Als meest aangehaalde oorzaak voor de globale crisis wordt gezegd dat dit gebaseerd is op het net niet in evenwicht zijn van het wereldwijde economische en monetaire systeem. De landen met grote overschotten veroorzaakten tektonische marktverschuivingen door hun vreemde valuta reserves te gebruiken voor de aankoop van US Treasury bills. Deze aankopen van overheidspapier zorgde ervoor dat de rentetarieven in de US naar beneden gingen, die op hun beurt een door schuld gevoede uitgaven losbandigheid in gang zetten onder de consumenten, die uiteindelijk resulteerden in huizen en andere bubbels in de US. En iedere keer dat zo’n bubbel barstte werd de US geconfronteerd met een grote financiële crisis, die dan weer resulteerde in een economische crisis die zich over de hele wereld uitspreidde.

Deze hypothese is plausibel, maar wat veroorzaakte dan die grote overschotten in China en andere Aziatische landen? Daarvoor zijn er drie algemeen aanvaarde theorieën.

Ook al deze theorieën lijken plausibel, maar kunnen zij een toetsing van de feiten weerstaan?

Als we kijken naar de export gedreven ontwikkelingshypothese, dan weten we dat de oost Aziatische landen deze strategie al voerden sinds de 1950’er en 1960’er jaren. Voor China gebeurde dit iets later in de 1970’er jaren. Maar we weten ook dat dat voor het jaar 2000 de handel in de oost Aziatische landen zelf eigenlijk in evenwicht was. Sommige economieën, zoals Zuid-Korea hadden zelfs een handelstekort. Dus deze manier van export georiënteerde strategie leidde niet zonder meer tot grote overschotten en de meeste van deze landen hadden ook geen grote overschotten tot ongeveer het jaar 2000. Het is dan ook niet logisch om een strategie die al meer dan halve eeuw in zwang was, als bron aan te wijzen voor wat er alleen in de laatste 10 jaar gebeurd is.

In de tweede hypothese hebben alle oost Aziatische economieën hun handelsoverschotten aanzienlijk verhoogd en zodoende hun vreemde valuta reserves. Maar we hebben ook gezien dat een paar andere landen, zoals Japan en Duitsland, ook hun handelsoverschotten aanzienlijk wisten op te schroeven in dezelfde periode. Maar zij hadden geen specifieke reden om reserves op te bouwen als middel voor zelfbescherming. En omdat de yen een officiële reserve valuta is, zou Japan geen grote voorraad vreemde valuta hoeven bezitten tegen één of andere vorm van speculatieve aanval, maar toch groeiden haar reserves.

De laatste hypothese, waarin de oost Aziatische economieën hun wisselkoersen manipuleerden om hun export te bevorderen, lijkt ook al niet steekhoudend. Dat is dan omdat de handelsoverschotten van andere concurrerende economieën dan af zouden moeten nemen. Maar het feit ligt er dat bijna alle andere landen, die met de oost Aziatische landen concurreren ook hun handelsoverschotten en reserves opvoerden. Dit leidt tot tegenstrijdigheden.

Met name is de waarde van de Chinese yuan het doel geweest van discussies over de laatste decade als oorzaak van de globale onevenwichtigheden. Het werd voor het eerst genoemd in 2002. De beschuldiging was dat China de yuan manipuleerde om haar export concurrentie op te voeren. Maar het feit blijft dat dat in 2003 China’s handelsoverschot kleiner was dan in 1997 en 1998. In 1997 en 1998 gedurende de Aziatische financiële crisis, devalueerde China haar yuan niet ondanks de devaluaties van vele haar omringende landen. En inderdaad werd er in die tijd vaak gezegd dat de yuan te duur was.

Als in 1997 en 1998 China’s valuta te duur was, dan moest haar handelsoverschot zeker kleiner geweest zijn dan in 2003 en 2004. Maar feit is dat in 2003 en 2004 het handelsoverschot juist kleiner was dan in 1997 en 1998. Dus is het onwaarschijnlijk dat de yuan ondergewaardeerd was in 2003 en 2004. Sterker nog, het Chinese handelsoverschot werd niet echt veel groter tot 2005. En tussen 2005 en 2006 werd de yuan 20% meer waard t.o.v. de dollar. Echter ook deze waardevermeerdering resulteerde niet in een afname van China’s handelsoverschot met de US. In diezelfde tijd waren vele ontwikkelingslanden in strijd met China, maar ook hun handelsoverschotten namen niet af en ook hun vergaren van reserves nam alleen maar toe.

Al deze hypotheses leiden naar oost Aziatische economieën als oorzaak van globale onevenwichtigheden en crisis. Maar de kern van deze globale onevenwichtigheid manifesteert zich ook in het handelstekort van de US. En dit tekort neemt af, hoe kan dit nu? Het US handelstekort met de oost Aziatische economieën als percentage van haar totale handelstekort nam af van 51% in de 1990’er jaren tot ongeveer 38% in 2007. Dit betekent dan dat de oost Aziatische bijdrage tot globale onevenwichtigheden afnam in plaats van toenam. Daarom is een iets meer diepgaande hypothese nodig om dit handelstekort in de US te verklaren.

Een belangrijke reden voor de groei van China’s handelsoverschot was de verplaatsing van US productie van oost Aziatische landen naar China en het overdragen van de bijbehorende handelsoverschotten. In 2001 had China een groot handelstekort met de andere oost Aziatische landen. Dus is er behoefte aan een nieuwe hypothese die in overeenstemming is met de feiten. En de enige hypothese, die hieraan voldoet, is dat de globale onevenwichtigheden en de wereldwijde crisis werden aangestuurd door het huidige internationale monetaire systeem, dat de dollar gebruikt als wereldreservemunt in combinatie met enige beleidsfouten in de US.

We weten dat in de 1980’er jaren er een trend was, gericht op financiële deregulatie in de US, die de financiële instituten in staat stelde te werken met hoge leverage dat resulteerde in een toename van liquiditeiten. Vervolgens in 2001, toen de US getroffen werd door het barsten van de dotcom bubbel, paste de FED een ruime geldpolitiek toe om het financiële systeem te herstellen. Deze combinatie van lage rentepercentages en hoge leverage creëerden een buitensporige liquiditeit in het monetaire systeem van de US. Het creëerde ook enorme rijkdomeffecten die vervolgens oversloegen naar de consumptie van de huishoudens. De US werd op deze manier een enorme consument en spaarde minder.

Tezelfdertijd had de US overheid ook tekorten vanwege de Afghanistan en Irak oorlogen. En de Chinezen produceerden veel van de goederen die hun weg vonden naar de US markt, hetgeen leidde dat China een groot handelsoverschot verkreeg door de hoge consumptie in de US. Dit overschot aan liquiditeit en de lage rentepercentages zorgden ook nog eens voor een speculatieve uitstroom van kapitaal. In 2000 was deze uitstroom van de US naar de ontwikkelingslanden $ 200 miljard, maar dit nam toe in 2007 tot $ 1.2 biljoen. Deze grote kapitaal instromen in de ontwikkelingslanden hebben zeker bijgedragen aan de huizen- en investeringsbubbels in de ontwikkelingslanden, die ervoor zorgden dat sommige economieën oververhit raakten.

Met deze hoge niveaus van liquiditeit, die investeringen ondersteunden, nam de vraag naar kapitaalgoederen aanzienlijk toe. Dat droeg ertoe bij dat de kapitaalgoederen exporterende landen, zoals Japan en Duitsland, ook grote handelsoverschotten kregen. Vanwege deze hausse in vraag in zowel ontwikkelingslanden en ook sommige ontwikkelde landen, nam de vraag naar goederen toe, die op hun beurt grote prijsverhogingen voor goederen veroorzaakten. Alle landen, behalve de US, bouwden reserves op door handelsoverschotten en kapitaalinstromen, die ze gebruikten om activa aan te kopen in de US om toch een rendement op hun reserves te halen.

De hypothese aan het begin van dit artikel karakteriseerde alleen maar de stroom van de reserves van de verdienende landen terug naar de US. Hoewel deze reserves het eerst gecreëerd werden in de US. Dus hoe kunnen we nu voorkomen dat een dergelijke crisis zich opnieuw voordoet? Uit deze analyse blijkt dat deze situatie kon gebeuren omdat de dollar de wereldreservemunt is. Anders zou het onmogelijk zijn voor de US om zolang het huidige rekeningen tekort in stand te houden voor zo’n lange tijd. Het was de dollar’s reservevaluta status samen met deregulatie uit de 1980’er en 1990’er jaren en de FED’s lage rentepercentagebeleid dat de bubbel en het handelstekort deden ontstaan.

SDR IMF

Als we willen voorkomen dat een dergelijke situatie zich weer voordoet, moeten we de conflicten van belangen die bestaan tussen het gebruik van een nationale valuta en een wereld reservevaluta aanspreken. Er zijn vele partijen die geloven dat het IMF’s special drawing Right (SDR)  als reservevaluta kan worden beschouwd en een manier is om dit probleem op te lossen. Maar de SDR is slechts een mandje van nationale valuta’s en zal dus de kern van het probleem niet aanspreken d.w.z. het conflict tussen nationaal en wereld belang.

En hier komt Justin Lin met een alternatief: hij stelt voor om een supranationale reservevaluta in het leven te roepen, die hij ‘Papier Goud’ noemt en die dit conflict van belangen kan voorkomen.

Papier Goud zou het voordeel hebben van goud, maar omdat het fiat geld is kan er ook een toename van deze reserve zijn in overeenstemming met zekere vaststaande regels, zoals de k-percent of Taylor rules. Het moet de noodzaak tot groei in de wereld economie en internationale handel ondersteunen. Het zou ook de moeilijkheden in de zuidelijke Europese landen vermijden, omdat ieder land Papier Goud als haar reservevaluta zou hanteren naast haar eigen nationale valuta. In geval van een crisis kan een reservevaluta opwaardering worden gebruikt als een manier een raamwerk te geven voor structurele hervormingen.

Zouden de mensen dit accepteren? Dat hangt af van vele factoren. Maar als we blijven vasthouden aan verschillende reserve valuta’s en als al die landen, die deel uitmaken van die reserve valuta, bepaalde structurele problemen blijven houden, dan zal het systeem hoogstwaarschijnlijk instabiel blijven, hetgeen een verliesgevende situatie is voor zowel de reserve valuta landen als de niet-reserve valuta landen.

Bron: Justin Lin, voormalig hoofeconoom van de Wereld Bank

19 reacties

  1. Maar wat is dan het wezenlijk verschil tussen SDR’s en papiergoud? SDR’s zijn buiten de bestaande valuta’s om geschapen girale tegoeden waarmee centrale banken hun onderlinge vorderingen kunnen vereffenen. En papiergoud? Dat verschilt toch niet wezenlijk van zo’n SDR?

    1. Goud is goud en wat hij met Papier Goud bedoelt is de nationale valuta gekoppeld aan goud. Zie het maar als een goudstandaard. In de SDR lijkt het mij persoonlijk nog steeds onmogelijk om goud als valuta op te nemen, tenzij je terugkeert naar een goudstandaard. En dan heeft de SDR geen zin meer, vervolgens de EU enz., want dan kan ieder land weer voor zichzelf beslissen, welke goudwaarde (goudgewicht) hij aan zijn valuta hangt. Revalueren en devalueren van de munt behoort dan weer tot mogelijkheden, wat nu met een SDR dus niet geval is. De wereldreservemunt status wordt dan weer overgenomen door goud en is dus niet meer afhankelijk van de nukken en grillen van het land dat over die status beschikt.
      In vrijhandelszones kan dan weer op ‘normale’ wijze gebalanceerd worden tussen de diverse landen, wat nu dus ook niet meer tot de mogelijkheden behoort. Terug naar kleinschaligheid zou je het kunnen noemen.

      1. Moet ik onder papiergoud dan een monetair systeem verstaan waarbij de wisselkoersen vrij bewegen ten opzichte van goud; vrijgoud dus in feite?

        1. Hoewel ik een enorme hekel heb aan de term ‘vrijgoud’ komt het daar wel op neer. Liever gebruik ikzelf de term ‘unadulterated gold standard’, zoals prof. Fekete die omschrijft en die gaat wat verder dan wat ik aan uitleg onder de term ‘vrijgoud’ voorbij zie komen. Het papiergoud zoals jij noemde in de eerdere reactie lag veel meer in de lijn van goud futures. Dat vrij bewegen van wisselkoersen t.o.v. is ook maar beperkt en Justin Lin noemt daarbij nog zekere vaststaande regels zoals k-percent en Taylor rules. Maar daar weet ik zelf nog niet alles van.

          1. Ja, aan de term ‘vrijgoud’ lijkt een heel evangelie vast te zitten, maar ik gebruikte ‘m in de nogal losse betekenis van een een goudstandaard waarbij de munt geen vaste hoeveelheid goud representeert.

  2. Yep, fiat geld steunen met fiat goud. Briljant! Opdat het centraal bestuur landen en levens kan beinvloeden door aan de knoppen te draaien. Want met 7 miljard + useless eaters kunnen we ons geen stagnatie veroorloven in exponentiele groei, toch?

    Ja joh, waar het systeem faalt, gaan we gewoon meer doen van hetzelfde.

    Dick, je bent verdwaald in de zoektocht naar monetaire opties en tracht te rechtvaardigen dat het toevoegen van meer artificiele welvaart (meer papieren beloftes) het vuur van destructie kan blussen. *fail*

    A trillion dollar coin
    For all to join
    Was a desperate failure
    For all to see
    So is paper gold
    What i’ve been told
    Soon we’ll be free

    1. Houtskool blijft het blinkende Baartje Goud voor mij.
      .
      Tastber Rede zeg maar.
      .
      dick : je bent inderdaad de weg kwijt, maar wie niet vandaag de dag ?
      .
      “Houts” niet in ieder geval.
      .
      Gewoon wachten op de Edele Stoelendans.
      .
      En trekt het water zich terug.
      .
      Krijgen we te zien welke naties / continenten geen zwembroekje aan hebben hihi …
      .
      Dat wordt rillen dus.
      .
      Helemaal voor de Lage Landen-gn-gnnn …
      .
      HOE toepasselijk tegen die tijd.
      .
      Die feitelijk/fysiek inmiddels al aangebroken is.
      .
      Kaplaarzen dus.
      .
      Het liefst rode.
      Dan zie je “er” zo weinig mogelijk van.
      .
      En is het makkelijker “waden”.
      .
      Want “waden” gaat u, of u ’t nou wil of niet.
      .
      Die beslissing is namelijk reeds voor u genomen.
      .
      Door bovengenoemde “Hoge Heren”.
      .
      Wàden zal u.
      .

      .

    2. Fiat geld steunen met fiat goud, waar haal je dit nou weer vandaan houtskool? Wat een nonsense! Als de goudstandaard opnieuw zou worden ingevoerd, zal snel blijken dat deze een stabiele uitwerking heeft op zowel het papiergeld dat het goud vertegenwoordigt als het gewicht aan goud gekoppeld aan dat papiergeld. In ieder geval gaat dan het verhaal van op schuld gebaseerd geld niet meer op, want het is dan op bezit gebaseerd. Een niet onaanzienlijk verschil in uitgangspunt. Een ander verhaal is natuurlijk exponentiële groei voor de 7 miljard mensen + useless eaters en dat vraagt ook een andere benadering.

      1. Groei komt uit betaalbare energie, arbeid, produktiviteit en investeringen. Door alle monetaire gerommel, centraal bestuur, financialisering en globalisering is de zaak artificieel opgepompt tot ongekende hoogte. Multinationals roven en plunderen dat het een lieve lust is. Kijk naar de HRA in Nederland; een schoolvoorbeeld van centraal ingrijpen in vraag en aanbod.

        Vraag en aanbod kan niet langer bestaan in onze huidige situatie; zodra alles ‘marked to market’ zou worden geprijsd, klapt het systeem. Een reservemunt is leuk als tool voor het centraal bestuur; overheden en centrale banken, maar het verstoort het natuurlijk proces van vraag en aanbod.

        Een systeem dat exponentiele groei vereist, is gedoemd om te falen. Elke poging tot het opnieuw inflatteren van het huidige systeem maakt de onvermijdelijke crash groter.

        Papiergoud is wat het is; een verzinsel uit de dikke duim, bedoeld om de mondhoeken van het rottende karkas nog 1 x omhoog te trekken. Hoe eerder ‘onze wereldleiders’ (mwahahaa) worden weggestemd door het wanhopige hongerige plebs, hoe beter.

        Peak growth is wat we beleven Dick. En voormalige Wereldbank idioten gaan ons niet helpen met de noodzakelijke krimp.

      1. 1 opmerking valt mij op in het stuk van zerohedge, het gaat over het referendum, de griekse minister van financien stelt een referendum voor, zodat het griekse volk zelf kan beslissen over zijn toekomst, nu blijkt dat dit voor de eu, ecb, imf en overige absoluut niet de bedoeling is, democratie! dat is een veel te onzekere factor in besluitvorming, met andere woorden, we leven echt in een dictatuur waarbij democratie een heel dunne facade is. het is absoluut niet de bedoeling dat burgers meebeslissen.

          1. Zij weten immers wat goed is voor jan met de pet, die kan niet voor zichzelf beslissen he…vinden ze. En dat doen ze natuurlijk aaaallemaaal zonder eigenbelang. Heeft niks te maken met onderdrukking of zo.

  3. Een heel leuk en uitvoerig artikel Dick,maar het doet er allemaal niet meer toe.
    Het is gebaseerd op zaken en gebeurtenissen uit het korte verleden.
    Deze doen er niet meer toe en zijn verder niet meer relevant,om tot nieuwe/zuivere inzichten te komen.
    De toekomst is veel belangrijker en daar zal geld of bezit geen rol meer in spelen.
    Misschien moet je nog eens bij je Bron te raden gaan,om tot betere realistische inzichten te komen.
    Je artikelen vind ik doorgaans heel goed en diepzinnig.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Nieuw in de wereld van cryptocurrencies? Bekijk nu uw mogelijkheden op Nederlands grootste exchange...

Ontvang jij al een passief inkomen door het staken van crypto?

Lees meer over crypto staking op onze favo platformen: