Als artikelschrijver vormt de waan van de dag een onuitputtelijke bron van onderwerpen waarover geschreven zou kunnen worden. Inflatie, deflatie, de prijs van goud en zilver, pensioenleeftijden, werk en werkloosheid, de afbouw van kernenergie, het verstoken van miljoenen tonnen bruinkool, zorgzaamheid en hebzucht, kabinetsformaties en ga zo maar door. Allemaal leuk om te doen maar je wilt meer. Waarom is het zo als het nu is? Wat leert de geschiedenis? Zouden er politieke oplossingen te vinden zijn? Bijvoorbeeld in de vele vormen van liberaal idealisme, socialisme, confessionaliteit of in de diverse mengvormen?

Het beste voor ieder!

Sinds we uit het stenen tijdperk zijn getreden, het wiel hebben uitgevonden, kunnen lezen en schrijven is er het nodige gebeurd. We zijn verlicht geraakt zegt men. Inmiddels hebben vele geleerden, filosofen, economen, antropologen etc. ons de mooiste denkbeelden en modellen voorgespiegeld. De vaders van het klassieke liberalisme Locke en Smith hebben ons verteld dat individuele vrijheid het hoogste goed is en automatisch leidt tot het beste voor ieder. Vrije markten reguleren zich zelf. Karl Marx , de vader van het socialisme, zag hele andere dingen. Uitbuiting en onderdrukking van arbeiders door degene die het kapitaal in het bezit hadden. Het socialisme moest -heel kort samengevat -zorgen voor sociale rechtvaardigheid, solidariteit en een meer eerlijke verdeling van macht en goederen.

Door ervaring wijs geworden

In Nederland kennen we sinds 1848 kabinetten, die vanaf 1888, toen er ook verkiezingen kwamen, politiek gekleurd werden. Sinds 1945 hebben meer dan vijfentwintig premiers van verschillende politieke signatuur ons land bestuurd. Anno 2012 terugkijkend  hebben we er van kunnen leren dat er geen ideale of beste oplossingen bestaan.  De mensen en markten blijken voor een groot deel niet te voldoen aan de idealen van het liberale en sociale gedachtengoed. Hebzucht,  machtshonger en profiteursgedrag zijn er niet in meegenomen. Wat de socialisten betreft is het duidelijk geworden dat het enorm moeilijk is om een evenwicht te vinden tussen solidariteit, nivellering en gelijkheid. Als het inkomen in de vorm van een uitkering en subsidies toch goed geregeld is en werken niet of nauwelijks meer oplevert dan niet werken, waarom zou je dan nog gemotiveerd zijn om een baan te zoeken. Als de overheid, zoals de socialistische President Hollande in Frankrijk, 75% van het topinkomen wil wegbelasten waarom zou je dan nog willen investeren in nieuwe productiefaciliteit etc. Als gelijkheid toch zo belangrijk is waarom zou je dan nog de beste willen zijn?

Zeker nu in onze geglobaliseerde samenleving alles met alles samenhangt, geld en productiefaciliteiten met en sneltreinvaart verplaatst kunnen worden. Het containervervoer tot in de puntjes geregeld is, internet ons voortdurend op de hoogte houdt van de vele ontwikkelingen en demografische veranderingen voor grote verschillen zorgen, is de speelruimte van regeringen van welke signatuur dan ook, klein, heel klein geworden.

Kabinet VVD – PvdA?

In een mogelijk kabinet van de liberale VVD en de socialistische PvdA zullen de klassieke ideologische verschillen elke dag hun rol kunnen gaan spelen. Het is spannend om te gaan zien hoe men hier uit gaat komen. Lukt het om het beste van ieder tot zijn recht te laten komen, of wordt het vechten over wie er gelijk heeft. Lukt het om Nederland weer een frisse en slimme rol in de wereld te laten spelen of blijven we hangen in discussies over van alles en nog wat. Worden solidariteit en nivellering nauw verbonden met persoonlijke vrijheid, verantwoordelijkheid, inzet en respect voor het geheel?

Oplossingsrichting?

Terug naar de vraag of er nog een oplossingsrichting is? Wat mij betreft is die er zeer zeker en wel die van het praktisch realisme. Als het mij vandaag gevraagd zou worden zou ik van de tien belangrijkste aandachtspunten een mindmap maken met duidelijk geformuleerde probleemvelden en te behalen doelen. Als voorbeeld zijn er o.a. te noemen, deregulering, innovatie, werkgelegenheid, zorg, onderwijs, veiligheid, de rol van de Europese Unie en verkeer en vervoer. Ik zou duidelijk kiezen voor de eigen verantwoording als speerpunt en daarmee verbonden solidariteit als tweelingbroer. Welzijn gaat wat mij betreft voor welvaart. Simpelheid voor complexiteit en levenskwaliteit voor lengte in jaren.