Het is weer een actueel item, de schuldenberg van de Europese EU-landen. De eurocrisis laait weer op. Momenteel zijn alle ogen gericht op Italië waar de nieuwe regering van de Italiaanse regeringspartijen, Matteo Salvini van de Lega en Luigi di Maio van de protestpartij Vijfsterrenbeweging ingevolge hun verkiezingsbeloftes hadden beloofd geld te willen pompen in de verarmde samenleving. Hun begrotingsplannen vielen niet goed bij de beleggers waardoor de andere Europese leiders en de Europese Commissie fel reageerden tegen het ingediende begrotingsvoorstel.
Europese rentes lopen op
De rente op Italiaanse staatsleningen schoot de lucht in en de euro daalde waardoor alle EU-landen last krijgen van hogere importprijzen buiten de eurozone. Inmiddels staat de rente alweer op het hoogste niveau in vier jaar tijd. Maar dat niet alleen. Ook de rente op staatsleningen van de zogenaamde veilige landen als Duitsland en NL lopen op, hoewel deze een hobbelig pad volgt. Dit betekent dus dat de zieke Italiaanse economie besmettelijk is. Het is toch moeilijk voor te stellen dat de staatsschuld van Italië de som van 2,3 biljoen euro bedraagt en een percentage is van 130 procent van het BBP. Dat betekent dat je voor 116 procent uittorent boven de afgesproken norm van 60 procent. Het is daarom niet verwonderlijk dat de economische groei van Italië de laatste jaren ver beneden de maat was.
Wie gaat de schuldverlichting betalen
Met een hoge schuld gaat het grootste deel van je verdiensten (BBP) op aan de rente- en aflossingsverplichtingen. Daardoor blijft er minder geld over om te investeren in innovatie en dergelijke en raak je achter op je concurrenten. Dit bekende verhaal hebben we gezien in Griekenland waar men kennelijk niets heeft geleerd. Het Griekse drama is wat naar de achtergrond gedrongen maar bestaat nog volop. Hun staatsschuld is dan wel verkleind maar door de flinke ingrepen en verplicht opgelegde bezuinigingen is het BBP ook flink gekrompen waardoor de staatsschuld nog enorm drukt op hun grotendeels verloren gegane welvaart. Dat kan gewoonweg niet meer goed komen. Griekenland blijft aan de bedelstaf en zal bij terugvallen van hun economische groei weer bij de EU aankloppen om schuldverlichting, ondanks dat miljarden zijn kwijt gescholden. Maar wat als Italië zo meteen aanklopt?
De eurocrisis: Schulden kwijt schelden?
Zijn de gezamenlijke 28 EU-landen dan nog bereid om de knip te trekken en een deel van hun schulden kwijt te schelden? Ik denk het niet. De 28 parlementen van de verschillende lidstaten krijgen te maken met ontevreden burgers die zich massaal melden bij de flink groeiende anti-EU partijen die beginnen in te zien dat de Europese Schulden Unie in wezen failliet is. Als er een schuldverlichting moet komen voor Italië dan zullen andere landen met hoge staatsschuld roepen dat hun schuld te zwaar drukt op het nationale BBP en nooit tegemoet kunnen/willen komen aan schuldverlichting van de buren die er op los hebben geleefd.
Nederland weer (bijna) beste jongetje van de klas
Het is algemeen bekend dat in de samenleving een failliet persoon een aantal jaren op de blaren moet zitten en via de schuldsanering aan de samenleving verplicht is om zijn schuld af te lossen met al zijn inkomsten. Voor het bedrag wat de onder curatele gestelde persoon tekort komt wordt dan kwijtschelding verleend ten koste van de schuldeisers. Hier is dan sprake van meerdere verliezers binnen een kleine kring. Maar wat krijgen wij Europese ingezeten wel niet op ons dak wanneer Italië vraagt om kwijtschelding en daarop vervolgens dezelfde roep ontstaat bij nog een aantal andere lidstaten.
Onenigheid binnen de EU?
Veel lidstaten hebben een te hoog percentage staatsschuld wat zwaar drukt op hun nationale inkomen en zullen gaan roepen dat ze minder kunnen bijdragen dan bijvoorbeeld Nederland die weer het beste jongetje van de klas moest zijn en de staatsschuld flink heeft verkleind tot 56 procent. Netjes beneden de EU-norm dus. Ik voorzie grote onenigheid binnen de EU als er straks onderhandeld moet worden over kwijtschelding van staatsschulden. Het zwaard van Damocles hangt momenteel boven de EU. Er is geen ontsnappen meer aan. Er is door insiders al vaak gewaarschuwd dat de enorme schuldenberg binnen de EU een splijtzwam zal worden. Dat is dus zwammetje nummertje twee. Ook het immigratiedebat is nog lang niet ten einde. Als eenvoudige inwoner van een klein polderlandje zal ik er nooit mee instemmen dat ons landje gaat opdraaien voor de te grote broek van een fantasialand.
Van Noord naar Zuid
Ik was al langer van mening dat wij niet thuishoren in een EU die een grote wereldspeler wil worden door teveel landen met verschillende culturen en afzonderlijke nationale begrotingen samen te bundelen om vervolgens als transferunie door het leven te gaan. Goed geld naar kwaad geld, van Noord naar Zuid dus.
Broekriem aanhalen
Ik zeg dat het EU-experiment is mislukt doordat er niet de discipline was om zich aan de afspraken te houden. Het kwaad straft zichzelf, en in die fase verkeren we binnenkort. De politiek heeft gefaald. Gekozen politici die met mooie beloftes zijn gekozen en jarenlang begrotingen gierend uit de klauw hebben laten lopen. We verkeren al een poosje in een tijdperk van goedkoop geld door de geldverruimingspolitiek van centrale banken wat in feite door onze politici wordt afgedwongen. De dames en heren politici missen de kracht om hun kiezers uit te leggen dat de broekriem moet worden aangehaald om reden van te hoge staatsschuld maar ook vanwege de bedrijfs- en private schulden.
Het schuldentijdperk is voorbij
Een tijdperk waarin een schuld-gedreven-verzorgingsstaat is opgebouwd. De afbraak is aanstaande en feitelijk al begonnen door de bezuinigingen die door de verschillende kabinetten Rutte(3) ‘voorzichtig’ zijn voortgezet en vooral zijn opgelegd aan de massa. Maar de massa zal weldra ontwaken als blijkt dat deze bezuinigingen nog maar het begin zijn.
Belofte maakt SCHULD
De verwachte onenigheid over de schuldonderhandelingen, of beter gezegd, schuldafschrijvingen zal niet worden begrepen. De kiezers geven de schuld op de politiek en vergeten daarbij dat de schuldvraag in het midden ligt. Belofte maakt schuld. Dat is de kern waar het om draait in een democratie waar mooie beloftes van mooi pratende politici ons hebben verleid om te stemmen op die partij die het dichtstbij komt bij de baatzuchtige verlangens van de stemgerechtigde burgers. De mooie beloftes waren alleen te verwezenlijken door het geld uit de toekomst naar voren te halen. De staatsschuld kon wel wat omhoog als dan ook maar meer economische groei werd gegenereerd. En daarmee ging het mis binnen een democratisch stelsel waar telkens weer nieuwe politici opstaan met telkens nieuwe beloftes waar telkens weer de samenleving massaal intrapt. Nogmaals, belofte maakt SCHULD. En dat is inmiddels goed te zien als we het lijstje bekijken van de landen met te hoge schulden. Ik ben benieuwd hoe men dit oplost binnen een EU waar de problemen van de eurocrisis zich inmiddels flink opstapelen. Brexit, immigrantencrisis, schuldenberg, verschuivingen binnen het politieke spectrum, enzovoort, enzovoort. Spannende tijden.
De omgekeerde “Europa League” (het zogenaamde rechterrijtje)
De onderstaande 15 (van de 28) EU-landen hebben een staatsschuld boven de EU-norm van 60 procent; het zijn er dus meer dan de helft. Ik noem dit een verontrustende stand!
Griekenland – 177 %
Italië – 130 %
Portugal – 122 %
Cyprus – 105 %
België – 101 %
Spanje – 97 %
Frankrijk – 96 %
UK – 86%
Hongarije – 76 %
Oostenrijk – 74 %
Kroatië – 74 %
Slovenië – 74 %
Ierland – 68 %
Duitsland – 64 %
Finland – 61 %
De Europese banken hebben het zwaar te verduren op de beurs: https://www.zerohedge.com/sites/default/files/styles/inline_image_desktop/public/inline-images/2018-10-08_9-06-23.jpg?itok=XKVBBJh_
En dit zijn de risicofactoren waar De Nederlandsche Bank mee op de proppen kwam vandaag: https://img.iex.nl/IEXProfs/DNB8-10_2.png
Hier meer: Overzicht Financiële Stabiliteit Najaar 2018 (PDF alert) https://www.dnb.nl/binaries/114869_OFS_Najaar_2018_WEB_tcm46-379387.PDF?2018100814
Wat is het vervolg dan van de bezuinigingen, lastenverzwaringen en hervormingen van de kabinetten van Rutte? Moet ik als vervolgstappen dan denken aan lonen, uitkeringen, toeslagen en pensioenen die fors omlaag gaan, huren en andere vaste lasten tegelijkertijd flink omhoog en dat mensen die afhankelijk zijn van zorg maar aan hun lot worden overgelaten, enz.?
Ik vrees dat je daarmee de spijker wel op z’n kop slaat…
Zal vooral het geval zijn wanneer de economie veel harder krimpt dan tijdens de vorige recessies van 2008-2009 en 2011-2014.
https://twitter.com/Huopainen/status/1049033368824889351
Kan daardoor de ECB zelf in de problemen komen door zulke slechte leningen?
Leg mij nu eens uit waarom japan zo’n beetje 240 % van het bbp aan staatschuld heeft en dat dit blijkbaar geen enkel probleem is voor de financiele markten. En Italie met 130 % van het bbp aan staatsschuld wél een probleem is voor de financiele markten.
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/08/15/japan-groeit-weer-maar-wel-op-krediet-12523312-a1569916
Japan maakt geen deel uit van een politieke en economische unie zoals Italië deelneemt in de EU met 28 landen. De centrale bank van Japan kan zelfstandig opereren. Italië is afhankelijk van het beleid van de ECB en de gemaakte afspraken over begrotingstekorten en maximale schulden. De totale schuldenberg van de EU laat het niet toe dat één land de rest laat opdraaien voor het grote risico dat de financiële markten het vertrouwen verliezen in de euro.
Het klopt wat je zegt Gerrit. Maar wat ik maar wil duidelijk maken. De fed en de centrale bank van japan kopen gewoon alle staatsobligaties op die door de markt niet gekocht worden. Als de ecb dit ook doet hebben we toch hetzelfde ‘japan scenario’ en kunnen de schulden van de euro-landen ook naar 240 % toe van het bbp.
Ik zie de vs nog wel het ‘japanscenario’ volgen met straks ook een staatsschuld van 240 % van het bbp.
Ik bedoel ik snap je punt. Maar het zijn dan toch alleen de eu-afspraken, die mogelijkerwijs achterhaald zijn, die de staatsschulden laag moeten houden in de eu. Voor japan en de vs gelden blijkbaar hele andere spelregels. En het hoe en waarom is mij nog niet geheel duidelijk.
Tevens: Rente Japanse 10-jarige staatsobligatie al jaren tussen 0,0% de 0,1%. Italiaanse 10year nu boven de 3,6%. Het kost de Italianen dus veel meer geld om haar schulden te financieren. En nu het vertrouwen in het land de afgelopen tijd verder is afgenomen, zal dat waarschijnlijk alleen maar duurder worden ( en hoe meer ze dus weer moeten lenen ).
Dat die japanse rente zo laag is komt alleen maar doordat de japanse centrale bank die japanse staatsobligaties opkoopt.
Nu moet ik wel zeggen dat de japanse economie waarschijnlijk veel effectiever, efficienter en concurrerender is dan de italiaanse economie maar hoe dit invloed heeft op de rente op staatsobligaties is mij nog onduidelijk.
Ik kijk wat dat betreft alleen naar de belasting-inkomsten van het land en het vermogen om van daaruit hogere rente-lasten te kunnen betalen.
Wat dat betreft, vewacht ik bijzonder zware tijden vanaf pak m beet 2030.
Zou 2030 niet 2020 kunnen zijn? Als er een vertrouwenscrisis ontstaat kan het vaak snel bergafwaarts gaan. Ik ben niet direct een analist met cijfertjes en grafiekjes. Leuk dat de mod daarvoor een woordje meespreekt in deze discussie. Ik kijk meer de macro-economische bewegingen van de financiële markten gekoppeld aan de geopolitieke ontwikkelingen. Wat ik wel voorzie is dat het niet lang zal duren voordat Italië over stag gaat en zal inbinden met z’n begroting. Wat dat dan weer teweeg brengt bij de Italiaanse kiezers is de grote vraag. Of Italianen zich ook zo makkelijk laten inpakken als wij droogklootjes in ons polderlandje, dat vraag ik mij af. Wij lieten ons makkelijk de duizend euro voor de werkenden afpakken die door Rutte ooit was beloofd. Ik denk dat de temperamentvolle Italianen zich niet zo makkelijk laten beteugelen als Matteo Salvini en Luigi di Maio hun toezeggingen aan het volk onder druk van de markten intrekken. Een regeringscrisis met nieuwe verkiezingen zou zomaar het gevolg kunnen zijn. En het vervolg daarop durf ik niet te voorspellen.
En weet je wat het grootste probleem is Bergje? We hebben niet een klein Bergje schulden maar een enorme berg schulden. Daarvoor kunnen we ons Welbergen.
Dat klopt meneer welbergen.
1 % rente op 24.000 miljard aan staatsschuld is 240 miljard. Als je dan aan belastinginkomsten 2.000 miljard ontvangt. Dan is dit 12,4 % van je belastinginkimsten.
Maar ja de fed en ecb zijn staatsinstellingen. Dus 240 miljard aan de fed is 240 miljard aan de overheid van de vs.
Ofwel er is niets aan de hand. Nou ja. Behalve voor italie dan.
Nee toch echt 2030.
Ik ga ervanuit dat de staatsschuldenberg nog verder opgeblazen kan worden.
Misschien dat een centrale bank wel de gehele staatsschuld van een land op z’n balans kan nemen.
In het geval van de vs zou dit zijn richting 25.000 miljard gaan. Ervanuitgaande dat de staatsschuld op
http://www.destaatsschuldmeter.nl/amerika-verenigde-staten-vs-usa/
klopt.
Verder verwacht ik nog wat rekentruukjes om tot een lagere staatsschuld ten opzichte van het bbp te komen.
Ik geloof dat er ook al 2 manieren van berekenen zijn om de staatsschuld ten opzichte van het bbp te berekenen.
Volgens http://www.destaatsschuldmeter.nl
is de nederlandse staatsschuld 500 miljard (afgerond naar boven) en de staatsschuld vs is 25.000 miljard.
500 (miljard) gedeeld door 230 miljard aan belastinginkomsten = 2,17
25.000 (miljard) gedeeld door 2000 miljard aan belastinginkomsten = 12,5
Toch best wel een verschil.
Die vertrouwenscrisis ligt inderdaad op loer met italie. Maar is blijkbaar nog ver weg aangaande staatsschuld vs.
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/03/in-de-vs-groeit-een-griezelig-financieel-probleem-a1583499
Hierin staat dat er al een andere manier is van het berekenen van de staatsschuld ten opzichte van het bbp.
De vs gaan uit van federal debt to the public.
Ik kan alleen nergens vinden wat de jaarlijkse belasting-inkomsten zijn van de vs. Ik ga uit van 2.000 miljard dollar.
Deze is ook leuk: https://www.nationaldebtclocks.org/debtclock/italy
Duizelingwekkende bedragen die voornamelijk nog verder oplopen. Dat betekent dat duizelingwekkende bedragen aan belasting moeten worden neergeteld voor de rente- en aflossingsverplichtingen. Een steeds groter deel van de belastingopbrengst gaat dus op aan de staatsschuld waardoor een steeds kleiner deel over blijft om onze westerse verzorgingsstaat overeind te houden. In de VS zijn onlangs omvangrijke belastingverlagingen doorgevoerd waardoor het begrotingstekort zal oplopen. De VS zal dus meer moeten lenen. Als zo meteen de recessie toeslaat in de VS en wellicht al eerder in Europa dan zal de staatsschuld in percentage van BBP rap omhoog gaan. Belastinginkomsten worden dan minder en dus zou bij elke recessie de schuldenberg hoger worden. Ik denk dat we eerder dan het jaar 2030 de onrust onder de bevolking gaan merken als mensen zien dat onze verzorgingsstaat verder aftakelt. Onze welvaart wordt opgeslokt door steeds hogere rente- en aflossingsverlichtingen. Puur het gevolg van teveel lenen en dat is niets anders dan het geld van de toekomst naar voren halen. Die toekomst ligt dichterbij dan wij denken.
https://marketupdate.nl/nieuws/economie/kredietcrisis/rente-op-staatsschuld-vs-in-2048-groter-dan-belastinginkomsten/