Als overheidssteun afloopt moet consument het MKB redden

We zouden het bijna vergeten maar na de zomer volgt natuurlijk een nieuwe schok. Niet dat corona de kop weer opsteekt, daarvoor doen Hugo de Jong en Big Farma hun uiterste best om het virus uit te roeien. Als 70 procent van de bevolking is gevaccineerd is er voldoende groepsimmuniteit bereikt en dooft het virus uit. Dat is althans de verwachting van deskundigen. Het advies om herhaaldelijk een vaccin te halen zal uiteraard van kracht blijven om de verschillende coronamutanten de baas te blijven. Of het nu gaat om volksimmuniteit of het verdienmodel van Big Farma, dat laat ik in het midden.

Als burgers bang zijn

Aangezien ik geen expert ben mag ik geen oordeel geven over het coronabeleid maar beperk ik mij tot het geven van een eigen mening. Een simpele belastingbetalende burger met een kritische blik op de kolder in de polder. Ik denk dat er wel degelijk sprake is van dwaasheid als we kijken naar de politieke besluitvorming in een democratie die plotseling veranderde in een technocratie. Toen de regering een noodwet afkondigde, een lockdown, avondklok en een veelheid van repressieve maatregelen. Het gezond verstand en zelfbeschikkingsrecht van de burger werd buiten werking gesteld en braaf volgden we de overheidsbevelen op. Er heerste angst door de afschrikwekkende beelden van doodzieke mensen die elke avond de huiskamer werden ingezonden. Er was begrip voor de minister van Volksgezondheid die alles uit de kast trok om de uitgemergelde zorgsector overeind te houden. Ook toonden we begrip voor de minister van Financiën die het onderste uit de Schatkist haalde om het MKB en de KLM overeind te houden. Het mocht wat kosten want we waren bang.

Ambtenarengevoel

Na een jaar ervaring met de noodwet wordt duidelijk hoe de economie er bij staat. Eerst het vege lijf redden en dan kijken we naar de centjes. Veel mensen denken dat het vanzelf goed komt want we hielden geld over door het gemis aan alle soorten van vermaak. Daar tegenover stonden de mensen in het MKB die lange tijd niet konden werken doordat de boel gesloten was. Lonen werden doorbetaald door de overheid. Dankzij het zuinige beleid van de opeenvolgende kabinetten Rutte was er een overschot op de begroting en was de staatsschuld laag. De NOW- en TVL-regeling voor ondernemers voorkwamen faillissementen en massa ontslagen. Geen WW-uitkeringen van het UWV maar rechtstreeks uitbetaald worden door de Schatkist gaf een soort van ambtenarengevoel onder veel MKB-werknemers. “Niks doen en toch doorbetaald krijgen.” De komende zomer mag men langzaam de draad weer oppakken en moet de overheidssteun worden afgebouwd.

Gaan de remmen los?

Staatsschuld en begrotingstekort lopen hard op en het nieuwe kabinet zal noodgedwongen opnieuw repressieve maatregelen moeten nemen om deze keer geen coronapatiënten maar het MKB van de ondergang te redden. Geen avondklok en andere beperkingen. Nee, deze keer een greep naar de portemonnee van de burger bij wie door de lockdown het geld is blijven hangen. In tegenstelling tot veel ondernemers die extra moesten lenen om hun winkels en horecabedrijfjes overeind te houden. De overheidssteun via het UWV werd net als de toeslagen van de Belastingdienst als voorschot uitbetaald en zal definitief afgerekend worden. Het terugvorderen zal zeker een dingetje worden. Ook is door de Belastingdienst voor 17 miljard uitstel voor betaling verleend aan ondernemers en particulieren die konden aantonen dat ze door corona financieel getroffen waren. In 2022 gaan ondernemers hun verliezen over de jaren 2020 en 2021 verrekenen met de hopelijk positieve inkomsten over 2022 of oudere kalenderjaren waardoor miljarden aan winstbelastingen kunnen worden afgeschreven. Na de gezondheidscrisis zal een financiële crisis de polder overvallen. Het zal een schuldencrisis zijn in groot formaat. Toch zijn de economische vooruitzichten rooskleurig ingetekend in de economische modellen van overheid en banken. Het uitgangspunt is dat de samenleving de remmen loslaat en volop in de vooruit gaat. Het overtollige spaargeld wat niets oplevert zal massaal de economie invloeien. We gaan het zien.

Alarmbel van het MKB

Er schuilen echter adders onder het gras. De ooit zo gezellige winkelstraten in onze binnensteden dreigen te verslonzen. Retail en horeca trekken namelijk aan de bel. Na de avondklok klinkt de alarmbel van het MKB. Er verscheen een persbericht van de brancheorganisatie Koninklijke Inretail waarin werd opgeroepen om vooral de coronasteun aan het MKB niet te beëindigen. De leefbaarheid in dorpen en steden komt in gevaar als er massaal winkels en cafés met terrassen  verdwijnen. Na ongebreidelde groei van winkelunits in winkelcentra was te verwachten dat er een keer klappen zouden vallen. Corona is de doodsteek. Door het onlineshoppen is het koopgedrag van de consument drastisch veranderd en zal nooit meer terug vallen naar het oude model. De concurrentie onder de internetshops is moordend waardoor nauwelijks winst wordt gemaakt. Het MKB staat onder druk waardoor de belastinginkomsten uit die sector zijn te verwaarlozen. Als bepaalde sectoren niet leveren dan zal het belastinggeld ergens anders weg moeten komen. Dat wordt een lastige keuze voor het nieuwe kabinet.

Redder in nood

Als de belastingdruk stijgt voor werknemers en gepensioneerden dan gaat de consument consuminderen. Slecht nieuws voor het MKB die graag hun omzet had willen verhogen met de inkomsten van de consumenten. Zie hier de vicieuze cirkel die alsmaar kleiner wordt. Of komt er weer redding uit onverwachte hoek. Natuurlijk, het is weer de overheid. Het krediet is voor niets, de Staat leent zonder rente. De Minister van Financiën ziet dat ook. We zullen gevrijwaard worden voor belastingverhogingen, de minister gaat de kapitaalmarkt op. Nu snap ik ook  het optimisme bij al die economen die de toekomst positief tegemoet zien. Zoals ik eerder opmerkte ben ik geen deskundige op welk gebied dan ook. Ik luister graag naar experts die optimistisch theoretische verwachtingen uitspreken. Ik ben slechts een consument met een praktische blik op mijn eigen portemonnee, maar dat doet er niet meer toe. Ik laat het los. Het geld ligt voor het oprapen, lenen kost bijna niets. Ik ga meedoen. Ik ga m’n eigen huis opeten, leen een ton, koop een nieuwe auto en een nieuwe camper. Ga trekken door Europa en houd over een jaar of twee, drie mijn handje op richting de overheid. Zonder de consument kan het MKB niet overleven, dus zal de overheid ook voor de consument over de brug komen. Er is altijd wel een redder in nood.

GW