Over de revaluatie van goud

Er wordt wat onzin gedebiteerd op internet met betrekking tot goud. Goud is een edelmetaal en heeft de op twee na grootste massa van alle bekende metalen. Een liter goud weeg 19,32 kilogram, alleen platina (21,45 kg.) en osmium wegen zwaarder (22,61 kg).

Goud; een nutteloos metaal?

Goud is een nutteloos metaal, het wordt niet industrieel ge- of verbruikt, althans niet op enige schaal van betekenis, om de simpele reden dat het te duur is. Goud is maar voor twee dingen geschikt:

• Om je vrouw, verloofde, vriendin of vriend mee op te tuigen of te versieren,
• In een kluis onder de grond te stoppen.

Afgezien daarvan wordt goud wel toegepast in zeer kritische elektronische schakelingen en in medicatie zoals bijvoorbeeld goudinjecties bij bepaalde vormen van reuma. De hoeveelheden waar het hierom gaat zijn feitelijk verwaarloosbaar.

Goud vergaat niet

Je kunt rustig stellen dat van al het goud dat sinds mensenheugenis gewonnen is, het grootste deel daarvan vandaag de dag nog bestaat. Algemeen wordt aangenomen dat deze hoeveelheid 170.000 ton bedraagt. Ook is bekend dat de gezamenlijke Centrale Banken hiervan 35.000 ton in hun kluizen als monetaire reserve hebben liggen. Laten we nu eens aannemen dat 60.000 ton in de vorm van sieraden onder de wereldbevolking circuleert. Dan blijft er dus grofweg zo’n 75.000 ton goud over, niet echt over natuurlijk, waarvan we kunnen vermoeden dat dit in kluizen, sokkenlaatjes of in de grond begraven ligt als appeltjes voor de dorst.

Goud onder de mensen

Er moet dus nog een enorme partij goud onder de mensen zijn. Vaak betreft het hier generatiegoud, goud dat reeds generaties lang in het bezit van een familie is. Vrijwel altijd ‘oud geld’ dus. Goud in het bezit van puissant rijke families of entiteiten. Deze mensen en instellingen geven niets om de prijs van goud, immers zij zijn toch niet van plan om te verkopen. Het meeste goud op onze planeet ligt in kluizen, roerloos al jarenlang absoluut niets te doen. Het is dus, vanuit maatschappelijk oogpunt gezien, een absoluut nutteloos materiaal.

Warren Buffett, door velen bewierookt en bewonderd, heeft ooit over goud gezegd dat het waanzin is eerst voor veel geld en moeite gouderts op grote diepten te delven, het vervolgens met ingewikkelde technieken en tegen hoge kosten te affineren om vervolgens een diep gat te graven om het zo gewonnen goud daarin te bewaren, omringd door gewapende mensen. En daar heeft hij natuurlijk best wel een punt.

Termijnmarkt goud

Een ander fenomeen is op zijn zachtst gezegd ook erg vreemd te noemen. Een goederentermijnmarkt voor goud. Een termijnmarkt is ooit bedacht om producenten en hun afnemers prijs- en leveringsgaranties te bieden, terwijl de speculanten zorg dragen voor de koersverschillen. Maar goud is geen goed dat ge- of verbruikt wordt. Er zijn natuurlijk wel producenten van goud (mijnen) en afnemers van fysiek goud, zoals juweliers, centrale banken en particuliere spaarders.

Wereldproductie goud: 3500 ton per jaar

De hele wereldproductie van goud is niet meer dan 3500 ton op jaarbasis. Dit is maar 2 procentpunt van de wereldvoorraad oftewel ‘the stock to flow ratio’ is slechts 2 procentpunt. Niet echt de moeite waard om er een termijnmarkt voor te organiseren. Toch is er wel degelijk handel in goud op de goederentermijnmarkt. En niet zo weinig ook en als je de cijfers mag geloven worden er voor iedere troy ounce fysiek goud honderd of meer ounces papiergoud verhandeld. Het lijkt er dus op dat door deze beurshandel er een prijscontrole systeem is ontstaan. Misschien is dat wel waar. De goudprijs kan eigenlijk niet onder de productiekosten zakken, terwijl het aan de bovenkant lijkt alsof er door duistere krachten een limiet is aangebracht om zodoende het vertrouwen in fiat-geld niet te ondermijnen. Er zingen genoeg samenzwering theorieën rond op het net.

Fiat geld

Vandaag de dag wordt er, het werd overigens hoog tijd, regelmatig gediscussieerd over de aard van ons geld. Hoe het ontstaat, circuleert en weer verdwijnt. Maar wat is fiat-geld nu eigenlijk? Nog meer voor de hand liggend is de vraag ‘wat is geld’? ER zijn boeken vol geschreven over dit onderwerp door veel experts. Het gangbare idee is dat geld een ruilmiddel is wat aan drie voorwaarden dient te voldoen:

1. Middel om te ruilen (Medium of Exchange MoE)
2. Rekeneenheid           (Unit of Account UoA)
3. Waarde opslag          (Store of Value SoV)

Ons geld

Ons geld, tenminste wat we denken dat het is, voldoet niet aan alle drie de voorwaarden. De nummers één en twee spreken voor zich. Echter nummer drie is op zijn zachtst gezegd twijfelachtig. Geld in een kluis bewaren is vandaag de dag hetzelfde als geld op een spaarrekening te zetten. Na een jaar is de waarde gedaald met de inflatie en als het tegenzit (of meezit natuurlijk, het is maar hoe je het ziet) mag je ook nog aan de fiscus afdragen in de vorm van Vermogens Rendement Heffing omdat je de euvele moed had meer dan 30.000 Euro te sparen. In Frankfurt zit een niet door ons gekozen Italiaan de financiële scepter bij de ECB te zwaaien om ervoor te zorgen dat uw geld met twee procent op jaarbasis minder waard wordt. Barre tijden voor de spaarder derhalve. Omdat niet aan alle drie de voorwaarden geheel voldaan wordt kun je zeggen dat de bedrukte stukjes papier met daarop een getal niet ‘geld’ genoemd mag of kan worden.

Goudstandaard

Tussen 1918 en 1936 had Nederland de zogeheten goudkernstandaard, waarbij bankbiljetten tot 40 procent met goud gedekt waren. Tot 1914 waren de bankbiljetten volledig door goud gedekt. In die oude tijden onder de knoet van het barbaarse relikwie (de goudstandaard, niet het goud zelf dus) bestond er vrijwel geen inflatie. Vlak voor kerst in 1913 werd J.P. Morgan, bankier, op een hoorzitting van het Amerikaans Congres met betrekking tot de te vormen Federal Reserve Bank gevraagd een definitie van geld te geven. Hij sprak toen de historische woorden “Money is Gold, everything else is credit”. En dat is tot op de dag van vandaag nog waar. Ons geld, of wat daarvoor door gaat, is niet anders dan krediet. Krediet ontstaan door het aangaan van schuld. Feitelijk is een bankbiljet een schuldbekentenis van een persoon of entiteit. Wat we als geld ervaren is niets anders dan een concept dat zich in ons collectieve brein heeft genesteld. Collectief hebben we goedkeuring gegeven aan dit concept, we hebben ons Fiat gegeven, onze toestemming.

Geld op de rekening

Op onze gezamenlijke spaarbankrekeningen staat een enorm digitaal tegoed, renteloos niets te doen. Meer dan 340 miljard Euro naar verluid. Dit bedrag wordt door de spaarder aangehouden als appeltje voor de dorst. Echter vrijwel zonder enige risico-vergoeding, rente dus. En het vreemde doet zich voor dat hoe lager de vergoede rente, des te meer wordt er gespaard om toch maar het (spaar)doel te bereiken. Iedereen met een spaarrekening bij de bank heeft diezelfde bank een vrijwel gratis lening verstrekt. De bank in kwestie hoeft geen verantwoording aan de rekeninghouder af te leggen wat zij met het hun toevertrouwde krediet doen.

Fractioneel bankieren

Omdat alle banken in Nederland fractioneel bankieren kunnen zij de door de spaarder aan hen toevertrouwde tegoeden meerdere malen, tegen rente, uitlenen aan bedrijven en particulieren. Of zelf gaan speculeren op de beurs, voor uw rekening en risico. Als een grote systeembank het loodje legt dan ben ik toch door de staat verzekerd voor mijn tegoed tot 100.000 Euro, zult u zich afvragen. Inderdaad wordt dit in de Deposito Garantie Regeling geregeld. Het valt natuurlijk nog te bezien of de staat deze garanties waar kan maken. De overheid staat ook garant voor verplichtingen die op Europees niveau zijn aangegaan en niet te vergeten het Nationale Hypotheek Garantiefonds. Het is al te gemakkelijk een deconfiture als onwaarschijnlijk van de hand te doen.

Inflatie = verborgen belasting

Het enorme spaartegoed dat al jarenlang wordt aangehouden, werkt ook niet mee om de economie te stimuleren. Immers geld moet rollen, het moet circuleren, uitgegeven worden door al of niet noodzakelijke aankopen te doen. Daarnaast ontwaarden deze tegoeden met ten minste de inflatie per jaar. Inflatie is niets anders dan een verborgen belasting. U en ik hebben de inflatie niet in de hand, het wordt ons door een ondemocratisch monetair beleid door de strot geduwd. Wellicht zijn dit allemaal open deuren en begint u zich verveeld af te vragen wat de meerwaarde van dit informatieve artikel is.

Over goud dus

Want dat is uiteindelijk het onderwerp van dit artikel. Uit bovenstaande mogen we concluderen dat sparen in fiat-geld, in ieder geval voor de lange termijn, geen zin heeft. Wil je een nieuwe fiets, of zelfs een automobiel kopen, dan is er natuurlijk niets op tegen. Voor de lange termijn echter is andere koek. Voor het gemak blijf ik het woord geld gebruiken als ware het geld. Sparen doe je met geld wat niet nodig is voor het directe levensonderhoud en waarvoor je op korte termijn eigenlijk geen emplooi hebt. Geld wat je binnensleept zonder dat je daar een directe bestemming voor hebt. Daarbij ben je geen speculant en hebben je ouders je vroeger doordrongen van het feit dat speculeren feitelijk ruïneren betekent. Bovendien sparen de meeste werknemers toch al voor hun oude dag door de gedwongen winkelnering bij de pensioenfondsen.

Is het kopen van goud een investering?

Het doel van investeren is een rendement te behalen. Een belegger wil zijn beschikbare kapitaal voor zich laten werken, in plaats van zelf iets zinnigs te doen wat inkomen genereert. In het huidige digitale tijdperk zijn de mogelijkheden ruim voorhanden, de financiële appjes zijn legio. De daghandel in aandelen, opties en andere derivaten bloeit als nooit tevoren. Echter fysiek goud kopen is geen investering, maar je koopt een verzekering voor de rest van je leven en al je nazaten, zonder jaarlijkse premiebetalingen. Een verzekering waartegen hoor ik u al denken;

• Een falende en incompetente overheid
• Frauduleuze en daardoor risicovolle (systeem) banken.

Fysiek goud

Kopers van fysiek goud zijn niet aantrekkelijk voor de beleggingsbranche, immers hij/zij koopt dit goud niet om op een later tijdstip tegen een hogere prijs te verkopen. De gouden munten en plaatjes verdwijnen in een schoenendoos of sokkenlade of beter nog, begraaft het op een niet voor de hand liggende plek. Laat je fantasie het werk doen! Weinig aan te verdienen voor de beursjongens. Het grote voordeel van fysiek goud is dat er geen “counterparty risk” is. Je hebt het betaald met fiat-valuta en dat is het. Als je gedoseerd onregelmatig contant in Antwerpen kleine hoeveelheden goud koopt, kraait er geen haan naar. Wel vragen naar een factuur en bewijzen verzamelen waarmee je contante opnames kunt verantwoorden. Dan kun je later in ieder geval niet van witwassen beticht worden. Vanzelfsprekend ga je je aankopen niet in een safeloket bij de bank bewaren. Bij calamiteiten zijn dit de eerste kluisjes die verzegeld worden door de overheid. Dezelfde overheid waartegen je je verzekerd hebt. Geen goed plan dus. Overigens geldt hetzelfde voor particuliere kluisbedrijven in Nederland.

Goudgerand

Zodra je in het bezit van enkele muntjes en/of plaatjes (baartjes) goud bent sta je feitelijk op gelijke voet met Centrale Banken (CB) en de puissant rijke oude adel. Je reserves zijn nu echt ‘goudgerand’. De reserves van de ECB bijvoorbeeld bestaan voor 65 procent uit goud. Wist u niet hè? Goud, het monetaire metaal waarover op verjaardagen en partijen zo lacherig wordt gedaan. Zo heeft de ECB op zijn wekelijkse, op internet gepubliceerde, financial statement de totale goudvoorraad staan, en wel “marked to market”. Wat wil zeggen dat het getoonde totaalbedrag geldend is voor de dag van publicatie (de rekenkoers even opzoeken). Indien je wél geslaagd bent voor de nationale rekentoets, dan ben je zeker in staat om dit bedrag terug te rekenen naar het goudgewicht. Ik heb het wel eens gedaan, het bedrag komt overeen met een gewicht van tienmiljoen achthonderdduizend kilogram ofwel 10.800 ton goud. Er gaat wel eens wat van af, soms worden er munten geslagen of iets dergelijks. Maar door de bank genomen is dit het goudgewicht dat door de aan de Euro deelnemende landen gezamenlijk aangehouden wordt. En dat voor het barbaarse relikwie! De overige 35 procent reserves bestaan uit valuta en hun derivaten, behoudens de Euro. Dus Dollars, Ponden, Yen, Yuan enzovoorts en hun obligaties.

Het $IMFS, ofwel het op de dollar gebaseerde Monetaire en Financiële Systeem

Al voor het einde van de tweede wereldoorlog werden in Bretton Woods, de V.S., in 1944 afspraken gemaakt betreffende de toekomstige monetaire verhoudingen. Zo werd de Amerikaanse dollar bevestigd in haar rol als reservemunt, gekoppeld aan goud. Voor de gewone burger was het echter al een fiat valuta, immers alleen centrale banken konden hun dollars omwisselen tegen goud. Na de deconfiture van de Londense goudpoule in 1968 begonnen diverse (Europese) landen met het omwisselen van dollars voor goud. Met name Frankrijk onder aanvoering van generaal de Gaulle maakte fors gebruik van deze regeling. Tot op 15 augustus 1971 Nixon eenzijdig besloot de regeling op te zeggen (of eigenlijk op t schorten). De Amerikaanse goudvoorraad was toen al geslonken van 20.000 naar 8.133 ton. Echter de status van reserve munt bleef bestaan en toen in 1973 ook nog onder aanvoering van Kissinger besloten werd om olie af te rekenen in dollars konden centrale banken over de hele wereld niets anders doen dan grote sommen dollars aan te houden. De V.S. was het privilege vergund, gegeven dus door de rest van de wereld, om de reserve munt uit te geven. Dit privilege heeft de V.S. is staat gesteld onder meer om alle oorlogen te financieren en te verliezen, sinds 1945. De afgelopen 45 jaar heeft de Amerikaanse handelsbalans uitsluitend verliezen vertoond en dit was noodzakelijk om zodoende de rest van de wereld van voldoende dollars te voorzien. Dit is in het kort de oorzaak van het zogeheten ‘Triffin Dilemma’, voor meer informatie zie Wikipedia.

Complex

Het $ISMF is natuurlijk meer dan dit, het is een complex samenstel van regelingen en bepalingen, de petrodollar en de eurodollar met elk hun gedrag en eigenaardigheden. De prijs van goud, nu nog inclusief fysiek goud, wordt bepaald op de goederentermijnmarkten (onderdeel van het $IMFS) over de gehele wereld en wordt genoteerd in dollars. En dat is dan gelijk het mechanisme waardoor de (papieren) goudprijs zich vermoedelijk binnen een bepaalde bandbreedte beweegt, zie boven.

De dollar

De retorische vraag is dus, wanneer (niet als) het $IMFS eindigt, wat er overblijft ongeacht alle ideeën die er zijn hoe deze te vervangen. In simpele termen is het $IMFS het gebruik van dollars en US-assets door buitenlanders en buitenlandse entiteiten als monetaire reserves en spaargelden, hetwelk de dollar overwaardeert voor importen en derhalve de VS financiële dominantie geeft en de daarbij behorende voordelen die daaraan vastzitten. Er zijn slechts twee buitenlandse sectoren, publiek en privaat en sinds 1979 hebben deze afwisselend het $IMFS gesteund door dollars en assets als spaargelden en monetaire reserves aan te kopen. Deze twee sectoren hebben verschillende motivaties. De private sector wordt door winst gedreven, de publieke sector niet.

In 2013 kwam er een einde aan het kopen van dollars en US-assets door de publieke sector. Hier zijn veel en gevarieerde redenen voor en er is thans geen indicatie dat dit opnieuw zal gaan gebeuren. Ergo de laatste zes jaar heeft de private sector alléén de dollars en assets gekocht die hebben voorkomen dat het $IMFS niet meer is. Met andere woorden, de laatste vijf jaar is alleen het profijtbeginsel de oorzaak van het voortbestaan van het $IMFS.

Fiat-geld zal altijd zijn intrinsieke waarde bereiken: nul

Zodra US-assets door de buitenlanders niet meer gezien wordt als een winstgevende zaak, zal de toestroom van kapitaal, dat al gedurende 45 jaar onafgebroken duurt, stoppen en dus het $IMFS zal transformeren in het volgende systeem. Als de financiële- en aandelenmarkten crashen en de buitenlandse private sector stopt met het kopen van dollars en US-assets, zal de dollar devalueren. Deze devaluatie zal de Amerikaanse FED noodzaken om ‘geld bij te drukken’, wat uiteindelijk de devaluatie zal versnellen. Het voorportaal van hyperinflatie. Zo schreef de Franse filosoof Voltaire al in 1729  “Fiat-geld zal altijd zijn intrinsieke waarde bereiken: nul”­­­­

Het volgende systeem en de eventuele rol van goud hierin.

Voorspellen is een hachelijke zaak, zeker daar waar het de toekomst betreft. Niemand beschikt over de spreekwoordelijke kristallen bol en ook ik dus niet. Behalve in het internetland van de goudgekkies, waar kennelijk het voorspellen van de, alweer, aanstormende goudprijsexplosie bij voortduring hoogtij viert. Misschien kent u ze wel, of heeft wel eens van hun pennenvruchten genoten. Er bestaat een aardige website, waar het waarheidsgehalte van vele bekende ‘gold bugs’ getoetst wordt, werkelijk hilarisch! Ook is het ook zo dat vele auteurs zelf garen spinnen bij hun hysterische voorspellingen in de vorm van boeken die ze publiceren en/of goud gerelateerde bedrijfjes die ze exploiteren. Vrijwel allemaal humbug.

Store of value

Eerst pas na de transitie van het $IMFS in het volgende systeem is de kans groot dat goud mondiaal zal worden aangewend als ‘Store of Value’ met als gevolg een revaluatie van de goudprijs. Zolang de status quo zich handhaaft op het huidige niveau zal er voor wat de goudprijs betreft, niet veel veranderen. Eerst pas na een calamiteit, vergelijkbaar met de crisis van 2008/2009 zal goud een dominante rol krijgen. Niet dat het te vormen nieuwe systeem op de goudstandaard gebaseerd zal zijn, maar zullen de goudreserves van de centrale banken wél een belangrijke rol gaan spelen. Ook het nieuwe systeem zal een Fiat-munt worden, of u het leuk vindt of niet. In het nieuwe systeem zal de rol van ‘Store of Value’ verdwenen zijn. Deze wordt door goud overgenomen.

Als dit inderdaad zo is, dan zal ook de eeuwige controverse tussen spaarders en schuldenaars zijn opgelost. De spaarder ziet graag een stabiele munt terwijl de schuldenaar gebaat is met de voortdurende inflatie van zijn schuld. Echter als je spaart in goud kun je rustig achteroverleunen en wachten terwijl de schuldenaren elkaar de tent uitvechten. Het zal de goudspaarder worst zijn of het monetaire fiat-systeem onder de last van zijn eigen schulden implodeert of niet. Dat imploderen zal overigens niet prettig zijn, voor niemand niet. De trigger van de laatste crash was de ondergang van de Amerikaanse zakenbank Lehman Bros. En alleen door het gezamenlijk ingrijpen van de centrale banken en overheden (belastingbetalers dus) is totale monetaire ineenstorting voorkomen. Thans hebben deze banken geen wapens meer om terug te slaan en is de belangrijkste oorzaak, de hoogte van de schulden, overheids-, corporaties- en privéschulden, alleen maar verder toegenomen dus het probleem verergerd.   

Een gedachte experiment

Goud, geen ander metaal, dus ook zilver niet, zal gerevalueerd worden. Maar dit is geen geleidelijk proces waarin na verloop van maanden of jaren de goudprijs zal stijgen. Het zal ingeleid worden door paniek op de beurzen met de daarbij horende koersdalingen. Ook papier goud zal meegezogen worden in de algehele malaise en kan zomaar dalen tot vijfhonderd dollar per troy ounce of minder. De marge verplichtingen zullend moordend zijn en alles wat als onderpand diende zal op de markt gegooid worden, ook goud termijncontracten, om maar liquiditeiten te genereren.

Val van de dollar

De dollar komt onder druk en raakt in een vrije koersval. Iedereen en zijn moeder wil van de dollars af en snel verdwijnt het vertrouwen in de dollar per paard. De Amerikaanse overheid kan niet anders dan dollars bijdrukken om aan haar verplichtingen te voldoen. Veel olieproducerende landen, met Rusland voorop, weigeren betaling in dollars voor hun olie. Russische olie kan alleen nog maar in Roebels of Renminbi betaald worden. Als Rusland vijfhonderd vaten olie aanbiedt voor één ounce fysiek goud stijgt de fysieke goudkoers exponentieel en volgen de meeste olieproducenten. Er wordt vrijwel alleen nog oliezaken gedaan in fysiek goud, de tijd van beloften, certificaten en andere papieren onzin is voorlopig voorbij. Er lijkt geen houden meer aan voor de dollar, hyperinflatie is nu de realiteit.

Comeback goud

De Euro, Renminbi, Roebel, Pond en de Yen zijn de gewilde en gevraagde fiat munten. Nu is het voor de centrale banken zaak dat er weer (veel) goud in circulatie komt om het vertrouwen in de financiële sector, en dus ook in  de nieuwe fiat-reserve-munt, te herstellen. Ook zij weten dat er een zeer grote hoeveelheid onzichtbaar goud zich onder de bevolking bevindt. De ECB komt nu op de markt als koper van goud. Niet in de vorm van een ounce of tien kilo, het moet een hoeveelheid van minimaal 10 ton zijn. Voor deze hoeveelheid betaald de ECB dan 40.000 Euro per ounce. De ECB maakt bekend dat ze ongelimiteerd kopen.  Centrale Banken kunnen dit eenvoudig doen, ze zijn immers de enige partij dit in staat is, en dit ook mogen, deze Fiat Euro’s te drukken. Zou zo’n transactie plaatsvinden op de beurs met de verplichting van fysieke levering, dan is de prijs van goud nu dus 40.000 Euro per ounce. Er is voldoende goud op de wereld, als de prijs daarvoor ook een reflectie is van de waarde van dat goud. De ECB betaalt dus aan verkoper 1,286 miljard Euro voor tien ton goud. En elke keer als dit de bank wordt aangeboden. Dit kunnen ze ook makkelijk doen, immers hun reserve van 10.800 ton is ook bijna een factor veertig waardevoller geworden in Euro’s.

Revaluatie van goud

U moet bedenken dat een revaluatie, in welke vorm dan ook, niets te maken heeft met inflatie. Neem bitcoin. In 2010 kostte 1 btc bijvoorbeeld vijf dollar. In december 2017 het daaropvolgende jaar kostte dezelfde bitcoin nu 19.800 dollar. Is in die tijd het literpak melk in de supermarkt proportioneel gestegen? Nee, natuurlijk niet. Een bitcoin is een imaginaire munt waar veel speculanten voor zijn gevallen en de tijd moet het leren of bitcoin levensvatbaar is/blijft.

De voordelen van goud

Zo ook met goud, een totaal nutteloos metaal, wel duur en mooi. Maar goud heeft andere eigenschappen die het juist zo geschikt maken als opslag van rijkdom. Het is deelbaar, vergaat niet, is niet na te maken, wordt door iedereen over de hele wereld gekend en als zodanig erkend, heeft een hoge waarde/gewicht verhouding en is, ook niet onbelangrijk, zeldzaam. Je kunt je rijkdom ook verstoppen in kunst, schilderijen of een Stradivarius viool. Afgezien dat ze duur zijn, zijn ze niet geschikt als opslag voor welvaart omdat ze die andere eigenschappen van goud missen. Alle andere metalen worden niet gerevalueerd. Mocht u zilver hebben, verkoop het nu dat er nog een redelijke prijs voor betaald wordt en zet het om in goud.

Fysiek goud

Indien men overweegt om fysiek goud in kleine coupures te kopen in de vorm van 5,10,20 grams plaatjes en muntjes, zou ik niet wachten op de grote dreun als boven omschreven. Het is aannemelijk dat er gedurende extreme koersdalingen geen fysiek goud beschikbaar komt voor verkoop tegen die lage prijzen. Zeker niet van spaarders. Niet te lang uitstellen dus, goud is nu heel betaalbaar, ook voor de relatief kleine beurs. Koop net zoveel goud als u er van begrijpt. Dit klinkt erg cryptisch maar is het overdenken waard. Heeft u een verantwoord deel van uw spaarcenten in goud omgezet, leg ze weg en probeer er niet meer aan te denken. Als het echt spannend wordt op de financiële markten merkt u dat vroeg genoeg. Weersta de neiging om te verkopen bij sterk dalende koersen. Het gaat erom uw (kleine) voorraad goud veilig naar de overkant van de transitie te brengen. Eerst dan pas hoeft u te besluiten wat te doen. Na de revaluatie.

Hans van de Wijgerd