Het spijt me, dit is geen vrolijk verhaal, toch dient het verhaal verteld te worden. Het is namelijk een verhaal dat te weinig belicht wordt in de media. Na een dag van economisch ongerief, waarbij de spreads tussen Duitse obligaties aan de ene kant en Spaanse en Italiaanse obligaties aan de andere kant steeds verder divergeren rijst steeds meer de vraag of en hoelang de Euro nog kan doorgaan.
Nu de financiële markten steeds minder vertrouwen lijken te krijgen in een voortgang van de Euro in zijn huidige vorm, kijkende naar de wisselkoersen van de Eur/Chf en zelfs de Eur/Usd, lijkt zelfs in een deel van de academische wereld het besef door te dringen dat een economisch armageddon mogelijk dichter bij ligt dan gedacht.
De verdeeldheid onder de verschillende landen lijkt zo groot dat een oplossing verder weg is dan ooit tevoren. Speculeren over de toekomst van de eurozone is gevaarlijk en dient doordacht te gebeuren, maar bij verder oplopende spreads dient er wel degelijk nagedacht te worden over hoe men verder moet gaan. Zoals al eerder te lezen was op Biflatie.nl, moet het Europese noodfonds mogelijk worden verhoogd naar 1500 miljard euro. Dit is echter wederom een tijdelijke oplossing. Zeker als je kijkt naar de bedragen die in de komende tijd nog moeten worden opgehaald.
Spanje hoeft ‘slechts’ 44 miljard euro op te halen de rest van het jaar, maar Italië moet maar liefst 220 miljard euro ophalen, wat dus een mogelijke verklaring voor de enorme stijging kan zijn. Aandelen van Italiaanse banken vallen met enorme percentages en daarnaast is de handel in ’s lands grootste bank, Unicredit, al meerdere keren stilgelegd. Men raakt zo in paniek dat er in Italië is geprobeerd een verbod op te leggen voor het ‘naked short selling’ van Italiaanse obligaties. Effect had het echter niet, op dit moment doet een Italiaanse 10 jaars obligatie bij 6% (en een Spaanse zelfs 6,25%). Tel daarbij op dat de Italiaanse minister van Economische zaken, Tremonti, op dit moment hevig onder vuur ligt vanwege affaires en ook al niet geliefd is bij premier Berlusconi, die vindt dat er te hard bezuinigt wordt en het liefst de belastingen wil verlagen. Dat de financiële markten dit onmiddellijk zouden afstraffen beseft Tremonti dan ook waardoor hij zich gedwongen voelt om te blijven (‘Berlusconi moet oppassen. Als ik val, valt Italië en als Italië valt, valt de euro.’).
Het is dus de vraag hoelang deze bizarre situatie kan voortduren. Het veelkoppige schulden monster kan op elk moment in bijna elk land opduiken en is er dan ook bij bijna elk euro land wel een reden te vinden waarom het land op termijn insolvabel is. Griekenland, Portugal en Ierland zijn al vaak genoeg besproken. Maar de problemen op de Spaanse huizenmarkt[5], de Italiaanse onzekerheid maar ook de politieke onrust in Belgie, kan binnen no time leiden tot een enorme stijging in de spreads.
De komende weken zullen dus van essentieel belang zijn voor de eurozone. Het lijkt er dan ook op dat leiderschap en vertrouwen van groot belang zullen zijn om de crisis te bezweren. En dan hebben we het niet over de tweede stress test waarbij waarschijnlijk alle Italiaanse banken zonder kleerscheuren bij de finish zijn gekomen. Een val van Italië zal op de CDS market vermoedelijk 5 keer zoveel kosten als de van de Amerikaanse investeringsbank Lehman Brothers. De exceptionele maatregelen die toen genomen werden voor de vlucht naar voren zijn nog steeds in werking en dus is de vraag wat er nog meer uit de kast gehaald kan worden om het systeem niet om te laten vallen.
Ruben van der Gun
