyperinfleren? Of de Euro? En niet te vergeten, hoe zal zich de huidige Coronacrisis zich ontwikkelen? Komen economieën voor langere tijd stil te liggen?Het zijn allemaal vragen waarop vooralsnog geen passend antwoord voor is. Alleen nadenken over de consequenties van gebeurtenissen kunnen ons wellicht enig houvast geven. Laat ik vooropstellen dat ik niet de indruk wil wekken financieel gewin wil laten prevaleren boven het redden van levens. Maar nu we toch opgehokt zitten, kunnen we er net zo goed over nadenken zonder mensen met belangrijker werk in de weg te zitten.

Inflatie of Hyperinflatie?

Hoewel je het niet zou denken, is er toch een beduidend groot verschil tussen die twee. Inflatie, zoals de wat oudere lezers onder ons zich nog goed kunnen herinneren, doet zich voor als producten voor dagelijks gebruik in prijs stijgen zoals in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Eigenlijk is het enige wat ze gemeen hebben het woord ‘inflatie’ maar daar houdt het dan ook mee op. Inflatie is een geleidelijke stijging van consumentenprijzen, soms zelfs zonder dat je het door hebt. Als je salaris met hetzelfde percentage gecompenseerd wordt, klaagt de gemiddelde burger niet echt. Dit heet prijsinflatie en kan meerdere oorzaken hebben, o.a. door een slechte oogst, stakingen en noem maar op. Hyperinflatie is het fenomeen dat ontstaat indien het vertrouwen in een (fiat) munt verdwijnt. U weet het, vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Vertrouwen van de massa gebruikers van een fiat-munt is essentieel, immers de munt vertegenwoordigt geen intrinsieke waarde maar slechts een concept wat zich in ons collectief brein heeft genesteld.

Ten koste van…?

Een belangrijke vraag is of de overheden (De Fed en de Treasury) de valuta willen sparen ten koste van alles, of het financiele systeem. Beide te gelijker tijd gaat niet ergo in het geval van de Verenigde Staten zal de keus moeten worden gemaakt tussen de Dollar en het $IMFS. Wat het één redt, doodt de ander, een dilemma dus. Willen ze het $IMFS redden dan hebben ze geen andere keus dan het krediet verder te expanderen, maar dat gaat natuurlijk ten koste van de prijs van de valuta (de Dollar). Misschien kent u het verhaal van de Griekse mythologische figuur Odysseus die tussen Scylla en Charibdis door moest varen en daardoor voor een enorm dilemma gesteld werd, de boot met alles er op en eraan verliezen, of een aantal matrozen opofferen. Om te overleven moet het systeem, de financiele industrie en Wall Street gevoed worden met een constante stroom krediet en als deze niet door de markt wordt aangedragen dan zullen de regering en de Centrale Bank dit krediet verlenen, ten koste van ALLES (hoor ik hier Mario Draghi?).

Gaan we richting hyperinflatie?

De ultieme consequentie is dat het bancaire systeem “gespaard” zal worden ten koste en het opofferen van de marktwaarde van elk kredietinstrument dat ze zelf gecreëerd hebben (derivaten, goudcertificaten, krediet, hypotheken en zo meer). Het logische gevolg is dat op deze manier alle rekeninghouders van de banken worden geschoren. De weinigen die hun vermogen buiten het bankensysteem hebben, in de vorm van fysiek goud, zullen de dans ontspringen. U zult begrijpen dat dit een situatie is die zich uitstekend leent om hyperinflatie te genereren. De uitbraak van COVID-19 wordt vaak gezien als de oorzaak van de malaise op de beurzen. Zou het echter niet zo zijn dat het virus slechts een aanleiding vormde, in plaats van de oorzaak te zijn? We kunnen stellen dat voorafgaand aan deze ramp de situatie op de financiele markten al penibel was. Ramp technisch zou je kunnen stellen dat het niet slechter kon uitpakken dan zoals het thans gegaan is. Het lijkt erop dat het COVID-19 fenomeen de naald is die een bubbel tegenkwam. Zou dit ook een voedingsbodem kunnen zijn voor hyperinflatie van de Dollar en misschien wel de Euro?

Oorzaak en gevolg

Laten we eerlijk zijn, al lang voordat de bubbel doorgeprikt werd waren landen als Italië en Frankrijk, Spanje en Portugal, Griekenland feitelijk al failliet. Deze landen dringen ook aan op het uitgeven van eurobonds om zodoende het risico te spreiden, denken ze. De ECB heeft al te kennen gegeven 750 miljard Euro aan staatsleningen te gaan opkopen, de vraag alleen is waar ze deze vandaan denken te halen. In de Verenigde Staten gaat geëxperimenteerd worden met zogeheten ‘helicoptergeld’, dus geld direct op de rekening van elke volwassen Amerikaan. MMT is opeens levensecht. (Lees hier wat MMT – Moderne Monetaire Theorie precies is) Alleen moet je wel beseffen dat de productie van consumentengoederen vrijwel stil is gelegd. Er komen dus miljarden dollars beschikbaar op een markt die geen producten beschikbaar heeft. Het lijkt het voorportaal van hyperinflatie te zijn, de burger verliest het vertrouwen niet alleen in de overheden maar ook en juist in de valuta, de Dollar. Omdat de consumentenprijzen snel zullen stijgen, wil iedereen zo veel mogelijk kopen, waardoor de prijzen weer hoger worden. De consument wil zo snel mogelijk van zijn of haar dollars af, voordat de koopkracht verder is achteruit gehold. Dit mondt uit in hyperinflatie, het kan haast niet anders. Hieruit kun je ook concluderen dat veel hogere prijzen niet de oorzaak van hyperinflatie is, maar het gevolg.

De euro en het Triffin dilemma

De situatie van de Euro ten opzichte van de Dollar is beduidend anders. Ten eerste heeft de Euro niet dezelfde status als reservemunt zoals de Dollar, hoewel er een tendens ontstaat om deze wel als zodanig te beschouwen. Ten tweede is de Euro niet aan één natiestaat verbonden zoals de Dollar en dus niet lijdt onder het ‘Triffin dilemma’. Dit dilemma behelst de spanning die ontstaat wanneer een land (de Verenigde Staten in dit geval) de reservemunt uitgeeft maar daarnaast ook de verantwoording draagt voor haar eigen economie, of de (tot 1971) verdediging van goudstandaard. Voor een goede uitleg, zie de pagina’s hier.

Solidariteit

Ten derde heeft de ECB niet alleen alle banden met de natiestaat verbroken, maar ook met goud. De ECB waardeert de goudreserves ‘marked to market’ wat impliceert dat de waarde van deze reserves fluctueren (zie de ECB-balans), in tegenstelling tot bij een goudstandaard, waarbij de waarde van het goud gefixeerd wordt. Deze drie factoren zouden de Euro immuun voor hyperinflatie moeten maken, hoewel ook dat arbitrair is. Het concept van de Euro in beginsel is gebaseerd op de gedachte dat de deelnemende staten solidariteit betrachten en daar wringt de schoen dus. Waar de Verenigde Staten verantwoordelijk is voor het voorzien van dollars aan de rest van de wereld (wat ze doet door het handelstekort al gedurende 45 jaar in stand te houden) heeft de ECB deze verplichting niet.

Beleid

Maar alles valt en staat natuurlijk met het beleid dat gevoerd wordt. Ook in Europa denkt men na over monetaire financiering, populair gezegd het bijdrukken van valuta. Ik blijf het woord ‘valuta’ gebruiken en niet ‘geld’, immers geld is goud, alle rest is krediet zoals J.P. Morgan dat zo treffend zei in 1913 bij de hoorzitting voor het Congres voor de stemming over de te installeren Federal Reserve Board. Je kunt je afvragen of de monetaire autoriteiten de consequenties van hun daden wel kunnen, of willen, overzien. Als de gewone inflatie sterk toeneemt, ontkomen ze er niet aan om de rente te verhogen, wat dan weer leidt tot paniek onder de hypothecair gefinancierde huizenkopers. Zeker nu we in een tijd leven waarin het inkomen uiterst onzeker is geworden en baanzekerheid op de helling staat. Iedereen met schulden zullen dan de pijn voelen. Het is een illusie te geloven dat van uitstel afstel komt. Schulden zullen, hoe dan ook, afgelost moeten worden immers de één zijn schuld is de ander zijn bezit of inkomen. Zo werkt dat in een schuld gedreven economie. De enige optie die de Centrale Bank heeft is het meer en meer valuta in de economie pompen, met alle desastreuze gevolgen zoals geschetst.

Intelligentie

“Niemand is intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen” is een gezegde waarvan ik de oorsprong niet ken maar waar wel enige waarheid in schuilt. Het eindeloos blijven herhalen van fouten in het verleden gemaakt maar wel steeds een andere of betere uitkomst verwachten lijkt een wederkerend mantra te zijn. Het komt over als het trekken aan een dood paard. Het huidige economisch systeem proberen te repareren of aan te passen heeft geen zin. Het is kapot, over de datum, failliet en is gedoemd te verdwijnen. De oorzaak van de crisis in 2008 was onder meer de hoogte van schulden. Om dit te repareren zijn we nog meer schulden aangegaan, ik bedoel maar. De paniek op de beurzen heeft diepe sporen nagelaten. Er is enorm veel fiat-kapitaal verloren gegaan. Ook het papier goud is in de malaise meegesleurd, geheel volgens verwachting overigens. Het lijkt erop dat fysiek goud ontkoppeld is of wordt van het derivaten goud. Ook lijkt de beschikbaarheid van fysieke edelmetalen voor de retail enorm afgenomen te zijn. Partijen kunnen niets leveren, althans niet op afzienbare termijn. Dit kan natuurlijk ook zijn oorzaak hebben in het feit dat de productie en het transport stil gelegd zijn, maar in ieder geval is er vrijwel niets meer te koop.

Premium op fysiek goud fors gestegen

De premie die grote dealers rekenen bovenop de spotprijs is in veel gevallen opgelopen tot 180 dollar per troy ounce. Het zou zo maar kunnen zijn dat er over een aantal maanden weer voldoende aanbod is, maar het kan ook dat het echt opperde pop is. En dan is iedereen zonder goud te laat voor de finale. Op het moment dat de massa fysiek goud wil hebben, is het niet meer beschikbaar, dan ben je te laat. Goud blijft de ultieme vorm van bescherming tegen inflatie.

Goud zilver ratio

Ook saillant is de goud/zilver ratio die opgelopen is tot boven de 110. Zilver is een mooi metaal maar heeft geen monetaire waarde. Het is zelfs maar een halfedelmetaal, het wordt zwart in de tijd. Alleen als je goud in je handen kunt houden is het van jou. Alle rest, certificaten, aandelen GLD, goudmijnen, goudrekening bij een bank, zijn loze beloftes en krijgen op termijn dezelfde waarde als fiat valuta, NUL.

Fysiek goud heeft geen tegenpartij risico. De glimmende bouwstenen van de toekomst! Het zijn spannende en enerverende tijden. Het meest belangrijk voor iedereen is echter om gezond te blijven.

Hans van de Wijgerd