Bankencrisis op komst?/George Orwell draait zich om in zijn graf

Als dit inderdaad het geval is, een bankencrisis, dan wel internationaal. Of misschien eerst in China en later in de Verenigde Staten? Want er komen heel vreemde geluiden uit het Oost-Aziatische land. In het bijzonder over de bankensector. De Chinese regering heeft namelijk een limiet gesteld aan de bedragen die burgers van hun bankrekening kunnen halen. In één provincie maar dat worden er alvast drie binnenkort. ´The rumours about the collapse of the Chinese economy and its financial systems have started a rush to withdraw the deposits. The local governments and the police in both Hebei and Shanxi provinces have pleaded with customers to not withdraw cash from banks on ‘unsubstantiated rumours’.´ Het geldt voor zowat voor alle landen ter wereld hoor. Wanneer burgers en masse hun rekeningsaldi opvragen, gaat de plaatselijke bankensector bankroet. Dat geld dat we allemaal zo gedwee naar de bank dragen, vanouds, ´t is een gewoonte voor de meesten – dat geld is er immers niet meer. Wij, u en ik, werken voor ons geld, en banken werken met ons geld. Is het ooit anders geweest…

Op proef

Het is een tweejarig ´proefproject´ dat op 1 juli 2020 startte. Voorlopig in de Hebei provincie waarbij bedrijven en particulieren ´goedkeuring´ moeten krijgen om meer dan de toegestane limiet aan contanten van hun rekeningen te halen. ´Hebei is een Chinese provincie tussen Peking en Taiyuan. De hoofdstad van Hebei is Shijiazhuang. Hebei telt 67.350.000 inwoners en is ongeveer 5 keer zo groot als Nederland.´ (Wikipedia.org.) In oktober 2020 wordt het project uitgebreid naar de provincies Zhejiang en Shenzhen. Vragen over dit bijzonder curieuze ´proefproject´ dringen zich op. Is de Chinese bankensector in grote problemen; die men onmogelijk aan de spreekwoordelijke grote klok kan hangen? Of is er meer aan de hand. Nog meer? De absolute controle over burgers en bedrijven verkrijgen door hun geldmiddelen volledig te beheersen? Is dit misschien ter introductie van de digitale yuan die elk moment gelanceerd kan worden in het land? Waarmee door selectieve bedrijven en instellingen reeds geëxperimenteerd wordt op ditzelfde moment van schrijven.

Soon coming to a place near you?

Want vanuit de cryptowereld is men toch oh zo verheugd dat CBDC, central bank digital currencies er aankomen. Het is weer zo´n officiële stempel van goedkeuring, een waardemerk. Dat digitale munten wel degelijk een bestaan verdienen. Zouden overheden er anders zo mee in de weer zijn? In China, in de EU, in de VS? Maar!´Be careful what you ask for. You might just get it´, is een uitspraak van anonieme bron die ik op internet vond. Ze omschrijft hier perfect de situatie. Eens alle geld digitaal wordt, is de controle die overheden over burgers krijgen zowat onbeperkt. Stellen we ons even voor wat het betekent; ´toestemming´ verkrijgen (of niet) om met je eigen geld te werken, er over te beschikken? We zien George Orwell zich omdraaien in zijn graf; ´´En ik heb jullie nog zo gewaarschuwd´´, kreunt hij. Kunt u ´t ook horen?

Over derivaten en andere tijdbommen

Uit de VS komt eveneens een omineus bericht over de bankensector. Minder imminent maar toch. En het gaat over derivaten. U weet wel: afgeleide financiële instrumenten zo ingewikkeld dat je er als gewone burger niet bij kunt. (Zo gehoord van een bankier: ´´we snappen het soms zelf niet goed´´…) Niet bij kunt, in de zin van: er weinig of niks van begrijpen. Maar ook: er niet áán kunt. Geen controle op hebt. Zelfs de Amerikaanse Volksvertegenwoordiging heeft er geen idee van. Van de werkelijke omvang van de derivatenhandel. (Omdat er heel wat buiten de boeken gehouden wordt! Daarover straks meer…) Een voorbeeld van wat derivaten kunnen zijn en wat als daar iets mis mee gaat, hebben we gekregen met de Kredietcrisis. Amerikaanse bankiers verpakten nationale hypotheken en verkochten ze over zowat heel de wereld. Nationale bankiers waren er maar wat happy mee want het betekende een aanzienlijke meeropbrengst, dit soort investering. Helaas voor iedereen (behalve voor de bankenwereld want die werd immers ´gered´) ging het mis toen bleek dat heel wat would be huiseigenaars hun hypotheek niet meer konden aflossen. We schrijven 2008/2009. Het kaartenhuis dat dit soort derivatenhandel au fond was, stortte in. De hele wereld heeft het geweten, en nog! Het heeft de kwetsbaarheid van de bankensector blootgelegd, en de gevaren, risico´s die aan derivatenhandel verbonden zijn.

Over schulden en risico´s

Hoe reusachtig, onvoorstelbaar groot de wereld-derivatenhandel is? Eigenlijk heeft geen mens er meer een voorstelling van. Er kunnen dus maar schattingen van gemaakt worden (zeker wanneer minstens een deel ervan buiten de boeken geschiedt!) Maar de beste schatting ervan toonden we u reeds een poos geleden. Ze komt van Visualcapitalist.com met ´All of the World’s Money and Markets in One Visualization´. Voor wie dacht dat alle schulden in de wereld reeds een hallucinante omvang hebben? Die 253 trillion dollar tegenwaarde oftewel 253 biljoen, die 322 procent van de wereldhandel vertegenwoordigt? Doe daar nog maar een schepje of schep bij wanneer het over de derivatenhandel gaat. Daar bestaat een lage schatting van die door de Bank for International Settlements (BIS) gemaakt is, en dan gaat het om de OTC producten slechts. Interest rate swaps, options, forward contracts, warrants, commodity futures, u weet wel (?) 558,5 trillion dollars tegenwaarde. Otewel (slik) meer dan het dubbele van alle schulden in de wereld…

Brug

Het belang van de derivatenhandel, of beter: de inherente gevaren zijn wel degelijk gekend van overheidswege hoor. Waarom anders heeft de EU, temidden van de onderhandelingen over de Brexit, een uitzondering toegekend aan de Londense City? Waar een groot deel van die handel plaatsvindt. Over de hele lijn (grens) wordt figuurlijk een muur opgetrokken tussen Groot-Brittannië en het Europese vasteland…maar hier wordt een brug behouden. En dat is vast niet zonder reden.´The European Commission, the EU’s executive arm, said on Thursday it will allow European traders to access U.K. clearinghouses, which have a dominant role in settling trillions of dollars in contracts. The London Stock Exchange Group Plc’s clearinghouse is the world’s primary place for settling swaps in dollars, pounds and euros.´

Stratosfeer

De hoge schatting dan; daarmee komen we in de stratosfeer. Deze is onofficieel, maar ze komt van verschillende bronnen en neemt ook de niet-OTC, over the counter producten mee. Het is het totale risico dat daar hoog boven in de lucht hangt. ´Ergens´. Als een Zwaard van Damocles maar dan het grootste dat de geschiedenis ooit gekend heeft, Met dit soort risico´s nemen laten we de bankenwereld in de weer. Met weinig of geen controle. De bankenwereld die we verzekerd hebben altijd te zullen ´redden´ wanneer in nood, toch? Altijd op zoek naar meer, meer, is hij. Greed, hebzucht dus, waaraan nog steeds geen paal en perk is gesteld. Houd u vast: 1 quadrillion dollars tegenwaarde. Oftewel 1 biljard. Om dit misschien iets bevattelijker voor te stellen; een biljoen (trillion in de Engelstalige wereld) is 1000 miljard. Een biljard (quadrillion) is 1000 keer 1000 miljard. Een miljoen keer een miljard. Kunt u nog volgen…?

Back tot the U.S.

Dit schetst de stand van zaken dus voor zover bekend. Maar bekend is veel gezegd. Hiermee keren we terug naar het begin van dit artikel. De andere vreemde of onrustwekkende berichten uit de Verenigde Staten dan. We halen dit uit een artikel in The Atlantic getiteld ´The looming bank collapse´. Hun juli/augustus 2020 aflevering. We citeren de intro en vertalen die voor u. Maar het loont de moeite voor wie een halfuurtje tijd heeft om heel het stuk te lezen. Te lezen en vooral begrijpen, wat hier aangehaald wordt, blootgelegd, qua bijkomende risico´s. Want dat Zwaard van Damocles hangt ook en zeker boven dit werelddeel. De ondertitel alvast: Het Amerikaanse geldsysteem kan wel eens aan de rand van de afgrond staan. En deze keer zijn we misschien niet bij machte om het te redden.

Stel u voor

´After months of living with the coronavirus pandemic, American citizens are well aware of the toll it has taken on the economy: broken supply chains, record unemployment, failing small businesses. All of these factors are serious and could mire the United States in a deep, prolonged recession. But there’s another threat to the economy, too. It lurks on the balance sheets of the big banks, and it could be cataclysmic. Imagine if, in addition to all the uncertainty surrounding the pandemic, you woke up one morning to find that the financial sector had collapsed.´ Na maandenlang met het Coronavirus te leven zijn Amerikaanse burgers zich wel bewust van de tol die dit legde op de economie. Gebroken aanvoerketens; torenhoge werkloosheid; bankroete kleine bedrijven. Het zijn alle ernstige factoren die de Verenigde Staten in een diepe, langdurige recessie kunnen doen belanden. Maar er bestaat nog een andere bedreiging voor de economie, ook. Ze schuilt in de bankbalansen van de grote banken, en ze kan catastrofaal zijn. Stel u voor dat, bijkomend aan alle onzekerheid die rond de pandemie reeds bestaat, u op een ochtend wakker wordt. Om te vernemen dat de financiële sector is ingestort…

Risk on/off

Genoemde verpakkingen van hypotheken die tot de Kredietcrisis leidden, heten officieel ´collateralized debt obligations´, afgekort CDO´s. Maar in de loop der jaren kwam de bankensector met wat nieuws. Van die CDO´s kwamen er meer dan 13.000 in problemen en dit alleen al van degene die een AAA-rating hadden, de hoogst mogelijke dus. Maar dan kwam de CLO, of collateralized loan obligation. Ziet er net zo uit als een CDO; walks and talks like, heet dat in het Engels. Maar in plaats van leningen aan particulieren (hypotheken) worden hier leningen aan bedrijven gebundeld. Sterker nog: bedrijven in min of meer moeilijke bedrijven; risciovolle bedrijven zeg maar. The Atlantic noemt CLO´s ´the subprime mortgages of the corporate world´. Het zijn bedrijven die al overal zoveel geleend hebben, dat ze ook geen obligaties meer rechtstreeks in de markt kunnen zetten. Dit soort leningen, leveraged loans, wordt dus ook gebundeld en verkocht. De omvang voor zover bekend: $1 trillion, een biljoen dollar. Maar zorgen hoeft niemand zich hierom te maken hoor. Vermits niemand minder dan ´Federal Reserve Chair Jerome Powell and Treasury Secretary Steven Mnuchin´ verzekeren dat er geen risico´s gelopen worden…

Waarschuwing

Maar lang niet alle banken geven prijs hoeveel CLO´s ze aanhouden. Tot op de Kaaimaneilanden zelfs, wat te denken geeft, toch, als gekend belastingparadijs? ´Banks do not publicly report which CLOs they hold, so we can’t know precisely which leveraged loans a given institution might be exposed to´. En: ´(…) in December, the Financial Stability Board estimated that, for the 30 “global systemically important banks,” the average exposure to leveraged loans and CLOs was roughly 60 percent of capital on hand.´ Een gemiddelde blootstelling van 60 procent door alvast de 30 belangrijkste banken? Hmm, dat zou toch tot nadenken horen stemmen, wat dunkt u, beste lezer? Gaat dit soort risico, dat zelfs groter is dan de risico´s genomen die tot de Kredietcrisis leidden, dan wél goed aflopen, of…? In ieder geval geeft The Atlantic nog volgende waarschuwing af: ´Loan defaults are already happening. There were more in April than ever before. It will only get worse from here.´ Een gewaarschuwd belegger is er twee waard…