België is het enige land waar de koopkracht daalt

Het studiecentrum van de Europese vakbonden ETUI schrijft dat de Belgische reële lonen vorig jaar met bijna 1 procent daalden. Voor N-VA was het de aanleiding om nog eens een blik ‘alternative facts’ open te trekken.

Dat België het enige land in Europa is waar de reële lonen daalden in 2016, kon u eerder al lezen op deze site. Dat stond namelijk in het herfstrapport van de Europese Commissie. Het cijfer dat verschillende media uit de studie van ETUI (European Trade Union Institute) haalden, is dus geen verrassing. De onderzoekers van ETUI baseerden zich net op de cijfers van de Europese Commissie. Die zeggen dat de reële lonen in België een duik namen van 1 procent.

De misprijzende reactie van N-VA-parlementslid Annick De Ridder die op Twitter uithaalde naar een ‘vakbondsstudie’, is dan ook misplaatst. ‘Naast “vakbondsstudie” ook neutraal klokje laten horen’, maande De Ridder de media aan. Dat ‘neutraal klokje’ is in haar ogen de Nationale Bank die tegen 2018 een koopkrachtstijging van 5,2 procent voorspelt. Voorspellen, dat is precies wat het cijfer van de Nationale Bank doet. De voorbije jaren hebben we uitgebreid gezien wat voorspellingen van economen waard zijn.

De officiële Twitter-account van N-VA deed niet veel beter. Ook daar werden de cijfers van de Europese Commissie afgedaan als ‘cijfers van vakbonden’. Om te bewijzen dat de lonen in 2016 niet daalden, kwam N-VA op de proppen met de voorspelling voor … 2017, 2018 en zelfs 2019.

@KarinVanRoyen Is een studiecentrum van vakbonden. We hadden niet echt verwacht dat die gingen toeteren dat de koopkracht erop vooruit gaat. pic.twitter.com/EYWzM5U1Sd

— N-VA (@de_NVA) March 13, 2017

De Ridder had ook de cijfers van het Federaal Planbureau kunnen aanhalen. Die hebben het niet over een onzekere toekomst maar over het verleden: het voorbije jaar 2016. Volgens het Planbureau is het reëel beschikbaar inkomen van de Belgen vorig jaar met 1 procent gestegen.

Wie heeft gelijk?

1 procent omhoog of 1 procent omlaag, wat is het nu? Wie heeft er gelijk: het Planbureau of de Europese Commissie? Beiden, aangezien ze twee verschillende dingen meten. De Europese Commissie ging op zoek naar het reële loon per werknemer. Reëel betekent: rekening houdende met de inflatie. Het betekent dus niet dat de lonen 1 procent daalden, wel dat de prijzen harder stegen dan uw inkomen waardoor u minder kon kopen met het loon dat elke maand op uw rekening werd gestort.

Het Planbureau meet iets anders. Zij berekenden de evolutie van het reëel beschikbaar inkomen van alle werknemers in België. Aangezien de werkgelegenheid licht gestegen is, is natuurlijk ook het beschikbaar inkomen gegroeid. Als in een denkbeeldig land met 90 werknemers en 10 werklozen, 5 werklozen een goedbetaalde job vinden, stijgt het reëel beschikbaar inkomen van alle werknemers. Zelfs als het loon van de 90 andere een klein beetje daalde.

Het Planbureau houdt ook rekening met de zogenaamde taxshift waardoor een werknemer netto wat meer overhoudt. Maar zo schrijft het Planbureau zelf: “dat werd deels tenietgedaan door o.m. de btw-verhoging op elektriciteit voor huishoudelijk gebruik, de verhoging van andere indirecte belastingen en de indexsprong”. Of in andere woorden: die taxshift was een vestzak-broekzakoperatie. Wat de overheid met de ene hand gaf, werd met de andere hand meteen weer afgenomen. Dat is nog zacht uitgedrukt want voor de meeste inkomensgroepen lopen de stijgende facturen veel hoger op dan het beetje extra inkomen.

Conclusie: België was wel degelijk het enige land in de Europese Unie waar de koopkracht van individuele werknemers gemiddeld daalde.

Besparingen

In de studie van ETUI staat trouwens nog heel wat meer. Zeven jaar besparingsdrift hebben de Europese Unie een groei opgeleverd die ver onder die van onder meer de VS ligt. Maar misschien hebben die besparingen dan wel de torenhoge schulden van Europese overheden afgebouwd? Dat valt tegen want de totale schuld daalde van 88,5 tot 86 procent. Nauwelijks dus. Die besparingen hebben wel voor meer armoede gezorgd, zelfs bij mensen die een job hebben.

Het bruto inkomen van de Europese Unie ligt nu 4,8 procent boven het niveau van 2008. Maar die magere groei was vooral het gevolg van meer export. Die steeg met bijna 25 procent. De binnenlandse vraag steeg slechts met 2,2 procent en in de eurozone zelfs helemaal niet. Dat betekent dat de Europese Unie voor haar groei steeds meer afhankelijk is van de prestatie van andere regio’s in de wereld. Als het bijvoorbeeld minder goed gaat in China heeft dat meteen een grote impact op de Europese economie. Dat is het belang van die dalende reële lonen in België en de minimale stijgingen in de andere eurolanden. Ze zijn gewoon slecht voor de economie.

Er zit trouwens nog een opmerkelijke paradox in de resultaten van de studie. België is één van de weinige landen waar de vakbonden geen aanhang verloren. In de Europese Unie is gemiddeld minder dan één werknemer op drie lid van een vakbond. In België zit dat stabiel op 55 procent. Vakbonden worden gezien als de belangrijkste bescherming tegen dalende lonen. Toch springt net ons land er op dat vlak bovenuit.

Volgens ETUI lag dat aan ‘considerable political pressure’ om de lonen laag te houden. Aan de regering-Michel. Aan MR, Open VLD, CD&V en N-VA. Ja, ook aan Annick De Ridder dus.

Dankzij minister van Financiën Johan Van Overtveldt haalt ons land in de studie van ETUI nog een tweede medaille binnen. Zilver deze keer. De Belgische overheid sloot in 2015 maar liefst 411 Advance pricing agreements (APA’s) met multinationals. Dat zijn zeer gunstige afspraken waardoor die bedrijven vaak maar 1 procent belasting moeten betalen. Gunstig voor die bedrijven dus, ongunstig voor de rest van de belastingbetalers. Op dat vlak moeten we enkel het gerenommeerde belastingparadijs Luxemburg laten voorgaan.

Artikel van Christophe Callewaert via De Wereld Morgen