Dat is de titel van een interessante documentaire. Een opener van jewelste: nog binnen honderden jaren zal de mensheid terugkijken op 15 augustus 1971. Toen president Nixxon elke band tussen fiatgeld – de Amerikaanse dollar – en echt geld – goud – doorknipte. Doordat de dollar de wereldreservemunt was (en is, sinds het einde van WOII), heeft heel de wereld ervan geweten. De gevolgen ervan moeten dragen. How money became worthless, worth less, minder waard, tot helemaal niets waard, waardeloos…? Is het een wonder dat in 2009 een financieel-economisch genie – de illlustere onbekende Satoshi Nakamoto – een ánder soort geld creëerde? Een bitcoin, BTC, die met een slordige 3 miljoen procent in waarde steeg tot nauwelijks tien jaar later.
Zorgen om bitcoin
Maar de laatste maanden ben ik me persoonlijk zorgen gaan maken, net over bitcoin et al. Want bestaan deze niet louter bij de gratie van overheden, die niets liever willen dan dat wij hún fiatmunten blijven gebruiken? Ook en vooral omdat zij anders alle macht over ons geld, onszelf verliezen? Die digitale munten op een gegeven moment in de toekomst (maar wanneer precies?) als concurrentie kunnen beschouwen? Kijkt u zo u wilt nog maar eens naar dit filmpje; het is een persiflage, een grap, maar eigenlijk helemáál geen grap, snapt u ´m? Herinneren we ons dat meer dan de helft van alvast alle bitcoin in China gemijnd wordt. Dus in het licht van de DC/EP, de digital currency/electronic payment, de digitale yuan, die er wel in 2021 kan aankomen…? Wat als China op een mooie, neen: slechte dag de stekker eruit trekt? Toen ik dat terdege besefte, hoe precair de wettelijke positie van fiatmunten au fond is… Nou, vandaar mijn zorgen dus. Wat u? Watch and learn:
De film begint informatief maar dan wordt de sprong gemaakt naar een promotiefilm. Perceptie wordt realiteit. Hadden de mensen voor 1971 een grotere koopkracht? Als ik deze studie mag geloven https://foliotijdschriften.files.wordpress.com/2015/10/honderd-jaar-koopkracht-in-belgic3ab.pdf dan zijn de reële bruto- en nettolonen bijna altijd zachtjes gestegen. De invoering van de vlottende valuta was zonder gevolg. We zien wel de invloed van de oliecrisissen van 1973 en 1979. Tot hiertoe konden de schulden altijd worden verzacht door inflatie. Wat nu duidelijk een probleem kan worden indien we naar deflatie gaan. Het filmpje laat niet na om de vergelijking te maken met de Weimarrepubliek. Maar die situatie was toch enigszins anders. Wikipedia hierover: “In april 1921 werden de herstelbetaling bepaald op 132 miljard goudmarken, dit is ongeveer gelijk aan 47.000 ton goud. Jaarlijks moest het land twee miljard goudmarken plus 26% van de waarde van haar export voldoen in goud of vreemde valuta, een groot bedrag want in 1910-1913 lagen de overheidsuitgaven rond de vijf miljard goudmarken op jaarbasis. Duitse protesten werden genegeerd en in juni 1921 werd de eerste termijn betaald. Omdat de eigen papiermarken niet werden geaccepteerd als herstelbetaling was het land gedwongen vreemde valuta op de markt te kopen. Door marken bij te drukken werd dit probleem enigszins verzacht maar dit leidde tot een forse daling van de wisselkoersen. Medio 1921 was de wisselkoers gedaald naar 330 mark voor een Amerikaanse dollar.” De VS moeten hun schuld niet in dollar of goud terug betalen. Dus die vergelijking loopt mank. We zien net dat er bij iedere onrust op de markten een vlucht naar dollar is. We moeten ons pas echt ongerust maken indien men dan de dollar ontvlucht.
Wat de Bitcoin betreft, u betaalt uw belastingen in euro en hoopt dat de Bitcoin altijd maar stijgt zodat u gemakkelijk uw belastingen kan betalen. Maar als iedereen naar de uitgang rent vanwege overheidsbemoeiing of betere alternatieven dan kan de Btcoin zelfs naar $0 gaan.
Onlangs vestigde John Mauldin de aandacht op een stukje dat door Peter Turchin bijna elf jaar geleden werd geschreven in Nature. https://www.nature.com/articles/463608a?utm_campaign=JM-305&utm_content=zp7n73wr&utm_medium=ED&utm_source=ska Het kan zo wel eens allemaal gaan gebeuren.
wat mij betreft is het vrij simpel. Geld ontstaat door 2 systemen…..schuld (overheid/prive/bedrijfsleven) en printen (ECB/FED/BOJ/…). Als je ‘rente’ dient te betalen over die schuld….dan kom je in praktijk ALTIJD geld te kort. Dit kun je oplossen door een positieve handelsbalans (gekeken vanuit 1 land natuurlijk want w kunnen niet allemaal een positieve handelsbalans hebben). Als we kijken naar Belgie…dan moeten we vaststellen dat die positieve handelsbalans er zelden tot nooit is…maw moeten we extra geld ontlenen om ook de rente te betalen….wat uiteindelijk het probleem steeds erger maakt en uiteindelijk is er zoveel geld geleend (en dienen we zoveel rente te betalen)….dat het schip zinkt, Wanneer/hoe en onder welke omstandigheden is mss niet duidelijk (COVID en de zeer snel oplopende staatschuld mss?).
Als we dan intern gaan kijken dan is het belangrijk om te zien hoe dit geld ‘verdeeld’ wordt, wat actief wordt ingezet in ‘productieve’ sectoren of eea langs de zijlijn staat. Wat we mi zien is dat geld voor een groot gedeelte langs de zijlijn staat (spaargeld, woningen (slechts eenmalig creert dit werk), aandelen,….). Ik weet dat al deze ‘zijlijn’ gelden wel een beetje productie creeren….maar uiteindelijk is dit niet een jaarlijks weerkerend iets. In concreto….hoeveelgeldvloeit er naar de massa…en hoeveel vloeit er naar de lite die doorgaans eea beleggen in onroerend goed, de beurs etc….wat mi matig productief is.
Dit proces is jaren bezig (sinds de tweede wereldoorlog)….maar dreigt nu nr een einde te lopen. Gezien onze bedrijven op zoek zijn naar geld (winst en wrkingskost) maar dat een steeds groter gedeelte vast zit in niet prductieve onderdelen (zie boven)….wordt winst maken steeds moeilijker….wat resulteert in lagere salarissen en meer automatisering om goedkopr te functioneren en uiteindelijk toch nog wat winst te maken. Dat verklaart mi de achteruitgang van onze standard of living…en ik vindt dit filmpje dan ook volledig to-the-point. Natuurlijk wordt dit niet aan de massa verteld….en krijgen we steeds grotere ‘onwaarheden’ te horen…