Stimuleren betekent in de praktijk extra goedkope leningen aan Europese banken toekennen. De rente op nul of quasi nul houden voor de rest van 2019, minstens. Dat zijn maatregelen om consumenten en bedrijven aan te moedigen meer te ontlenen. De aandelenmarkten reageerden in eerste instantie positief, maar dan rees de kernvraag. Waarom, maar vooral waarom nu reeds, in maart 2019?
Onverwacht
Die aandelenmarkten daalden vervolgens en flink ook. De reden ligt voor de hand. Hoe erg moet het met de Europese economie gesteld zijn? Om deze opnieuw aan het geldinfuus te leggen. De groei ligt dus duidelijk (veel) te laag. Voor 2019 wordt die geschat op 1,1 procent. Maar ook de inflatie van rond de 1,5 procent ligt te laag. De Europese Centrale Bank zegt altijd al, bij monde van voorzitter Mario Draghi,‘minder dan maar dicht bij 2 procent’ te beogen.
Sparen
Spaarboekjes zullen nog een hele tijd zo goed als niets opbrengen, wel integendeel. Wie pakweg 0,1 procent vangt per jaar, ziet zijn spaargeld verdampen met procenten. We mogen ook niet meer sparen van de overheden. Slecht voor de economie mijnheer. U moet uw geld uitgeven mevrouw. Tja, de staten moeten naar de staatshuishouding kijken, maar gezinnen naar de gezinsuitgaven. Laat ons toch maar niets ontlenen waarvan we niet zeker zijn het te kunnen terugbetalen…
Alleen de elite vaart er wel bij, dus wat schiet de burger er mee op Op?
Draghi ‘stimuleert’ niet, maar ‘simuleert. ‘Whatever it takes’. Letterlijk.
Maar intussen kleuren daarvan zelfs de zeepbellen boven de aandelenmarkten rood van schaamte.
Behalve de banken. Blij als ze zijn met het nieuwe, zoveelste, LTRO gratis geldloket. Voor de aanstaande massieve ‘herfinanciering’ in het zuiden, maar ook wel handig om er de aflopende, voorgaande LTRO-lening aan de ECB mee af te lossen. Of als extraatje, dat door banken natuurlijk grif aan hun klanten wordt doorgegeven(!).
De biljoenen uit het niets getoverd hebben gezorgd voor ‘oneigenlijke’ winsten door een historische overwaardering van bank- en bedrijfsbalansen, ‘ingeblikte inflatie, niet als verbetering van de economie, maar als uitstel van executie.
Dat geldt ook voor de nulrente. Volgens een schatting van DWN kon minstens 10% van alle Europese banken en bedrijven (inclusief de jobs van 10% van alle werknemers) tot nu slechts overleven dankzij de lage kosten van hun schulden.
Een wereldwijd inzakkende conjunctuur zal de manipulaties van de centrale banken terzijde schuiven en de onbarmhartige heerschappij van de kapitaalmarkten, gebaseerd op netto kredietwaardigheid, laten herleven.
Draghi heeft bijna acht jaar zijn best gedaan om op een desastreuze manier de euro boven water te houden, ‘Whatever it takes’. Maar de ‘economie reden’ kan hij niet, zoals hij zelf herhaaldelijk aangaf. Vooral de politiekverantwoordelijken hebben de kansen daartoe uit eigen belang laten liggen.
Helemaal eens! Gezien de ontwikkelingen op de financiële markten staan er spannende tijden te wachten. Wat te denken van de forse rentedaling op de 10-jarige staatsleningen van Dld en NL de afgelopen week. De rente op de 10-jarige NL daalde van 0,26 naar 0,16 procent. Beleggers vluchten weer in ‘veilig’ staatspapier en nemen de niet te vermijden negatieve rente in de toekomst op de koop toe. Maakt voor beleggers ook niet uit want de koerswaarde van obligaties stijgt natuurlijk. Straks ontstaat een massale vlucht uit aandelen en gaan edelmetalen en obligaties als zoete broodjes. Welke gevolgen dat heeft gaan we meemaken. Moet wel zeggen dat ik daar niet reikhalzend naar uitkijk. Want stel je even voor, een periode van negatieve rente staat ons te wachten. Centrale Banken en ook de systeembanken kunnen hoog en laag springen maar hun verdienmodel gaat er aan.
Ik geloof niet in een nieuwe heropleving van de economie zoals na 2009 toen de rente nog naar beneden kon worden gemanipuleerd. Het krediet werd spotgoedkoop dus wat wil je. Een nieuwe ronde van geldverruimingspolitiek zal zondermeer (ongewild) met negatieve rente gepaard gaan. De financiële markten bepalen nu eenmaal met de handel in staatsleningen de hoogte van de marktrente. Banken zullen mee moeten maar vrezen tegelijk ook de gevolgen van de negatieve rente. Welke invloed zal dat hebben op de rekeningen met kleine spaartegoeden? Volgt er een stille bankrun? En zullen banken al te laat zijn om het cashgeld te verbannen? Kortom, een onmogelijke voorspelling in een nieuw monetair tijdperk waarin beleidsmakers van centrale banken straks met de handen in het haar zitten. Wat ik wel kan voorspellen is dat een kat in nood rare sprongen maakt. Spannende tijden.
hyperinflatie als alles zijn waarde verliest
De kneep (van ‘knijpen’!) zit ‘m juist in een mogelijke renteSTIJGING. Diverse ontwikkelingen (groot verschil
met Amerikaanse rente, handelsoorlog VS/Europa, afgenomen
consumentenvertrouwen, stagnerende economie in Duitsland, enz.) wijzen in de richting van een dergelijk ‘kantelpunt’, ondanks de ferme uitspraken van Draghi.
Zwakke bedrijven met hoge schulden, op kortlopende leningen, met een nu negatieve Eurilibor rente, raken in zwaar weer als de rente boven nul komt en de fundingskosten/risicotoeslag omhoog gaan. Een sneeuwbaleffect van o.a. faillissementen, een hogere werkloosheid en een krimpende economie kan het
logische gevolg zijn, Ook hogere kosten op staatsschulden zijn dan niet denkbeeldig.
Ik denk dat een rentestijging en daarmee een (hyper)inflatie pas volgen nadat eerst een periode aanbreekt van deflatie. Als bij economische krimp de consumenten uit angst de hand op de knip houden zullen bedrijfsvoorraden aanzwellen en daarmee de prijzen dalen. Er is dan geen reden om bijvoorbeeld met een rentestijging de inflatie in te dammen. Bij naderende economische verzwakking zijn centrale banken juist geneigd om met een rentedaling de kredietverstrekking aan te jagen. Ondanks het risico van een (stille) bankrun bij negatieve rente. En als men het goedkope geld aan de straatstenen niet kwijt kan dan zal inflatie nog ver weg zijn. Pas als het vertrouwen in de banken en overheid omslaat in wantrouwen zou door chaos en paniek bij centrale banken de geldschepping op allerlei vreemde manieren in gang gezet kunnen worden. Helikoptergeld en zo. Pas dan zal (hyper)inflatie ontstaan.
Kort: de wereld bulkt van de inflatoire, kunstmatige
overwaarderingen. Hierboven heb ik een paar voorbeelden genoemd.
We leven (nog steeds of zelfs meer dan ooit) op veel te
grote voet.
De bubbels zijn evident, evenals hun onderlinge samenhang en de beginnende scheurvorming.
De ‘correctie’ komt er aan en zal snel en genadeloos
toeslaan.
Precies, het experiment Cyprus (30 tot 50% van je bankrekening afpakken) is uitstekend verlopen. Wat we van Ijsland geleerd hebben vergeten we maar even.
Een (klein) déél van ons leeft op te grote voet…