In het verlengde van ‘Deflatie een gevaar voor de economie?‘ een discours respectvol overgenomen van ‘Economie-Macht-Maatschappij.com‘. Voor biflaten mag het duidelijk zijn dat er altijd twee kanten aan de medaille zijn, het simultaan gebruik van zowel inflatie als deflatie is als de gulden middenweg om het redelijke evenwicht te bewaren. In een ‘ieder voor zich’ maatschappij wordt dit eenvoudige principe absurd scheefgetrokken met in het kielzog de wildste verhalen over dit en dat. Touwtje trek leidt tot allerhande dwalingen en de bevolking is het ideale stootkussen om de smart te verdelen wanneer het mis gaat. Het discours zoals het is, als door een wesp gestoken?

Kun je mij vertellen wat er mis is met deflatie? Wat omhoog is gegaan gaat natuurkundig ook een keer naar beneden. Eeuwige inflatie is toch onmogelijk?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: er is niets mis met deflatie. Deflatie zou eigenlijk de normale gang der dingen moeten zijn. Een monetair systeem dat leidt tot een voortdurende daling van de prijzen, is heel goed verdedigbaar. Prijsdalingen weerspiegelen dan enerzijds een toename van het arbeidspotentieel en anderzijds de voortgang der techniek die zich vertaalt in een verbetering van de productiviteit. Samen vormen deze twee elementen de reële economische groei.

Een monetair systeem dat de geldhoeveelheid constant houdt of laat groeien in een tempo lager dan de reële economische groei, mondt automatisch uit in prijs­dalingen. Prijsdalingen zijn dan deels een maatstaf voor de toename van onze welvaart. Partiële inflatie op enig moment als gevolg van grondstoffenschaarste, wordt dan gecompenseerd door deflatie in andere delen van het economisch spectrum.

Veel economen zijn tegen deflatie, met als argument dat consumenten bij dalende prijzen aankopen uitstellen. Hierdoor wordt – volgens deze economen – de economische groei afgeremd. De praktijk wijst uit dat dit in efficiënte product­markten niet gebeurt. De markt voor consumentenelektronica en computers werd de laatste decennia bijvoorbeeld structureel gekenmerkt door zodanige productiviteits­stijgingen dat er sprake was van almaar dalende prijzen. Deze prijsdalingen traden op ondanks een algemene inflatoire omgevingsdruk. Desondanks was in deze markten geen uitstel van aankopen waarneembaar.

De succesvolle Nederlandse Gouden Eeuw werd gekenmerkt door perioden met lichte deflatie. De gemiddelde inflatie bedroeg tussen 1659 en 1779 slechts 0,1%. Het geldsysteem in Nederland werd destijds gedomineerd door de Amsterdamse Wisselbank. Deze bank gaf waardepapieren uit die 100% gedekt waren door goud en zilver. De geldhoeveelheid werd hiermee streng gereguleerd. Voor 1913 was er in de VS, afgezien van de periode rondom de Amerikaanse burgeroorlog, ook geen inflatie. Dit gold ook voor Frankrijk na 1800 toen Napoleon de goudstandaard invoerde.

Zit er een natuurlijke rem op inflatie?

Inflatie kan in principe oneindig doorgaan. Hierbij moet beseft worden dat er een verschil is tussen prijs en waarde. De prijs gemeten in gangbare geldeenheden, kan rekenkundig in absolute termen blijven toenemen. Het product van de hoeveelheid geld in omloop en haar omloopsnelheid moet dan simpelweg jaar in jaar uit sneller toenemen dan de beschikbare hoeveelheid goederen en diensten. Dit maken we nu al bijna 70 jaar mee. De waarde van goederen en diensten is een relatieve kwestie die in ruilverhoudingen tot uiting komt. Wat dat betreft vertoont het huidige absolute prijsaspect van het geldsysteem geen overeenkomst met de natuurwetten. Dit geldsysteem wordt niet gedicteerd door een evenwichts­hoeveelheid die op een bepaald moment als rem of impuls voor de totale geldhoeveelheid fungeert.

Waarom zijn de monetaire autoriteiten bang voor deflatie?

Deze angst heeft alles te maken met de aard van het huidige geldsysteem. Dit systeem wordt ook wel aangeduid als een inflationary debt-based monetary system. In het artikel: “wat is er mis met ons geldsysteem?“, wordt de dynamiek van dit systeem grondig geanalyseerd. Kortgezegd kunnen met name commerciële banken binnen dit systeem vrijwel onbeperkt geld in de markt zetten via leningen. Zij hebben bijna de gehele geldschepping in handen. Centrale banken spelen op dit gebied slechts een marginale regulerende rol.

Daarnaast is het verdienmodel van de banken grotendeels gebaseerd op het in de markt zetten en houden van geld via leningen. De creatie van dit schuldengeld wordt niet beperkt door een extern anker zoals goud dat zich kenmerkt door schaarste. Hierdoor ontbreekt een natuurlijke rem op het in omloop brengen van schulden. Het geld binnen het huidige schuldgedreven geldsysteem wordt ook wel fiatkrediet genoemd, omdat het geld als zodanig geen intrinsieke waarde heeft en gebaseerd is op vertrouwen.

De Westerse wereld en Japan hebben inmiddels een enorm schuldenprobleem, dat gemiddeld richting zo’n 400% van het BBP is opgelopen. Dit probleem is in relatie tot het BBP vandaag de dag groter dan in de jaren ’30. Bovendien is er nu sprake van een deels speculatieve derivatenberg die toen niet bestond. Daarnaast is een veel te groot deel van het als schuld in omloop gebrachte geld naar bestaande activa verdwenen zoals onroerend goed, in plaats van nieuwe productiecapaciteit of een versterking van de economische structuur. Het vermogen van de reële economie om deze schulden te accommoderen is door deze activaspeculatie sterk achtergebleven bij de schuldtoename.

Zo kan er een situatie ontstaan waarbij de fysieke economie niet meer in staat is al deze schulden af te lossen. Het systeem heeft dan het einde van een super-schulden-cyclus bereikt. Vanaf zo’n Minsky-moment belandt de economie in een vraagdepressie en heeft het schuldgedreven geldsysteem zichzelf definitief opgeblazen. Een vraagdepressie kenmerkt zich niet door inflatie maar door deflatoire druk. De economie neigt dan tot krimp en de schulden groeien zowel relatief als absoluut. Grote delen van de eurozone, waaronder Nederland, kampen nu met dit probleem.

Deflatie binnen dit systeem markeert definitief het einde van de schuldgedreven geldcreatie door banken. Zelfs een ultralage rentestand en liquiditeitverschaffing via centrale banken bieden dan geen duurzame oplossing. Dit wordt ook wel een liquidity trap genoemd. In zo’n situatie blijkt dat een finaal solvabiliteitsprobleem niet met liquiditeit is op te lossen. Het schuldniveau zelf is dan de boosdoener geworden. Binnen het vigerende geldsysteem is deflatie dus een soort magere Hein die het einde aankondigt van het schuldgedreven monetaire systeem. Daarom reageren de monetaire autoriteiten als door een wesp gestoken bij de kleinste aanwijzing dat deflatie in aantocht is.

34 reacties

  1. Haha, die Werner he, die blijft ze der maar uitpompen 🙂 Tis voorjaar jonguh!! Zet oe eige op een stoel in t zunneke, en nie vergete af en toe te draaie, want alles heeft 2 kanten 🙂

    1. Ik zit op een stoel in het zonnetje en hoef niet te draaien, de zon draait vanzelf. Dat van die twee kanten hebben we al eens toegelicht, dan kom je uit bij biflatie. 🙂

  2. Allemaal leuk en wel. Maar ik mis hier vandaag toch een stukje over de verkiezingen. Wat ik zoal uit landelijke polls meekrijg worden de PVV en het CDA de grote winnaars. VVD wordt de 3de partij. Ook verrassend is dat de PvdA itt de gisteren gehouden polls nauwelijks lijkt te verliezen in vergelijking met de gemeenteraad verkiezingen.

      1. Of wat Schumpeter zei lijkt vandaag meer dan duidelijk … “In hetzelfde boek zette Schumpeter een theorie van de democratie uiteen, die tot doel had, dat wat hij de “klassieke leer” noemde, uit te dagen. Hij betwistte het idee dat democratie een proces was, waarbij de kiezers zich identificeren met het algemeen belang, en dat politici dit algemeen belang vervolgens uit naam van de kiezers uitvoerden. Hij betoogde dat dit onrealistisch was, en dat de onwetendheid en de oppervlakkigheid van de mensen betekende dat zij in feite tot op grote hoogte door de politici zouden worden gemanipuleerd. De politici bepaalden de agenda. Dit maakte een ‘regering door het volk’ concept naar zijn mening zowel onwaarschijnlijk als ongewenst. In plaats daarvan bepleitte Schumpeter, sterk beïnvloed door Max Weber, een minimalistisch model, waarbij democratie een mechanisme is voor de concurrentie tussen leiders, vergelijkbaar met een marktstructuur. Hoewel periodieke verkiezingen, waar iedereen zijn stem uitbrengt, regeringen legitimeren en verantwoordelijk houden, is het beleidsprogramma een zaak van de regering en niet van het volk. De participerende rol van individuen is meestal ernstig ingeperkt.”

      2. Door niet te stemmen laat je niets horen. Alleen als iedereen niet zou stemmen zou het iets uitmaken, maar dat is net zo’n droom als dat iedereen morgen geen belasting meer zou betalen.

    1. Weet niet hoe het in Nederland gaat, is er ook een politieke partij die het heeft over wat er inhoudelijk in het artikel wordt gezegd? Uiteindelijk staat er dat allerhande besparingen volstrekt onnodig zijn, net zoals andere maatregelen gebaseerd zijn op fundamenten die geen economische rechtsgeldigheid kennen.

      1. Ze zeggen van alles Werner, maar der komt van alles niks. Brood en spelen, hoort ook t spelletje van verkiezingen bij. Een luchtige klucht over democratie… en de zee. Van beloftes.

        1. We stellen ons nog steeds de vraag of men dat doelbewust doet, eerlijk gezegd vrezen we van niet waardoor het nog een beetje erger wordt natuurlijk. Heb je ook kleinkinderen?

        2. Ik vind deze opstelling gewoon te cynisch. Waar we nu zijn zijn we gekomen door een lange evolutionaire weg. Je kunt stellen dat het niet de beste vorm is maar we kunnen tenminste nog stemmen en wegstemmen. In een dictatuur kan dat niet.

          1. Ik denk dat vandaag de vraag zich anders stelt Wim. Op internet kunnen we allen allerhande oplossingen lezen, je zou dan verwachten dat politiek al deze ideeën oppikt en dat verder gaat omzetten in beleid. Ik hoor of zie dat niet, zelfs niet in de verte aangezien men nog steeds het tegengestelde predikt. Welke nuchtere verklaring is hier dan toepasselijk? Het is een ernstige vraag die we ons al een tijdje stellen.

          2. @Werner. Je hebt te maken met instituties en die laten zich maar traag omvormen als er geen dringende behoefte. Het mag duidelijk zijn dat er in ons land duidelijk nog steeds weinig behoefte is anders zouden de mensen de straat wel op gaan. Het gaat hier gewoon nog redelijk goed.

          3. Ik vrees dat je gelijk hebt Wim, de politieke verantwoordelijkheid wordt hiermee des te groter, meen ik.

        3. de burger en de democratie heeft de afgelopen jaren zoveel ingeleverd, er worden steeds meer mensenrechtenverdragen beperkt, burgerlijke en landelijke soevereiniteit opgeheven. als je niet gaat stemmen dan geef je dat minieme laatste stukje ook nog weg, ook al stelt het geen fluit meer voor, ik blijf naar de stembus gaan, het beetje dat er nog is moeten we niet opgeven (en wat we verloren hebben moeten we terug krijgen)

          1. Er is nog veel werk JT, respect voor mensenrechten is vandaag nog een fabeltje. We kunnen niet miljoenen mensen economische nonsens verkondigen om dan zeer gewichtig te doen over mensenrechten, redelijk misplaatst.

      2. Ik zou me eens verdiepen in de PvdD. De enige partij in het parlement die het huidige beleid van economische groei ter discussie stelt.

          1. Ik kan je reactie wel een beetje begrijpen. Dacht er net zo over. Toch is de PvdD de enige partij die qua gedachtengoed in de buurt komt wat velen hier denken.

  3. las net een kop in de krant: “Zweden verlaagt negatieve rente verder, dus geld op de bank hebben kost geld, nu is dit normaal gesproken je eigen keuze om geld op de bank te hebben of eraf te halen, probleem met zweden is dat contant geld daar steeds meer uit de samenleving wordt gebannen, het aanhouden van grote bedragen thuis is niet zo eenvoudig”. Steeds meer landen voeren negatieve rente in op de banken, zweden, denemarken, zwitserland. Het zal niet lang meer duren of de banken in nederland zullen volgen. contant geld thuis in nederland; je moet op je ib aangifte melden of je meer dan 500 euro aan contant geld thuis hebt liggen, wat een absurd laag bedrag is.

    1. Ik vrees dat we soms te voorbarig zijn met conclusies trekken wanneer we niet alle parameters kennen, bij negatieve rente kunnen we ook allemaal nog meer ‘rente’ derven. Ik weet het JT, het is een vreemde stelling maar het logische effect als we deflatie doortrekken. Een impressie bij ‘Rente aan diggelen‘. In werkelijkheid kan rente verdwijnen en daarmee ook het schuldensysteem zoals we dat nu kennen. Een aantal beginnen nu al te bibberen bij het idee alleen al. Anders gezegd, soms lijken we van het goede nieuws slecht nieuws te maken. 🙂

      1. het probleem met rente is, dat het bij bijvoorbeeld een verzamelnaam is voor de kosten die een bank maakt om de bank te laten draaien. rente zou als begrip kunnen verdwijnen, je krijgt dan 0 % rente voor geld op de bank en krijgt er dan ‘administratieve kosten’ bij leningen voor terug. ook geld sparen op de bank zal ‘administratieve kosten’ krijgen. met andere woorden hetzelfde wat we nu hebben/krijgen maar dan met een andere naam. grootste probleem is dat banken overgewaardeerd en overbetaald worden, de bank zou als houder van betaalrekeningen en hypotheekverstrekker kunnen verdwijnen en vervangen worden door een gemeentelijke instelling zonder winstoogmerk met veel kleinere salarissen

        1. Vergt even wat denkwerk hoe dat er zou kunnen uitzien, in ieder geval onvergelijkbaar met wat we vandaag kennen. Ook ‘winst’ krijgt een heel andere invulling, uiteindelijk niet meer dan het herstel van economie en waar het toe dient. Bizar genoeg zoals het in de boekjes staat, economie als een sociale wetenschap.

  4. Goeie reaktie van Marcel hierboven !Alleen jammer dat ie maar niet wil inzien dat je aan een lijk niet moet trekken. NL is gewoon het grootste “dumbed down” jongetje van de hele europese klas. Met 27 leerlingetjes.

  5. ten aanzien van deflatie maakte kees de kort een goede opmerking op zijn radiopraatje van bnr (vandaag) hij zij dat de handelingen van de huidige ecb-geldpolitiek gevaarlijkere gevolgen kan hebben dan dat deflatie met zich meebrengt. Kortom: geldverruiming en tegen de 0% rente kan gevaarlijkere gevolgen met zich meebrengen dan een stukje deflatie binnen de eurozone

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Nieuw in de wereld van cryptocurrencies? Bekijk nu uw mogelijkheden op Nederlands grootste exchange...

Ontvang jij al een passief inkomen door het staken van crypto?

Lees meer over crypto staking op onze favo platformen: